نبود اقتصاد پویا؛ ضعف تولید المان‌های شهری/توجه به پیام آثار؛ معیار انتخاب شهرداری مشهد

این داور هنری با بیان اینکه آثار المان، سال به سال به لحاظ تکنیکی و کیفیت اجرا پیشرفت دارد، در خصوص محتوای آثار نیز افزود : هر زمان که کارها به سمت سفارشی‌ شدن و ایجاد محدودیت برای هنرمند پیش می‌رود، مسلما خیلی وقت‌ها آدم احساس می‌کند هنرمند دارد تمام تلاش خود را می‌کند تا اثری ارائه دهد که محتوا و پیام سفارش‌ شده را منتقل کند، در حالی‌که آن پیام، حرفی نیست که از دل هنرمند برخاسته شده باشد که این اتفاق در تولید المان نوروز، به ویژه آثار امسال بیشتر دیده می‌شود.

مأموریان با تاکید بر این مطلب که در ارزیابی جشنواره استقبال از بهار، نباید از شهرداری توقع داشت، ادامه داد: باید توجه داشت که شهرداری وظیفه‌ای برای اعتلای هنر ندارد، شهرداری تنها، مشتری این هنر است و این وظیفه ارگان‌های دیگر است که از هنر حمایت کنند و به این عرصه‌ها وارد شوند، به همین خاطر نمی‌توانم ایرادی از شهرداری بگیرم، این خیلی بد است که توقعی که باید از آن ارگان‌ها داشت را از مشتری آثار هنری داشته باشیم.

شهرداری مشهد فرصت بروز استعدادها را فراهم کرد
این هنرمند پیشکسوت ضمن تقدیر از اقدام شهرداری در جهت برگزاری جشنواره استقبال از بهار، اظهار کرد: من و خیلی از هم نسلانم که در مشهد و خراسان کار کردند، می‌دانیم که این سیستم خیلی به آن‌ها کمک کرده است، با همین نیروی محرکه، خیلی از ما هنرمندان تبدیل به نیروهای حرفه‌ای شده‌ایم، یعنی اگر با سیستم‌های سنتی مثل عرضه در گالری می‌خواستیم آثارمان را بفروشیم، شاید جسارت خیلی از تجربیات را پیدا نمی‌کردیم.
وی در ادامه، به بیان نقش مخرب کار سفارشی در شخصیت یک هنرمند پرداخت و بیان کرد: کار سفارشی بدی که دارد، این است که سلیقه هنرمند را سفارشی می‌کند و باعث می‌شود هنرمند بعد از مدتی خودش را گم کند و چیزی از خودش نداشته باشد؛ این بدترین اتفاقی است می‌تواند برای هنرمند بیفتد چراکه با این اتفاق، یک نسل، هویت خود را از دست می‌دهد و حرفی برای گفتن ندارد مگر اینکه کسی از او بخواهد در قالب خاصی حرف بزندز یا اثری تولید کند که در این صورت هم، اثری تولید می‌شود که خیلی دلنشین نخواهد بود.
کمبود زمان؛ گلایه‌ هنرمندان به جشنواره استقبال از بهار
مأموریان کمبود زمان در تولید آثار را یکی از گلایه هنرمندان در جشنواره استقبال از بهار برشمرد و بیان کرد: این گلایه از سال اول وجود دارد که زمان به هنرمندان نمی‌دهند، از همان سال اول، نظر مسئولان شهری این است که جشنواره، زودتر و از مهرماه آغاز شود اما کارها آخر دی‌ماه می‌آید، قراردادها نیمه‌های بهمن بسته می‌شود و به این ترتیب، فشار زیاد عصبی و استرس بر هنرمند وارد می‌شود که چگونه با وقت کم، اثر را تحویل دهد، این جزو ذات جشنواره شده و هرچه هم بگوییم احتمالا در سال‌های آینده نیز تغییری نکند.
وی در پاسخ به این سوال که آثار رسیده به دبیرخانه جشنواره استقبال از بهار تا جه میزان با فرهنگ ایرانی و اسلامی مطابقت داشته است، بیان کرد: فرهنگ اسلامی و ایرانی همان فرهنگ جامعه است و اصالت‌ها دیالوگ هستند به این معنا که رابطه دو طرفه بین جامعه و هنرمند برقرار است و همانطور که جامعه بر هنرمند در هر رشته‌ای تأثیرگزار است، هنرمند نیز فرهنگ جامعه را تغییر می‌دهد و می‌سازد، به عنوان مثال، مجموعه مجسمه‌های سلام، اثر استاد سهرابی که در میدان شهدا نصب شده، کاری است که از فرهنگ مشهدی و اسلامی الهام گرفته است و علاوه بر اینکه به فرهنگ مشهد اضافه می‌کند، فرهنگ ایرانی و اسلامی را نیز غنی کرده است.

موضوع زیارت، خانواده، فرهنگ اسلامی و رضوی محور المان‌های نورز 96 مشهد
این هنرمند پیشکسوت در همین راستا اضافه کرد: موضوع زیارت، کمک خادمان به زائران، شوق زیارت، شاهنامه که با فرهنگ مشهدی و ایرانی مرتبط است، مشاهیر خراسانی، هنر اسلامی و بازی‌های سنتی از موضوعاتی بود که درباره آن‌ها اثر ارائه شد. اما بیشتر کارها در کنار کارهای آزاد درباره بهار، حول محور خانواده بود.
مأموریان در پاسخ به این سوال که آیا امکان کاهش محدودیت در انتخاب موضوع برای هنرمندان از جانب شهرداری وجود دارد یا خیر، افزود: بله، به طور مثال در تهران سمپوزیوم‌های مجسمه‌سازی حتی با حضور مجسمه‌سازان بین‌المللی برپا شد که تنها در متریال محدودیت وجود داشت، در طراحی المان نوروزی، خیلی در موضوع محدودیت ایجاد نمی‌کنیم، هنرمند می‌تواند براساس ضوابط، اثری را که می‌خواهد تولید کند، هر چند در این محدودیت‌ها است که هنرمند یک پله خودش را بالا می‌کشد و هنرمند درجه یک از دیگران متمایز می‌شود.
وی با بیان اینکه کسی که کار را می‌خرد، وظیفه ندارد به ارزش های هنری فکر کند، با اشاره به المان انرژی هسته‌ای که در چند منطقه مشهد جانمایی شده است، بیان کرد: اینکه این اثر تا چه حد به انرژی هسته‌ای می‌پردازد و چقدر تأثیرگزار است، خود جای بحث دارد، اما هنرمند با خود فکر می‌کند چه اثری خلق کند که به فروش برسد، برخی اثر مذهبی و اسلامی را می‌پسندند و برخی هم چیزهای دیگر را.

توجه به پیام المان؛ معیار انتخاب شهرداری مشهد
مأموریان در همین راستا در پاسخ به اینکه آیا انتخاب چنین آثاری می‌تواند به علت عدم شناخت کافی مسئولان شهرداری از هنر و هنرمند باشد، افزود: نمی‌توانم قضاوت کنم و بگویم مسئولان تخصص دارند یا نه، فقط می‌گویم که وقتی شهرداری اثری را می‌خرد، به پیامش بیشتر از فرم توجه دارد، اینکه کاری هم به لحاظ پیام و هم فرم خوب باشد، آرمانی است چنین کارهایی وجود ندارد.
اثری کارکرد دارد که از احساس هنرمند برآمده باشد
وی با تاکید براینکه آثار هنری زمانی کارکرد دارند که با احساس ساخته شده باشند، ابراز کرد: جای خالی چنین هنرهایی در شهر احساس می‌شود اما به هرجال این نظر من است و ممکن است کسی بگوید جای هنری که از دل بر می‌آید در شهر نیست، همیشه به همکاران و شاگردانم می‌گویم که کار شهری با کاری که در گالری عرضه می‌شود، تفاوت دارد اما تا این حدی که الان محدودیت وجود دارد هم، محدودیت ندارد.

داور فراخوان المان‌های نوروزی 96، ضعف آموزش را از دلایل اصلی خلا در تولید اثر هنری واقعی و برآمده از احساس هنرمند دانست و ادامه داد: ما باید مشکل را ابتدا در هنرستان‌ها، دبیرستان‌ها و دانشگاه‌ها حل کنیم و آموزش بدهیم که هنر چیست؟ اثر هنری شهری چه ویژگی هایی دارد و چطور از هنر پول دربیاوریم که مجبور نشویم سفارشی کار کنیم، چراکه اگر ما اقتصاد پویایی در هنر می‌داشتیم، دیگر لازم نبود هنرمند برای تأمین نیازهای اقتصادی با شرکت در یک فراخوان روی صداقت خود علامت سوال بگذارد، اگر غیر این بود، هنرمند در صورتی کار می‌کرد که با آن موضوع ارتباط برقرار کند.
وی پویا نبودن اقتصاد هنر را علت اصلی ضعف در تولید آثار هنری واقعی و برآمده از احساس هنرمند برشمرد و با اشاره به صرف هزینه‌های زیاد در تزئینات مبلمان، تصریح کرد: گاهی برای لابی یک برج، صدها میلیون تومان صرف خرید یک لوستر می‌شود در حالیکه سه مجسمه می‌تواند این فضا را پر کند؛ هم سلیقه مردم و هم سیاست‌های دولتی باید تغییر کند تا اقتصاد هنر به پویایی برسد.
مأموریان با بیان این مطلب که این هنرمندان هستند که تاریخ و فرهنگ یک ملت را به جهانیان نشان می‌دهند، اظهار کرد: اگر قرار است، ایران دهه 90 را به جهانیان بشناسانیم، مسلما آثار هنری در اولویت قرار دارد.
وی در همین راستا به ضعف اقتصاد هنر به ویژه در مشهد اشاره کرد و افزود: در مشهد گالری‌ای که آثار هنرمندان را بفروش برساند، نداریم اگر باشد، این همه فشار روی شهرداری نمی‌آید.

لزوم بازنگری در سیاست‌های کلان اقتصاد هنر در کشور
این هنرمند پیشکسوت با تاکید بر لزوم بازنگری در سیاست‌های کلان اقتصاد هنر در کشور، ادامه داد: این توقع از شهرداری نیست بلکه باید از ارگان‌های دیگر پرسید که اگر بخشی از وظیفه شما ساخت فرهنگ این کشور است، بخش زیادی از این فرهنگ را هنر می‌سازد، آیا نقاش، مجسمه‌ساز، شاعر، بازیگر، فیلنامه‌نویس و ... توانسته خود به تنهایی درآمدزایی داشته باشد؟.
وی با اظهار این مطلب که جامعه ما یاد گرفته هزینه 80 میلیونی برای تهیه مبل منزل را عیب نداند اما کالای هنری جایی در سبد خرید افراد ندارد، تصریح کرد: باید به جامعه آموزش داده شود، بسیاری از لوازم تزئینی وارداتی است و اگر بخواهند آن‌ها را سال بعد بفروشند، باید با نصف قیمت بفروشند در حالی‌که وقتی کسی اثر هنری می‌خرد سال بعد قیمتش بالاتر رفته و یک سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود.
اثر هنری در بسیاری کشورها سرمایه زندگی است
مأموریان در همین راستا اضافه کرد: خیلی از کشورهای دنیا، کالای هنری را سرمایه زندگی خود کرده‌اند، با خرید و فروش آن‌ها، زندگی بسیاری مردم می‌چرخد و همین آثار در آینده هویت یک کشور و بخشی از فرهنگ و تاریخ را می‌سازد اما در کشور ما ارزش این بخش برای دولتی‌ها و مردم شناخته نشده است به خاطر وقتی یک فرصت شغلی پیش می‌آید، هنرمند می‌گوید خداکند این فرصت را از دست ندهیم و کاری کنیم که حتما کار ما را بخرند.
رسانه‌ها؛ راه ارتباط هنرمندان با مسئولان
این هنرمند پیشکسوت ضمن تشکر از خبرگزاری ایکنا بابت انعکاس نظرات هنرمندان، ابراز کرد: مطبوعات نقش بزرگی در تحقق دموکراسی دارند و بخش بزرگ هم همین است که حرف هنرمند را بتوانید به گوش کسی که سیاست‌گذار اقتصادی است برسانید.
وی بار دیگر با اشاره به برگزاری جشنواره استقبال از بهار توسط شهرداری مشهد و تقدیر از این اقدام شهرداری، بیان کرد: پیش از برگزاری چنین جشنواره‌ای، ما در مشهد مجسمه‌ساز نداشتیم و خنده‌دار بود که کسی بگوید من هنرمندم مجسمه‌ساز هستم، این اقدام شهرداری، به این شغل رسمیت بخشید.
تشکر از ایکنا 
مأموریان در پایان ضمن تشکر مجدد و قدردانی از خبرگزاری ایکنا، اظهار کرد: احساس می‌کنم هنر شهری به عنوان یک شاخه نو ظهور در هنر ایران باید وارد دانشگاه‌ها شود، پلان‌بندی و تدریس شود و حیطه محدودیت و قابلیت‌هایش توسط افراد آکادمیک شناسایی و استانداردسازی شود.

هنر شهری باید مدون شود
وی همچنین افزود: هنر شهری به معنای هنری که برای سطح شهر ارائه می‌شود، باید مدون شده و به استاندارد برسد، اگر این کار انجام شود این هنر می‌تواند وارد چارت بخشنامه‌ای سازمان‌ها نیز شده تا براساس آن کار شود.