شیوه سنتی حج جواب نمی‎دهد/ مخالفت آل سعود با طرح جانمایی ۵ میلیون نفر در منا

به گزارش خبرگزاری بین‎المللی قرآن (ایکنا) همایش بررسی زوایای حادثه خونین منا، شب گذشته 19 مهر با حضور آیات حسینی بوشهری، مقتدایی و حجت‌الاسلام والمسلمین قاضی عسکر رییس سازمان حج و زیارت، در مدرسه علمیه دارالشفا، برگزار شد.

حجت‎الاسلام والمسلمین قاضی عسکر، در این مراسم گفت: حج امسال غیر از این دو حادثه‎ای که رخ داد، می‌توان به عنوان یکی از مراسم حج مطلوب و آرام از آن یاد کرد و گرچه با کمی بحران آغاز شد، به دلیل اینکه وزیر حج عربستان به ریاست سازمان حج اعلام کرد که برگزاری دعای کمیل ممنوع است و اگر برگزار کنید حتما با شما برخورد خواهد شد، ولی پس از آن به لطف حضرت حق این دعا برگزار شد و دو دعای کمیل نیز در مدینه برگزار شد.

وی افزود: مراسم دیگر بعثه مثل جلسات انس و معرفت و دعای عرفه و برائت مشرکین و دیدارها با روسای بعثه های حج انجام شد و دستگیری منجر به نگهداری نداشتیم که البته دو خواهر مبلغه دستگیر شدند که به واسطه اینکه این دستگیری به جمعه و شنبه مصادف شد دو روز در زندان نگاه داشته شدند.

نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت کشور، گفت: امسال کیفیت مسکن بالاتر رفت ولی از نظر هزینه نیز کاهش 5 درصدی را شاهد بودیم؛ حج جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک وسیله قدرت مند برای معرفی انقلاب و مواضع رهبر معظم انقلاب و افتخار برای جمهوری اسلامی ایران خود را نشان می دهد و همه هم به این مسئله اعتراف دارند.

الگوبرداری از مدل حج ایرانیان

وی اظهارکرد: بعثه‎های دیگر کشورها بدون هیچ ابایی بیان می‎کنند که ایران بهترین حج را دارد و همیشه هم می گویند که می خواهند از مدل مدیریت حج ایران الگوبرداری کنند.

وی گفت: حادثه اول، سقوط جرثقیل بود که 11 تن از زائران ما به لقای الهی پیوستند و پس از آن مشخص شد که دو تن از زائران اهل سنت که از زمان عمره در مکه مانده بودند در این میان بودند؛ نزدیک به 70 نفر نیز مجروح شدند که خوشبختانه جراحت‌ها سنگین نبود و با بسیج شدن نیروهای امداد اکثر این افراد سرپایی مداوا شدند.

قاضی عسکر خاطرنشان کرد: مرحوم دکتر حاتمی از نخبگان علمی کشور بودند که  متاسفانه در این سفر به شهادت رسیدند؛ مرحوم ملازهی از روحانیون خوشنام اهل سنت نیز در این مراسم از بین رفتند که واقعا برای ما اندوهناک بود.

وی افزود: کسانی که در حرم به لقای خدا می پیوندند جایگاه بسیار ویژه ای نزد خداوند دارند؛ دولت سعودی در این اثنی شرکت بن لادن را جریمه کردند و کار را متوقف کردند و به بازماندگان این حادثه نیز هدایای نقدی و زیارتی داد که فضا را تا حدی تعدیل کردند.

کاروان‌هایی که به توصیه مدیران حج بی‌توجهی کردند

نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت کشور، گفت: از جمله مواردی که به حجاج گفته شد آن بود که در روز اول به دلیل ازدحام جمعیت وقتی وارد منا می شوید پس از استراحت، از ساعت 9 به بعد برای رمی جمرات بروید؛ از 455 کاروان، 400 کاروان هیچ آسیبی ندیدند و 35 کاروان بیشترین آسیب را دیدند که از نظر خود ما در حال بررسی است که چرا این کاروان ها به توصیه ما عمل نکردند؛ البته ما الزامی در این زمینه نداشتیم که حتما در چه ساعتی به منا بروند.

وی اظهارکرد: چند توصیه مهم مطرح شد از جمله اینکه در مسیر منا معطل نشوند و روز دوازدهم که اهل سنت در آنجا رمی می کنند، به آنجا مراجعه نکنندکه این امر مراعات شد؛ در روز دهم که وقتی حجاج از محل خیمه های ایرانیان به پایین می آیند جمعی از پلیس سعودی مردم را به محل شارع 204 هدایت کرد؛ بنده با آیت الله حسینی بوشهری از یک مسیر دیگری رفتیم که در همان لحظه شنیدیم که چه اتفاقی رخ داده است.

وی گفت: ما هیچ زمانی در گذشته، در مسیر جمرات این مقدار تلفات نداشتیم؛ زمانی که اجازه می دادند که زائران از بین اتوبوس ها حرکت کنند در این بین چند آسیب دیدگی رخ می داد ولی هرگز چنین تلفاتی نبود.

قاضی عسکر اظهار کرد: در لحظه اول وقتی گفتند که صدها نفر کشته شده اند تصورم این بود که آنها اشتباه می کنند ولی وقتی که برگشتیم عمق حادثه را مشاهده کردیم؛ وقتی که تلفنی گزارش صحنه را دریافت کردم متوجه شدم که عمق این فاجعه بسیار بیش از تصور ما بوده است.

وی افزود: بیش از 60هزار نفر در یک ساعت در این خیابان بودند که واقعا تعجب آور است که در این زمینه مدارکی را در حال جمع آوری هستیم و این گزارشات مستند عرضه خواهد شد و حجت الاسلام رییسی نیز مطرح کرد که شاکیان به دادستانی کشور مراجعه کنند.

نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت کشور، گفت: اگر عربستانی ها فیلم های خود را ارایه می کردند بهتر می شد در این زمینه کار کرد و مشخص هم نیست که این فیلم ها را ارایه کنند.

وی اظهارکرد: در کنار شارع 204، اتومبیلی پارک شد و ماموران انتظامی آنها جلوی جمعیت را گرفتند که باید مشخص شود که چرا این کار را کردند و اجازه استمرار در مسیر را به مردم ندادند؛ این جمعیت از هر سوی به سوی این خیابان آمد و دو طرف خیابان نیز نرده کشی شده بود و کسی نمی توانست از این نرده ها عبور کند و گرمای فراوان و تشنگی باعث شد که حاجیان با این ازدحام مشکلی جسمی پیدا کنند و همه در این میان گرفتار شدند.

وی گفت: برخی از مجروحین این حادثه در خیمه الجزایری ها جا گرفتند و مدت ها بیهوش بودند و این جمعیت مثل یک کلاف در هم پیچیده گرفتار شدند و نمی شد آنها را از هم تفکیک کرد.

قاضی عسکر خاطرنشان کرد: مسئله دوم، بستن راه بوده است که پلیس با ایجاد مانع مردم را منحرف کرد و ازدحام جمعیت نیز این شلوغی را تشدید کرد؛ الجزایری ها وقتی وضعیت را دیدند شروع به توزیع آب کردند که در همین هجوم مردم برای گرفتن آب، عده ای زیر دست و پا قرار گرفتند.

وی افزود: گرمای هوا بیش از 45 درجه بود و با تشنگی و خستگی و ازدحام و فشار عظیم جمعیت مردم را خسته کرده بود؛ چندین مساله نیز این واقعه را تشدید کرد؛ وقتی بیش از چندین دقیقه مسیر مسدود می شود، بی حوصلگی و بی تابی حجاج باعث شد که کنترل این جمعیت از دست برود؛ لباس های احرام که پس از آب گرفتن ماموران سعودی سنگین شده بود، به دلیل همین حوله های خیس زیر جمعیت خفه شدند.

بی تجربگی نیروهای سعودی

نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت کشور، گفت: دولت سعودی امسال نیروهای زبده خود را در اختیار نداشتند و نیروهای ناکارآمد و بی تجربه توان امدادی نداشتند؛ ماموران آنها وقتی وارد شدند اجازه ندادند که کسی طرف جنازه ها بیایند.

وی اظهارکرد: آنها گروه های امدادی ما را بیرون کردند و بیمارستان های آنها برای چنین جمعیتی آمادگی نداشت وامکان تردد آمبولانس نیز در این زمینه وجود نداشت و مسیر نیز بسته شده بود؛ از ساعت 8:30 صبح تا 1 بامداد روز بعد از این میان جنازه برداری می شد.

وی گفت:  بیمارستان های عربستان در آن منطقه به قدری بی توجهی کردند که واقعا قابل تاسف است؛ بسیاری از بیماران با وضعیت بسیاری بدی در بیمارستان ها بودند؛ تعدادی از بیماران ما به دلیل عدم رسیدگی مناسب در بیمارستان‌ها جان دادند.

قاضی عسکر خاطرنشان کرد: این حادثه برای ما بسیار گران تمام شد؛ 5 نفر از قاریان و گروه تواشیح بعثه به شهادت رسیدند؛ سفیر سابق ما در لبنان هنوز تعیین وضعیت نشده است، سفیر ایران در اسلوونی، حجت الاسلام حسینی امام جماعت صحن جامع رضوی، 11 روحانی زبده کاروان، 17 مدیر و عوامل اجرایی کاروان ها نیز در این مسیر رحلت کردند.

وی افزود: سعی شد که در این مسیر با مدیران و مردم و عوامل صحبت شود و سعی شد که این جریان مدیریت شود؛ دو جانباز پس از سالها به حج آمد و پسرانشان که برای حمل ویلچر به این سفر امده بودند را از دست دادند؛ زنی در این سفر بود که سه برادر خود را در این مراسم از دست داده بود.

نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت کشور، گفت: متاسفانه به جایی رسیدیم که متوجه شدیم که طرف سعودی همکاری درستی نیز نمی کند؛ سردخانه ها پر شده بود و آنها جایی برای نگه داری اموات نداشتند و شرایط بسیاری بدی بود و در این فضایی که بوی متعفن ایجاد شده بود، کارگزاران حج باید در این بین جنازه ها را شناسایی می کردند؛ پس از اینکه به طرف سعودی گفتیم که این کانتینرها را برای شناسایی در اختیار ما قراردادند.

وی اظهارکرد: بسیاری از جنازه ها به دلیل اینکه زیر جمعیت بودند به حدی تغییر شکل داده بودند که اصلا مشخص نبود چه کسی است؛ پس از اینکه کمی این کار انجام شد جنازه ها را جابجا کردند و حتی بسیاری از مجروحین را جابجا کردند و امکان شناسایی وجود نداشت.

وی گفت: طرف سعودی به هیچ عنوان حاضر به تحویل جنازه ها نبودند ولی پس از تسلیت رهبر و سپس سخنرانی رهبر انقلاب طرف سعودی را تکان داد و تاثیر بسیار موثری در ادامه پیگیری ها بود و در طول تاریخ سراغ نداریم این چنین یک رهبری از ملت خود حمایت کند.

قاضی عسکر خاطرنشان کرد: پس از حضور وزیر بهداشت و پس از سخنرانی رهبر انقلاب فضا تغییر کرد؛ در مرحله اول 104 و در مرحله بعد 114 جنازه تحویل داده شد و دوباره بیان شد که کار را از دست وزارت بهداشت خارج کردند.

وی افزود: این شرایط بسیار وخیم است و مجموعه تحقیقاتی به زودی کامل می شود و منتظریم که همه زائران بازگردند که پیگیری ها کامل شود.

نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت کشور، گفت: عمره ما نیز که جنبه مستحبی دارد به این زودی ها راه اندازی نخواهد شد؛ چرا باید زائر ما به خاطر عمل مستحبی تحقیر شوند.

وی اظهارکرد: شیوه سنتی در حج دیگر جواب نمی دهد و باید شیوه های سنتی عوض شود؛ آنها هنوز می خواهند با خیمه های قدیمی حجاج را در گرمای 50 درجه نگاه دارند؛ مهندس شهرستانی در دهه 50 شمسی طرحی برای جانمایی 5 میلیون زائر در منا طراحی کردم که بن باز با آن مخالفت کرد.

وی گفت: آنها بیان می کنند که جمعیت سال بعد اضافه می‎شود ولی با این راه‎های باریک نمی‎توان مردم را مدیریت کرد.

وی تاکید کرد: باید از حقوق زائران دفاع کنیم و از مردم می‎خواهم که دعا کنند که این مسئله به فرجام نیکی برسد و از این امتحانی که برای امت ما ایجاد شده است سربلند بیرون بیایند.

غیرطبیعی بودن حادثه

همچنین حجت‎الاسلام والمسلمین ابراهیم رئیسی، دادستان کل کشور نیز گفت: این مسئله‎ای که در حج امسال روی داد قبلا هم روی داده است و باید همه این مسایل مطرح شود.

وی ادامه داد: امیدواریم با همکاری کامل سازمان حج وزیارت و وزارت خارجه وقوه قضاییه بتوانیم که در این زمینه احقاق حقوق صورت گیرد.
وی افزود: نکات بسیار قابل توجهی در این حادثه وجود دارد که حتما غیر طبیعی بودن این مسئله را نشان می‎دهد که قابل پیگیری است.

دادستان کل کشور بیان کرد: در این زمینه باید توجه داشت که چه کسی سود می برد اگر این مسئله ولع مردم را برای حج کم کند، مسئله‎ای منفی است و به نظر ما می‎تواند جزو برنامه‎های دشمنان باشد.
وی گفت: در سال های اخیر،  عربستانی ها زائرین را به نیم تقلیل دادند؛ نکته ای که وجود دارد آن است که استکبار و خودخواهی‎های سعودی‎ها نه در این حادثه بلکه در عرصه‎های مختلف دل همه مسلمانان را خون کرده است، باید آن را تداوم راهبرد جریان استکباری در عالم ب‎دانیم.

رییسی اظهار کرد: بحث قضا و قدر الهی چه حرف بیهوده ای است که از طرف آخوندهای درباری سعودی مطرح می شود؟ آنها 1400 نفر را بدون اجازه صاحبان این جنازه ها دفن کردند و دم از قضا و قدر می زنند.
وی افزود: در این قضیه آنچه در جلسات نیز مطرح شد اینکه از سوی شخص رییس جمهور و وزیر خارجه، یادداشت های رسمی به دبیرکل سازمان ملل داده شود و از آنها بخواهیم که با یک آهنگی از سوی کشورهایی که در این قضیه متضرر شدند همراه شود و آنها را وادارد که این قضیه را به این دیوان بکشند.