وظایف دولت در مقوله فرهنگ؛ اجرا یا زمینه‌سازی/ جامعه نیازمند قرائت‌های جدید در مسائل فرهنگی است
گروه سیاسی ــ عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی با بیان اینکه ماهیت مسائل فرهنگی، نرم‌افزاری و فکری است، گفت: مسئولیت دولت‌ها در مقوله فرهنگ، فراهم کردن زمینه‌ها برای ترویج ارزش‌های دینی و اسلامی است و نخبگان و عالمان در حوزه و دانشگاه باید در این باره طرح‌ها و راهکارهای واقعی را متناسب با شرایط روز و عملیاتی ارائه دهند تا با حمایت دولت‌ها از این طرح‌ها و زمینه‌سازی اجرای این راهکارها، معضلات و آسیب‌های فرهنگی جامعه نیز در یک روند تدریجی رفع شوند.
به گزارش ایکنا، رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر هیئت دولت ضمن توجه دولت به دو مسئله «اقتصاد» و «فرهنگ» به منزله اولویت‌های اصلی دو سال پایانی، در حوزه فرهنگ با تأکید بر اینکه «ما معتقد به بستن فضای فرهنگی کشور نیستیم اما با ولنگاری فرهنگی به شدت مخالفیم» گفتند: ما در شرایطی هستیم که جبهه مقابل ما و دستگاههای استکباری، همه امکانات فرهنگی و هنری خود را برای ضربه زدن به نظام اسلامی به کار گرفته‌اند و ما باید برنامه‌ریزی جدی در مقابل این جبهه داشته باشیم.
ایشان همچنین با اشاره به برخی اقدامات ضدفرهنگی سازمان‌یافته اما پنهان در جامعه، افزودند: باید دستگاههای فرهنگی اعم از وزارت ارشاد، سازمان تبلیغات اسلامی، وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم و صداوسیما و حتی دستگاههای اطلاعاتی بر روی این مسائل به شدت حساس باشند.
آیت‌الله محسن غرویان، عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی العالمیه، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا درباره نسبت دولت‌ها با مسئله فرهنگ و دلایل عدم موفقیت یا ناتوانی غالب دولت‌ها در ترویج و تعمیق ارزش‌های دینی در مقابله با هجمه فرهنگی دشمن گفت: علت اصلی این ناکامی یا ناتوانی به خاطر جنس مسائل فرهنگی است؛ مسائل فرهنگی به لحاظ ماهیتی نرم‌افزاری و فکری است و دولت‌ها به تنهایی نمی‌توانند در این حوزه به طور عمیق وارد شده و نتایج مؤثری بگیرند. مانند اینکه از دولت‌ها خواسته شود میزان محبت در سطح خانواده‌ها را ارتقا دهند. این کارها دولتی نیست و با بخشنامه و ابلاغیه حل نمی‌شود.
وظیفه دولت‌ها فراهم کردن زمینه ترویج ارزش‌هاست
وی افزود: در حوزه مسائل فرهنگی باید باورهای فکری و اعتقادی نسل جوان براساس یک فلسفه و منطق درست شکل بگیرد و در این باره بایستی فلاسفه، علما و نخبگان فکری وارد عمل شده و راهکار ارائه دهند و مسائل را با بیان منطقی و عقل‌پسند برای مردم تبیین کنند. مسائلی مانند حجاب و عفاف و فرهنگ عفت و پاکدامنی با دستور و زور حل نمی‌شود. در واقع ماهیت این مسائل به گونه‌ای است که نیاز به یک‌سری اقدامات فکری و نرم‌افزاری دارد.
غرویان مسئولیت دولت‌ها را در مقوله فرهنگ، فراهم کردن زمینه‌ها برای ترویج ارزش‌های دینی و اسلامی خواند و اظهار کرد: در عین حال نمی‌توان دولت را مجری صرف ترویج و اشاعه فرهنگ دینی در جامعه تلقی کرد. باید افراد عالم در حوزه و دانشگاه مسائل و ارزش‌های فرهنگی را برای نسل جوان توضیح دهند و جامعه را باید از این طریق اقناع کرد. به عقیده من مقصود رهبر معظم انقلاب نیز همین است که دولت‌ها از اقدامات و فعالیت‌های فرهنگی که مروج ارزش‌های دینی است حمایت کنند.
ارتباط درهم‌تنیده حل معضلات فرهنگی با مبارزه با مفاسد اقتصادی و تقویت آزادی‌های سیاسی
عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی العالمیه ابراز کرد: نکته دیگر اینکه حل بخشی از معضلات و آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی نیازمند حل و فصل برخی مشکلات دیگر از جمله مشکلات اقتصادی است. وقتی فردی مشکلات اقتصادی، روحی و روانی دارد این فرد ممکن است وادار به واکنش‌هایی در سایر مسائل مانند حجاب شود تا اعتراض خود را نشان دهد. این بدان معنا نیست که افراد مجازند به خاطر مشکلات اقتصادی نسبت به ارزش‌های فرهنگی و دینی بی‌توجهی کنند، اما وقتی از مردم انتظار داریم که فرهنگ عفاف و حجاب را رعایت کنند، باید جلوی اختلاس‌ها و مفاسد کلان اقتصادی گرفته شود و این مسائل به لحاظ جامعه‌شناسی و روان‌شناسی به یکدیگر مرتبط است.
وی تصریح کرد: به اعتقاد من یک راه رفع مشکلات فرهنگی جامعه، توجه به مبارزه با مفاسد اقتصادی و آزادی‌های سیاسی و اجتماعی است و این‌ها باید در کنار همدیگر دیده شود.
اصلاح فرهنگی باید از خانواده و نزدیکان مسئولان آغاز شود
آیت‌الله غرویان درباره تعبیر «الناس علی دین ملوکهم» و تأثیر سبک زندگی اشرافی و به دور از ارزش‌های دینی برخی از اعضای خانواده، منسوبان و نزدیکان مسئولان بر تشدید معضلات فرهنگی جامعه گفت: انسان به طور کلی مجموعه‌ای از باورها و اعتقادات کاملاً درهم تنیده و پیچیده است. منظور از «الناس علی دین ملوکهم» این نیست که مردم صد در صد از حاکمان تبعیت می‌کنند، بلکه این عبارت می‌خواهد تأثیر فراوان رفتار و سبک زندگی حاکمان بر مردم را نشان دهد. مسئولان و مقامات به طور قهری الگوی مردم هستند و بیش از دیگران زیر ذره‌بین قرار دارند و مردم هم ناخواسته از آن‌ها الگوبرداری می‌کنند.
این استاد حوزه علمیه یادآور شد: در این وضعیت اگر مسئولان یا اعضای خانواده و وابستگان آن‌ها به ارزش‌ها و هنجارهای دینی بی‌اعتنایی کنند و یا دچار مشکلات فرهنگی، اخلاقی و اقتصادی باشند، ناخودآگاه جامعه از آن‌ها تأثیر می‌پذیرد و کم‌توجهی یا بی‌توجهی به هنجارها و ارزش‌های فرهنگی در جامعه یک مشروعیت، توجیه یا دلیل پیدا می‌کند.
وی تأکید کرد: «الناس علی دین ملوکهم» باید هشداری به آمران به معروف و ناهیان از منکر و خود مسئولان باشد که اصلاح را باید از «اقربا» شروع کنند. همان‌طور که خداوند به پیامبر(ص) فرمود: «انذر عشیرتک الاقربین». در واقع انذارها و هشدارها ابتدا باید از مسئولان و اطرافیان آن‌ها شروع شود و بعد به سطح جامعه برسد.
با افکار قدیمی نمی‌توان معضلات فرهنگی امروز را حل کرد
آیت‌الله غرویان درباره ارتباط کم نهادهای فرهنگی و تبلیغاتی کشور با عموم مردم و ناآگاهی نسبت به دلایل واقعی غفلت یا مخالفت بعضی از اقشار جامعه با برخی ارزش‌ها و هنجارها در حل نشدن معضلات و آسیب‌های فرهنگی گفت: امروز مردم کشور به بسیاری از رسانه‌های جهانی و بین‌المللی دسترسی دارند و از طریق رسانه‌های مختلف با فرهنگ‌ها و عقاید مختلف آشنا می‌شوند و تحت تأثیر آن‌ها قرار می‌گیرند. برای حل معضلات فرهنگی باید قرائت‌های جدیدی از فرهنگ دینی خود ارائه دهیم که متناسب با شرایط و اقتضائات امروز باشد و تحوئل در مسائل فرهنگی را بپذیریم.
عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی با اشاره به روایتی از امام صادق(ع) که می‌فرمایند: «العالِمُ بِزَمانِهِ لا تَهجُمُ عَلَیهِ اللَّوابِس؛ کسی که عالم به زمان خود باشد مورد هجمه شبهات قرار نمی‌گیرد»، گفت: کشور نیازمند قرائت‌ها و دیدگاه‌های جدید در حوزه فرهنگ است و نمی‌توان با دیدگاه‌های قدیمی و غیرقابل پذیرش از سوی جامعه آسیب‌های فرهنگی امروز را حل کرد و همه این‌ها اقداماتی است که دولت‌ها به تنهایی قادر به انجام آن نیستند و نخبگان و عالمان در حوزه و دانشگاه باید در این باره طرح‌ها و راهکارهای واقعی را متناسب با شرایط روز و عملیاتی ارائه دهند تا با حمایت دولت‌ها از این طرح‌ها و زمینه‌سازی اجرای این راهکارها، معضلات و آسیب‌های فرهنگی جامعه نیز در یک روند تدریجی رفع شوند.
گفت‌وگو از مهدی مخبری
انتهای پیام
