ارزش راهبردی «اینستکس» چیست/ شبیه‌سازی به «نفت در برابر غذا» شانتاژ سیاسی است
گروه سیاسی ــ دیپلمات باسابقه کشورمان با بیان اینکه ایران «اینستکس» را یک اقدام مثبت از سوی اروپا اما ناکافی می‌داند، گفت: ارزش راهبردی اینستکس این است که اقتصاد ایران فلج نشود و تبادلات مالی ایران برقرار بماند و ایران بتواند کالاهای مورد نیازش را بخرد و اروپا هم براساس تعهدات خود نفت ایران را بخرد و این همچنان فاصله میان اروپا و آمریکا را حفظ می‌کند.
سیدجلال ساداتیان، کاردار اسبق ایران در انگلیس و دیپلمات باسابقه کشور، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا؛ درباره ارزیابی خود از اینستکس و نقاط قوت و ضعف آن در یک نگاه واقع‌بینانه گفت: به موجب برجام قرار بر این شد که ایران از مواهب آن برخوردار شود؛ یعنی ایران تعهداتی را پذیرفت که محدودیت‌هایی بر او اعمال شود و در مقابل کشورهای مذاکره‌کننده با ایران نیز پذیرفتند تا روابط تجاری و اقتصادی خودشان را با ایران به حالت عادی دربیاورند و تمامی تحریم‌های هسته‌ای و محدودیت‌ها را مرتفع کند.
وی ادامه داد: می‌توان گفت که تقریباً تا سال اول برجام این اتفاق افتاد و شاهد بودیم هیئت‌های مختلف سطح بالایی از سراسر کشورها به ایران آمدند تا همکاری‌های اقتصادی با ایران را آغاز کنند، اما وقتی آمریکا در اردیبهشت سال گذشته از برجام خارج شد و نه تنها خودش خارج شد بلکه دیگران را نیز تهدید کرد که اگر با ایران همکاری کنند تنبیه و جریمه می‌شوند.
تهدیدهای ایران، اروپا را به تکاپو انداخت
ساداتیان اظهار کرد: این وضعیت موجب شد که ایران به طرف‌های باقی‌مانده در برجام از جمله اروپایی‌ها، هشدار بدهد که نقشتان را در برجام مشخص کنید و تعهدات‌تان را انجام دهید. اروپایی‌ها در مقابل امروز و فردا می‌کردند و وعده انجام اقدامات مختلف را می‌دادند. از نظر سیاسی اروپایی‌ها بیانیه‌های خوبی صادر کردند و ایران را ذی‌حق دانستند و تا به امروز براساس گزارش‌های مکرر آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای به تعهدات خود در برجام پایبند بوده است و بارها اعلام کردند که برجام باید حفظ شود.
این دیپلمات باسابقه کشورمان بیان کرد: ایران در مقابل بارها به اروپایی‌ها گفت که از سطح بیانیه فراتر روند و بگویند در عمل چه کار می‌توانند بکنند. اروپایی‌ها بیان کردند در عمل به بخش خصوصی اشراف نداریم و این بخش تحت تأثیر تهدیدهای آمریکا نمی‌تواند وارد روابط اقتصادی با ایران شود. ایران استدلال کرد که شرکت‌های بزرگ چندملیتی ممکن است به خاطر حجم بالای روابط با آمریکا بترسند که با ایران همکاری کنند اما شرکت‌های کوچک و متوسط که روابط خوبی با آمریکا ندارند می‌توانند با ایران کار کنند و اروپایی‌ها می‌توانند این هماهنگی و سازوکار را ایجاد کنند.
ساداتیان ابراز کرد: اروپایی‌ها در این راستا شروع به اقداماتی کردند و ابتدا spv را طراحی کردند که در ادامه تبدیل به «اینستکس» شد. در قالب اینستکس اروپایی‌ها به دنبال این هستند که از طریق کانال جدیدی غیر از سوئیفت، ارتباطات بانکی را مدیریت کنند. سوئیفت یک شیوه ارتباط بین بانکی است که کنترل آن دست آمریکاست و اروپایی‌ها در این راستا گفتند سیستم جدیدی را طراحی می‌کنند که بتوان با یورو با ایران کار کرد و اسم آن را اینستکس گذاشتند. اما در ادامه برای اجرای این الگو نیز تعلل کردند تا بالاخره ایران تهدید کرد که بخشی از تعهدات خود در برجام را بر مبنای مفاد برجام تعلیق می‌کند و یک مهلت دوماهه به اروپایی‌ها برای انجام تعهداتشان داد که اگر انجام دادند ایران هم تعلیق‌های انجام گرفته را متوقف می‌کند.
کاردار اسبق ایران در لندن یادآور شد: در این فاصله وزیر خارجه آلمان به ایران آمد و ایران را تهدید کرد که از برجام خارج نشود و البته پاسخ تند و گزنده‌ای هم از سوی ایران شنید که این اروپایی‌ها هستند که باید به تعهدات خود عمل کنند و لذا وی ناراضی از ایران برگشت. همزمان با این ماجرا نخست‌وزیر ژاپن هم وارد ایران شد و با پاسخ تند رهبر انقلاب مواجه شد و اروپایی‌ها دیگر متوجه شدند که موضع ایران جدی است و به تکاپو افتادند که در قالب همان سازوکار «اینستکس» اقدامی انجام دهند.
ساداتیان اظهار کرد: این سازوکار به این گونه است که پول حاصل از فروش نفت ایران به حساب مشترکی بین انگلیس، آلمان و فرانسه وارد شود و در قالب این حساب ایران بتواند دارو و غذا تهیه کند. اما ایران این مسئله را نپذیرفت و آن را بی‌معنا تلقی کرد و گفت که اگر این پول متعلق به ایران است باید بتواند کالاهای دیگری را هم خریداری کند و دیگر اینکه اروپایی‌ها هم خودشان باید اعتبار بیشتری به این حساب وارد کنند تا بتوان معاملات بیشتری انجام داد.
این کارشناس مسائل بین‌المللی افزود: در اجلاس اخیری که این هفته در وین برگزار شد این مسائل مورد بحث قرار گرفت و در پایان اجلاس آقای عراقچی بیان کرد که قدم‌های مثبتی از سوی اروپایی‌ها برداشته شده، اما کافی نیست و آقای ظریف هم در همین زمان اعلام کرد که به موجب تعلیقی که ایران انجام داده و براساس گزارش سازمان انرژی اتمی، میزان غنی‌سازی ایران از 300 کیلوگرم فراتر رفته است. اکنون آنها نگران این هستند که نکند ایران وارد فاز دوم، یعنی بالا رفتن درصد غنی‌سازی، شود.
وی یادآور شد: حال تا فاصله کوتاهی که به پایان مهلت دوماهه ایران مانده، باید منتظر ماند و دید اروپا کاری خواهد کرد که رضایت ایران را جلب کند و ایران هم اقدامات خود را متوقف کند یا وضع تنش‌بار ادامه می‌یابد و شرایط را برای یک جنگ، خطرناک می‌کند.
تشریح ارزش راهبردی «اینستکس»
ساداتیان درباره تعبیر وزیر امور خارجه مبنی بر اینکه اینستکس با وجود ناکافی بودن، ارزش راهبردی دارد، گفت: ارزش راهبردی اینستکس به این است که اقتصاد ایران فلج نشود و تبادلات مالی ایران برقرار بماند و ایران بتواند کالاهای مورد نیازش را بخرد و اروپا هم براساس تعهدات خود نفت ایران را بخرد و این همچنان فاصله افتادن میان اروپا و آمریکا را حفظ می‌کند.
وی درباره برخی اظهارنظرها که اینستکس را مشابه برنامه «نفت در برابر غذا» می‌دانند، گفت: این نوع صحبت‌ها بیشتر شانتاژ سیاسی است و این افراد هیچ گاه نخواستند واقعیت‌های موجود را درک کنند. واقعیت این است که به واسطه پیام‌ها و آرمان‌های‌مان هزینه‌هایی متحمل می‌شویم و باید راهی پیدا کنیم که هزینه‌های تحریم و فشار کاهش پیدا کند. اینکه به زعم این افراد همه چیز باید به صورت صد در صدی به نفع ما پیش برود هیچ گاه اتفاق نمی‌افتد.
ساداتیان تصریح کرد: کاسبان تحریم کسانی هستند که منافع آنها در بیان این نوع حرف‌هاست؛ برای نمونه اکنون هم این عده با FATF مخالفت می‌کنند چون در قالب آن مشخص می‌شود منشأ تبادلات مالی بانکی چیست و این عده برای اینکه این مسائل شفاف نشود برچسب‌های مختلف می‌زنند چون دنبال منافع خاص خودشان و نه منافع ملی هستند.
انتهای پیام
