عبادت برخاسته از تفکر در آیات الهی ارزشمند است

حجت‌الاسلام مهدی مرادیان، معاون نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی ایلام در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از ایلام، با بیان اینکه منشأ تفکر به عقلانیت برمی‌گردد، اظهار کرد: افرادی که با نگاه روشنفکری دینی بحث می‌کنند، در واقع نگاه سکولاری به دین دارند، آنها درصدد هستند که دین را از عقل جدا کنند.
وی با بیان اینکه به عقیده سکولارها عقل، امور طبیعی و دنیوی را بررسی می‌کند اما دین، امور ماورای دنیا و معنوی را بررسی می‌کند، گفت: به عقیده سکولارها دین و عقل هیچ ارتباطی با هم ندارند، بلکه دین در هر جامعه‌ای جایگاه معنوی دارد و عقل، لازم نیست از جایگاه معنوی برخوردار باشد، این نشئت گرفته از یک نگاه انحرافی به این موضوع است.
این کارشناس مذهبی با اشاره به اصل فقهی به نام «قاعده ملازمه» مبنی بر اینکه «کُلُّ ما حَکَمَ بِهِ الْعَقْلُ حَکَمَ بِهِ الشَّرْع و کُلُّ ما حَکَمَ بِهِ الشَّرْع حَکَمَ بِهِ الْعَقْل؛ هر حکمى در شرع آمده، مخالف با عقل نیست و هرچه عقل حکم کند نمى‌تواند مخالف با شرع باشد»، افزود: ما مسلمانان معتقدیم که هر چیزی که در دین هست عقل آن را تأیید کرده و بالعکس.
همراه عقل، دین هم وجود دارد
حجت‌الاسلام مرادیان به روایتی از امیرالمؤمنین(ع) اشاره کرد و گفت: جبرئیل بر حضرت آدم(ع) فرود آمد و گفت: ای آدم خداوند تو را مخیر کرده که یکی از سه چیز را اختیار کنی و اینک یکی از آنها را برگزین و بقیه را رها کن، حضرت آدم گفت: آن سه چیز که خداوند فرموده چیست؟ جبرئیل گفت: عقل، حیا و دین، حضرت آدم گفت: من عقل را پذیرفتم، جبرئیل به حیا و دین گفت: شما بروید. آن دو گفتند: ای جبرئیل ما مأموریت داریم هرجا عقل باشد با آن باشیم. جبرئیل گفت: پس باشید و بعد به آسمان بالا رفت؛ لذا باور ما بر این است که همراه عقل، دین هم وجود دارد و ما به این مسئله اعتقاد داریم.
معاون نهاد رهبری دانشگاه علوم پزشکی ایلام اضافه کرد: امروز متأسفانه تفکرات غربی و غیر دینی بر ما تسلط پیدا کرده است، هر وقت صحبت از عقل می‌شود عقلانیت مدرن غربی به ذهن افراد خطور می‌کند که مبنای آن عقلانیت غربی، همان حس و تجربه است یعنی هرچه را که دیدیم تحلیل و بررسی می‌کنیم.
وی با بیان اینکه عقل در یک تقسیم‌بندی به دو قسمت عقل معاد و عقل معاش تقسیم می‌شود، اظهار کرد: عقل معاد یعنی امور متافیزیکی و ماوراء طبیعی، امور غیر محسوس، اموری در مقابل عقل حسی و تجربه‌ای که غربی‌ها به آن اعتقاد دارند و عقل معاش بر می‌گردد به اندیشه‌های عقلانی که مربوط به زندگی است، این عقل برابر است با تفکر در مورد امور معاش و زندگی دنیوی.
حجت‌الاسلام مرادیان با اشاره به روایتی از امیرالمؤمنین(ع) مبنی بر اینکه، «وَ لَا عَقْلَ کَالتَّدْبِیرِ؛ هیچ عقلی مانند تدبیر نیست»، گفت: تدبیر همان اندیشه و فکر است برای اداره امور، امام علی(ع) می‌فرماید: بهترین عقل تدبیر است، این اندیشه و تفکر یکی از زیرشاخه‌های عقلانیت است.
عقل معاش و عقلانیت غربی با هم تفاوت دارد
این کارشناس دینی با تبیین تفاوت بین عقل معاش و عقلانیت غربی، گفت: فرق عقل معاش و عقلانیت غربی در این است که غربی‌ها وقتی حرف از عقل می‌زنند عقل را همه‌کاره می‌دانند و معتقدند که عقل، تنها وسیله‌ای است که می‌تواند بشریت را نجات دهد در واقع عقل را به جای خداوند قرار می‌دهند.
وی اضافه کرد : با توجه به نگاه انسان‌محوری و اومانیستی، غربی‌ها معتقدند عقل انسان همه کاره است اما ما مسلمانان معتقیدم که عقلی که اینجا مد نظر است هر چند که عقل معاشی باشد جای خدا را نمی‌تواند بگیرد و ما مسلمانان نگاه افراطی غربی‌ها را قبول نداریم.
معاون نهاد رهبری دانشگاه علوم پزشکی ایلام با اشاره به نگاه قرآن به تفکر، بیان کرد: در قرآن تعریفی از عقل و چیستی آن مطرح نشده است، وقتی حرف از تفکر به میان می‌آید منظور تنها تفکر مثبت نیست، خیلی از تفکرات منفی وجود دارد که همان ذهنیت‌هایی که در قرآن و روایات به رسوخ فکرهای شیطانی در ذهن انسان از آن تعبیر شده است.
وی با بیان اینکه تفکری که مد نظر قرآن است تفکری همگانی است، گفت: هیچگاه خداوندنفرموده عده‌ای خاص می‌توانند در آسمان‌ها و زمین تفکر کنند، این تفکر برای همه است حتی برای بچه‌ای که تازه به عقلانیت رسیده تا فیلسوفان و دانشمندان بزرگ، اما قطعاٌ عمق فکرها با هم متفاوت هستند. خداوند از انسان خواسته که در طبیعت، تاریخ، انفس و ... تفکر داشته باشد و به این تفکرات بها داده است.
این کارشناس مذهبی با اشاره به آیه 13 سوره جاثیه، «وَسَخَّرَ لَکُم مَّا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعًا مِّنْهُ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لَّقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ؛ و آنچه را در آسمانها و آنچه را در زمین است به سود شما رام کرد همه از اوست قطعاً در این [امر] براى مردمى که مى‏‌اندیشند نشانه‏‌هایى است»، گفت: نگاه در طبیعت و آسمان‌ها و زمین برای این است که شما به سمت تفکر بروید و اندیشه کنید، خداوند با بیان مثال‌هایی انسان را وادار به تفکر می‌کند، خداوند به فکر کردن بها می‌دهد و این برای خداوند دارای اهمیت است.
وی با اشاره به آیه 53 سوره فصلت، «سَنُرِیهِمْ آیَاتِنَا فِی الْآفَاقِ وَفِی أَنفُسِهِمْ حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَوَلَمْ یَکْفِ بِرَبِّکَ أَنَّهُ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ شَهِیدٌ؛ به زودى نشانه‏هاى خود را در افقها[ى گوناگون] و در دلهایشان بدیشان خواهیم نمود تا برایشان روشن گردد که او خود حق است آیا کافى نیست که پروردگارت خود شاهد هر چیزى است»، اظهار کرد: تفکر در انفس یکی از مواردی است که خداوند به آن تأکید کرده است، خداوند می‌فرماید به خلقت خود فکر کنید.
هدف تفکر، رسیدن به ذات ربوبی است
معاون نهاد رهبری دانشگاه علوم پزشکی ایلام در ادامه با تبیین آثار و نتایج تفکر، گفت: می‌توان هدف اصلی سفارش خداوند به تفکر چنین بیان کرد که بشر به یک چیز برسد و آن رسیدن به ذات ربوبی است، تا او بداند که خالقی برای مخلوقات خداوند وجود دارد، خداوند می‌خواهد انسان از راه تفکر در جهان اطراف خود پی به وجود خالق خود ببرد.
وی با بیان اینکه اعتقاد به خداوند، آرامش را به‌دنبال دارد و سبک زندگی را تغییر می‌دهد، تصریح کرد: خداوند می‌خواهد با آثار و آیاتش بنده‌ها به او برسند و خداباور شوند، آثار شخصی، خانوادگی، اجتماعی، دنیایی و آخرتی همه به این اعتقاد و خداباوری بستگی دارد.
حجت‌الاسلام مرادیان با بیان اینکه تفکر صحیح درباره خدا، آیات و بزرگی پرودگار که سبب خضوع انسان می‌شود راه رسیدن به سعادت ابدی است، گفت: وقتی بندگان به خدا رسیدند، تمام زندگی آنها تحت تأثیر قرار می‌گیرد، خداوند می‌خواهد کلیدی را به دست بشر بدهد، این کلید همان تفکر درباره خداوند است، زمانی که این کلید به دست بشر رسید درها به رویش باز ‌می‌شوند و به سعادت ابدی می‌رسد.
این کارشناس مذهبی با اشاره به تأثیرات روحی و روانی خداباوری در انسان، افزود: انسان خداباور از نظر روحی روانی وقتی مشکلی پیدا می‌کند، وقتی می‌بیند خداوند تکیه‌گاه اوست آرامش روحی دارد و مشکلات برای او آسان می‌شود.
عبادت تقلیدی، ارزش ندارد
این مبلغ دینی با اشاره به روایتی از پیامبر گرامی اسلام(ص) مبنی بر اینکه، یک ساعت تفکر، از هفتاد سال عبادت بدون تفکر ارزشمندتر است، افزود: عبادت، گاهی تقلیدی است و ارزش ندارد، خداوند می‌خواهد انسان بداند که چرا خداوند را عبادت می‌کند؟ وقتی انسان، با تفکر، خداوند را عبادت کند و به خدا برسد با تمام وجود به خالق جهان متصل می‌شود، چون خداوند را قبول کرده و شناخته است.
این مبلغ دینی در پایان با اشاره به اینکه اصول دینی ما تقلیدی نیست، اظهار کرد: بشر باید با فکر و عقلانیت به خداوند برسد نه با تقلید و تبعیت از دیگران باید بر مبنای تفکر و عقلانی باشد، چون این امری ریشه‌ای است و عبادتی که سرمنشأ عقلانی و فکری داشته باشد، ارزش دارد و دائمی و تأثیرگذار است.