«اخلاق گفت‌و‌گو» منتشر شد

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن‌(ایکنا)، به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، نوزدهمین کتاب گروه اخلاق و تربیت از گروه‌های فعال پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه چندی پیش توسط محقق ارجمند جناب حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر علی‌محمد حسین‌زاده به اتمام رسیده و اخیراً توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه به زیور چاپ آراسته شد. این کتاب به تلاش برای ارائه مدلی تعاملی با تبیین اخلاق گفت‌و‌گو با هدف ایجاد گفت‌وگویی سالم و اثر بخش می پردازد.
در قسمتی از معرفی«اخلاق گفت‌و‌گو» می‌خوانیم:
موضوع گفت‌وگو به عنوان فعل اختیاری آدمی مورد توجه دانش‌های گوناگونی قرار گرفته است. این مسئله در مطالعات اخلاقی به منظور شناسایی اصول و ارزش‌های حاکم و بیان خطرات و آسیب‌های تهدید کننده آن است. در این نوشتار، تلاش شده است مدل گفت‌وگوی مطلوب و اثربخش را بر اساس چارچوب‌های اخلاقی و با توجه به منابع اخلاقی و متون دینی ارائه دهد. بر اساس یافته‌های این پژوهش مدل اخلاقی گفت‌وگو بر پنج رکن (فراهم نمودن ارکان و پیش نیازها، توجه به مبانی و پیش فرض‌ها، نهادینه‌سازی اصول عام، رعایت ارزش‌ها و آداب و پرهیز از آفت‌ها و آسیب‌های اخلاقی گفتگو) استوار می‌شود.
در این نوشتار، تلاش شده است این مسأله در حوزه اخلاق کاربردی با توجه به منابع دینی و با رویکردی تازه و ساختاری بدیع، مورد بررسی قرار گیرد و در پایان با توجه به نیازهای جامعه امروز ما یک مدل گفت‌وگوی مطلوب و مفید را بر اساس چارچوب‌های اخلاقی، ارایه دهد.
برخی پرسش‌هایی که در این کتاب پاسخ گفته شده عبارتند از:
چگونه می‌توان با وجود دیدگاه‌ها و تلقی‌های مختلف و قطب‌بندی‌های موجود باز هم گفت‌وگو کنیم؟
چگونه می‌توان اقداماتی اتخاذ کرد که سبب برانگیختن گفت‌وگو شود؟
چگونه می‌توان گفت‌وگویی بوجود آوریم که افراد مایل به وارد شدن در آن باشند وگریزان از آن نباشند؟
چگونه می‌توان روند گفت‌وگو را وسعت بخشید تا افراد بیشتری را در برگیرد؟
برای بوجود آوردن گفت‌وگو چه زمینه ها و ابزار هایی لازم است؟
با چه کسانی و چه موضوعاتی باید گفت‌وگو کرد؟
نسبت گفت‌وگو با تسامح و تساهل چیست؟ آیا برای پذیرش گفت‌وگو باید از مواضع خود عدول کنیم و معتقد به نسبیت و شک و تردید باشیم؟
لازم به ذکر است کتاب «اخلاق گفت‌و‌گو» در پنج فصل و طی 20 گفتار به بیان مطالبی با عناوین ضرورت و کارکردهای گفت‌و‌گوی اخلاقی، انواع گفت‌و‌گو، ارکان گفت‌و‌گو، مبانی هستی‌شناسی، عدالت، انصاف، تقدیم دیگران بر خود، آسیب‌های رفتاری، آفات و آسیب‌های نفسانی و ... می‌پردازد.
همچنین این کتاب در پایان برای تحقق اخلاق گفت‌وگو در افراد و فرهنگ عمومی، به پیشنهاد راهکارهایی جهت تحقق گفت‌و‌گوی اخلاقی می‌پردازد که در ذیل می‌خوانیم:
1. توجه به ضرورت و کارکرد مثبت گفت‌وگوی اخلاقی  
توجه به آثار شگرف و فراوان گفت‌وگوی سالم و زیبنده در هویت، کمال و شکوفایی افراد و جامعه انسانی، می‌تواند انگیزه‌های انسان را در انجام چنین گفت‌وگویی مضاعف سازد.
2. توجه به پیش نیازها و زیرساخت‌های گفت‌وگو
 گفت‌وگوی مطلوب مبتنی بر پیش نیازها و الزاماتی است که گفت‌وگو بر آنها تکیه دارد. عدم توجه به این الزامات، آدمی را از دست‌یابی به گفت‌وگوی اخلاقی ناکام می‌سازد.
3. توجه به آسیب‌ها و آفات اخلاقی گفت‌وگو
شناخت و توجه به آسیب‌های اخلاقی گفت‌وگو نخستین شرط تحقق گفت‌وگوی اخلاقی است.
4. تقویت باورهای دینی و باورمندی به نظارت دائمی پروردگار
انگاره‌های دینی و اعتقاد به نظارت دائمی پروردگار و احساس حضور او، دگرگونی ژرفی در فکر، گفتار و رفتار آدمی ایجاد می‌کند و وی را وادار می‌سازد سخنان و رفتاری شایسه داشته باشند. روشن است که ایمان به آموزه‌ها دینی می‌تواند بستر مناسب تحقق اخلاق گفت‌وگو را فراهم سازد.
5. ارتقاء اخلاقی و رشد شخصیتی افراد
رشد و ارتقای شخصیت اخلاقی انسان، موجبات رعایت هنجارها و ارزش‌های اجتماعی و از جمله اخلاق گفت‌وگو را فراهم می‌آورد. وقتی اخلاق نیکو و صفات پسندیده، در زمین دل و روح آدمی ریشه دوانیده باشد، انتظار رفتار و گفتاری نیکو و از روی اخلاق و ادب نیز، انتظاری بجاست.
6. آموزش و تمرین اصول و قواعد اخلاقی گفت‌وگو
اخلاق گفت‌وگو چونان دیگر امور اکتسابی، یادگرفتنی و آموختنی است، بنابراین، تحقق آداب گفت‌وگو، نیازمند آموزش و یادگیری و سپس تمرین و تکرار است.

گفتني است كتاب «اخلاق گفت‌و‌گو» به قلم حجت‌الاسلام و المسلمين علی محمد حسین زاده، با قيمت 30000 تومان توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی چاپ و در اختيار مخاطبان قرار گرفته است.