رویکرد جزیره‌ای در پرورش طلاب و خطای تفکیک قرآن از سایر رشته‌ها
گروه حوزه‌های علمیه: عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تاکید کرد: اشتباه بزرگ ما این است که قرآن را در کنار سایر رشته‌ها به عنوان یک رشته تخصصی قرار داده و جزیره‌ای عمل کرده‌ایم در حالی که قرآن کریم و تفسیر آن منبعی برای تمامی دروس است.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمد عابدی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) با بیان اینکه باید قرآن کریم منبع تمامی دروس حوزه باشد گفت: اگر قرآن و تفسیر جایگاه واقعی خود را در حوزه پیدا کند و منبع همه دروس حوزه باشد و علوم سیاسی و اقتصادی و حقوق و کلام و... را از قرآن استنباط و اجتهاد کنیم در این صورت نباید نگران تربیت 400 هزار طلبه برای آینده حوزه باشیم.
وی ادامه داد: اشتباه بزرگ ما این است که قرآن را در کنار سایر رشته‌ها به عنوان یک رشته تخصصی قرار داده و جزیره‌ای عمل کرده‌ایم، در حالی که قرآن کریم و تفسیر منبعیت دارد و برای فقه و حقوق و کلام و تبلیغ و ... مورد نیاز و لازم است.
سامان رشته‌های حوزه زیر سیطره قرآن
عابدی تصریح کرد: هیچکدام از رشته‌های علمی ما بدون قرآن سامان نخواهد یافت، از این رو باید در مدیریت آموزشی حوزه، سیطره و هیمنه قرآن بر سایر دروس حفظ شود.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بیان کرد: الان متخصصان رشته تفسیر نمی‌توانند در کلام و حقوق و ... بحث کنند زیرا آن‌ها را مقوله‌ای میان‌رشته‌ای محسوب می‌کنند و نوع آموزش حوزه نیز این طور بوده است که قرآن زیربنای علوم و تربیت علمی طلاب قرار نگرفته است.
این محقق و نویسنده حوزه تصریح کرد: اصلی‌ترین کار که متاسفانه به دلیل نبود باور و انگیزه تاکنون انجام نشده و باید بشود این است که تفسیر جزء دروس اصلی در حوزه قرار گیرد و جای خود را در فقه به معنای واقعی، در کلام و حقوق و سیاست و ... باز کند.
وی اظهار کرد: باید مثلا در دروس فقه استنادات قرآنی افزایش یابد همچنین در کلام و ... و آیات کلامی، تبلیغی، فقهی و سیاسی و اجتماعی و تربیتی و ... هر کدام به صورت جداگانه استخراج و بررسی شود، در این صورت نیازمند ده‌ها محقق خواهیم بود که خود اشتغال زیادی هم ایجاد می‌کند و دغدغه‌ای برای ازدیاد طلبه نخواهیم داشت یا در بحث اصول منبعیت قرآن جایگاه پیدا کند. البته این کار نیازمند فرهنگسازی است و زمان زیادی هم طول می‌کشد تا این مسئله در بدنه آموزشی حوزه تحکیم و نهادینه شود.
عابدی عنوان کرد: بسیاری از طلاب هستند که علاقه دارند درآمد کمتری داشته باشند، ولی در رشته علمی خود کار کنند. از این رو ابتدا باید افرادی که وارد رشته‌های تخصصی می‌شوند دروس خارج را بگذرانند و بعد از آن نیز هیچگاه در رشته خود از دروس عمومی مانند فقه که پایه اجتهاد است غافل نشوند و صرف حضور در یک رشته به معنای انقطاع از مابقی مسایل نباید تلقی شود.
این نویسنده و محقق بیان کرد: اگر این پازل به صورت درستی صورت‌بندی و اجراشود، در این صورت ده‌ها شاخه علمی در ذیل هر رشته مثلا در فقه، فقه بازار، فقه تاکسیرانی، فقه اخبار و ... ایجاد می‌شود و هر عرصه نیز نیازمند محقق و محققانی است که باید به آن بپردازند.
فرهنگسازی برای منبعیت قرآن در حوزه
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی عنوان کرد: نظام حوزه باید قبول کند که مثلا تفسیر آیات سیاسی قرآن، تفسیر آیات اقتصادی و ... لازم است و در این صورت می‌توان مفسران مجتهدی در هر رشته تخصصی تربیت کرد و صرفا افزایش کمی طلبه نداشته باشیم و به بعد کیفی نیز توجه لازم صورت بگیرد.
عابدی گفت: ما برای وظایفی که برای روحانیت تعریف می‌شود، باید نیروی لازم و متخصص تربیت کنیم و بعد از انقلاب این نیازها روزافزون است و در آینده نیز افزایش خواهد داشت.
وی افزود: باید توجه به تربیت کمی و افزایش تعداد طلبه سبب نشود تا از حیث ارتقاء کیفی دچار مشکل بشویم و زمانی این کیفیت را شاهد خواهیم بود که طلاب و وعاظ ما در منابر هم تئوری‌سازی و تبلیغ نوین داشته باشند.
عابدی افزود: مخاطبان بین‌المللی و دیگر کشورها نیز زمینه جدیدی فراروی حوزه باز کرده است، مثلا شیخ زکزاکی به عنوان یک روحانی مخاطب چند میلیون نفری دارد و از این جهت ما نسبت به آموزش طلاب عقب هستیم.
وی عنوان کرد: باید هدفگذاری مناسبی برای این کار داشته باشیم و به اهداف عالیه نظام اسلامی توجه و در هر زمینه متناسب با آن گام برداریم که یکی از اصولی‌ترین کارها توجه به منبعیت قرآن در آموزش و تربیت مجتهد متخصص است.
وی ادامه داد: اشتباه بزرگ ما این است که قرآن را در کنار سایر رشته‌ها به عنوان یک رشته تخصصی قرار داده و جزیره‌ای عمل کرده‌ایم، در حالی که قرآن کریم و تفسیر منبعیت دارد و برای فقه و حقوق و کلام و تبلیغ و ... مورد نیاز و لازم است.
سامان رشته‌های حوزه زیر سیطره قرآن
عابدی تصریح کرد: هیچکدام از رشته‌های علمی ما بدون قرآن سامان نخواهد یافت، از این رو باید در مدیریت آموزشی حوزه، سیطره و هیمنه قرآن بر سایر دروس حفظ شود.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بیان کرد: الان متخصصان رشته تفسیر نمی‌توانند در کلام و حقوق و ... بحث کنند زیرا آن‌ها را مقوله‌ای میان‌رشته‌ای محسوب می‌کنند و نوع آموزش حوزه نیز این طور بوده است که قرآن زیربنای علوم و تربیت علمی طلاب قرار نگرفته است.
این محقق و نویسنده حوزه تصریح کرد: اصلی‌ترین کار که متاسفانه به دلیل نبود باور و انگیزه تاکنون انجام نشده و باید بشود این است که تفسیر جزء دروس اصلی در حوزه قرار گیرد و جای خود را در فقه به معنای واقعی، در کلام و حقوق و سیاست و ... باز کند.
وی اظهار کرد: باید مثلا در دروس فقه استنادات قرآنی افزایش یابد همچنین در کلام و ... و آیات کلامی، تبلیغی، فقهی و سیاسی و اجتماعی و تربیتی و ... هر کدام به صورت جداگانه استخراج و بررسی شود، در این صورت نیازمند ده‌ها محقق خواهیم بود که خود اشتغال زیادی هم ایجاد می‌کند و دغدغه‌ای برای ازدیاد طلبه نخواهیم داشت یا در بحث اصول منبعیت قرآن جایگاه پیدا کند. البته این کار نیازمند فرهنگسازی است و زمان زیادی هم طول می‌کشد تا این مسئله در بدنه آموزشی حوزه تحکیم و نهادینه شود.
عابدی عنوان کرد: بسیاری از طلاب هستند که علاقه دارند درآمد کمتری داشته باشند، ولی در رشته علمی خود کار کنند. از این رو ابتدا باید افرادی که وارد رشته‌های تخصصی می‌شوند دروس خارج را بگذرانند و بعد از آن نیز هیچگاه در رشته خود از دروس عمومی مانند فقه که پایه اجتهاد است غافل نشوند و صرف حضور در یک رشته به معنای انقطاع از مابقی مسایل نباید تلقی شود.
این نویسنده و محقق بیان کرد: اگر این پازل به صورت درستی صورت‌بندی و اجراشود، در این صورت ده‌ها شاخه علمی در ذیل هر رشته مثلا در فقه، فقه بازار، فقه تاکسیرانی، فقه اخبار و ... ایجاد می‌شود و هر عرصه نیز نیازمند محقق و محققانی است که باید به آن بپردازند.
فرهنگسازی برای منبعیت قرآن در حوزه
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی عنوان کرد: نظام حوزه باید قبول کند که مثلا تفسیر آیات سیاسی قرآن، تفسیر آیات اقتصادی و ... لازم است و در این صورت می‌توان مفسران مجتهدی در هر رشته تخصصی تربیت کرد و صرفا افزایش کمی طلبه نداشته باشیم و به بعد کیفی نیز توجه لازم صورت بگیرد.
عابدی گفت: ما برای وظایفی که برای روحانیت تعریف می‌شود، باید نیروی لازم و متخصص تربیت کنیم و بعد از انقلاب این نیازها روزافزون است و در آینده نیز افزایش خواهد داشت.
وی افزود: باید توجه به تربیت کمی و افزایش تعداد طلبه سبب نشود تا از حیث ارتقاء کیفی دچار مشکل بشویم و زمانی این کیفیت را شاهد خواهیم بود که طلاب و وعاظ ما در منابر هم تئوری‌سازی و تبلیغ نوین داشته باشند.
عابدی افزود: مخاطبان بین‌المللی و دیگر کشورها نیز زمینه جدیدی فراروی حوزه باز کرده است، مثلا شیخ زکزاکی به عنوان یک روحانی مخاطب چند میلیون نفری دارد و از این جهت ما نسبت به آموزش طلاب عقب هستیم.
وی عنوان کرد: باید هدفگذاری مناسبی برای این کار داشته باشیم و به اهداف عالیه نظام اسلامی توجه و در هر زمینه متناسب با آن گام برداریم که یکی از اصولی‌ترین کارها توجه به منبعیت قرآن در آموزش و تربیت مجتهد متخصص است.
