حجت‌الاسلام مطهری تشریح کرد:
شیوه استدلالی امام رضا(ع) در مناظره با مخالفان
گروه حوزه‌های علمیه: عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به رشد علمی در دوره امام رضا(ع) و برپایی جلسات متعدد مناظره گفت: روش استدلال عقلی و نقلی و برخورد احترام‌آمیز با مخالفان، مهمترین درس امام رضا(ع) و کاربردی‌ترین آموزه از سیره رضوی برای مناظره با دیگران است.
حجت‌الاسلام والمسلمین حمیدرضا مطهری، رئیس انجمن تاریخ‌پژوهی حوزه علمیه در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) گفت: یکی از مهمترین نکات زندگی امام رضا(ع) مناظراتی است که ایشان با رهبران گروه‌ها و فرقه‌های مختلف دینی و مذهبی داشتند.
وی ادامه داد: عصر و دوره امام دوره پر فراز و نشیبی از این جهت بود که به دلایل مختلف مصادف با ورود افکار و اندیشه‌های انحرافی و علمی از دیگر بلاد شده بود و شاهد شکوفایی علمی مسلمین نیز در داخل بلاد اسلامی بودیم که عمده این شکوفایی مدیرون تلاش ائمه(ع) از دوره صادقین(ع) بوده است، ولی این مسئله کمتر در زوایای مطالعات تاریخی دیده شده است.وی اظهار کرد: این دوره، دوره طلایی مسلمین بود و قسمت عمده آن به اقدامات ائمه(ع) بر می‌گردد، ولی عمدتا در تاریخ آن را متوجه خلفا می‌کنند، زیرا کارهایی که امام باقر(ع) و امام صادق(ع) در تربیت شاگرد کردند سبب شد تا علوم مختلف در سرزمین های اسلامی رشد کند.
مطهری به ترجمه آثار امپراتوری ایران و روم در دوره امام اشاره کرد و گفت: آثار مختلف به خصوص فلسفی و کلامی از این امپراتوری‌ها ترجمه شد و به سرزمین مسلمانان راه یافت همچنین برخی فرقه‌های انحرافی در داخل که مهمترین آنها، فرقه واقفیه بود شکل گرفت بنابراین یکی از مهمترین کارهای امام در این مقطع مبارزه فرهنگی و علمی از طریق مناطره با این اندیشه‌ها و افکار بود.
لزوم پاسخ به شبهات
وی افزود: درس امروز ما از این مناظرات لزوم پاسخگویی به شبهات دینی و فکری و اندیشه‌ای در جامعه است و نکته قابل توجه روش امام در برخورد با این شبهات است و باید بیش از پیش در مباحثات و مناظرات علمی مورد توجه قرار گیرد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به روش امام در این مناظرات بیان کرد: امام هم استدلال عقلی و هم نقلی داشتند و به سیره و سنت استناد می‌کردند و حتی شاهدیم که سخن طرف مقابل را مبنای پاسخ به یک سؤال و شبهه قرار می‌دادند.
وی افزود: نکته بسیار حائز اهمیت و پرکاربرد در جامعه امروز ما این است که امام همواره دیدگاه طرف مقابل را با احترام کامل می‌شنیدند و بعد از اینکه سخن فرد تمام می‌شد با همان روش علمی، عقلی و نقلی به پاسخ می‌پرداختند.
نویسنده کتاب زندقه در سده‌های نخستین اسلامی گفت: عمده مناظرات امام با مخالفان است کسانی که حکومت بنی عباس را مشروع می‌دانستند ولی باز هم هرگز برخورد اهانت‌آمیزی با آنان ندارند.
مطهری با بیان اینکه در این دوره فضایی وجود داشت که علوم مختلف مورد توجه قرار گرفته بود تصریح کرد: در این دوره علوم مختلفی مانند طب، کلام و فلسفه و ... به رشد رسیده بود از این رو روایات متعدد طبی، فقهی، اعتقادی و اخلاقی و ... از امام به ما رسیده است و هر روایتی می‌تواند از زوایای مختلف علوم اسلامی مورد استفاده قرار گیرد.
مقابله با واقفیه
وی با اشاره به اقدامات امام در برابر واقفیه افزود: مواجهه امام با واقفیه یکی از دوران های سخت زندگی ایشان است و در ابتدای امامت آغاز شد زیرا این گروه معتقد به خاتمه یافتن امامت با شهادت امام کاظم(ع) بودند.
وی افزود: این گروه امام کاظم(ع) را آخرین امام می‌دانستند و با اهداف مختلفی از جمله کسب ثروت نامشروع از طریق وجوهات این ایده را مطرح و بر روی آن ایستادند لذا امام با شروع امامت با این گروه مواجه شد و نامه‌نگاری‌هایی را آغاز کردند و اگر اقامات امام(ع) نبود ضربات جبران‌ناپذیری بر بدنه تشیع زده می‌شد همان‌طور که ضربات سختی هم به شیعه وارد شد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در پاسخ به این سؤال که آیا در انجمن کارهای علمی برای این امام معصوم(ع) انجام شده است یا نه عنوان کرد: با توجه به اینکه آستان قدس رضوی عنایت خاصی به مسایل مرتبط با امام دارد ما وارد این عرصه نشده‌ایم و تلاش ما پرداختن به ائمه‌ای بوده که کمتر مورد توجه بوده‌اند از این رو همایش‌هایی برای امام کاظم(ع) و امام جواد(ع) برگزار کرده‌ایم.
