قرار گرفتن در مسیر ضلالت و گمراهی با عبادت در خاکریز شیطان
کانون خبرنگاران نبأ: یکی از اساتید حوزه گفت: بر ما واجب است که شیطان و خاکریزهای آن را بشناسیم تا خدایی نکرده در خاکریز شیطان مشغول عبادت نشویم که آنگاه است در نقطه مقابل هدایت که ضلالت و گمراهی است قرار خواهیم گرفت.
به گزارش کانون خبرنگاران نبأ، همزمان با ماه رمضان، سلسله جلسات روزانه پس از اقامه نماز ظهر با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدباقر علوی‌تهرانی، استاد حوزه و کارشناس دین، در مسجد حضرت امیرالمؤمنین(ع) برپا میشود.
وی در جلسه روز گذشته، 9 تیرماه، ضمن اشاره به مباحث مطرح شده در رمضان سال گذشته، گفت: بحث ما در رمضان سال گذشته در ارتباط با معاد بود که این بحث عقیدتی است، اما امسال موضوع بحث ما «شیطان» است و این بحث عملیاتی بوده و بحثی نزدیک به رفتار است.
این استاد حوزه افزود: یکی از صفت‌های خداوند حکیم بودن است. موجود حکیم یعنی موجودی که کاری را بدون هدف و بی‌جهت انجام نمی‌دهد و از آنجا که آفرینش همه چیز به دست قدرت لایزال الهی تحقق پیدا کرده و آفرینس اثر او است و چون او حکیم است، بنابراین در این آفرینش هدف و مقصودی قرار داده شده و انسان نیز جزئی از این آفرنیش است و در کنار سایر اجزاء آفرینش قرار دارد. پس خداوند در خلقت انسان قصدی داشته و برای رسیدن به آن مقصود او را خلق کرده، همانطور که در سوره مبارکه مؤمنون 115 فرموده « أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاکُمْ عَبَثًا وَأَنَّکُمْ إِلَیْنَا لَا تُرْجَعُونَ؛ آیا گمان کردید شما را بیهوده آفریدهایم، و بسوی ما باز نمی‌گردید؟».
رسیدن به خداوند در سایه مجاهدت و سلوک محقق میشود
این کارشناس دینی با اشاره به اینکه حال که خالق هستی ما را برای قصدی خلق کرد‌ه‌اند، آن قصد چیست؟ اظهار کرد: در سوره انشقاق آیه 6 آمده است « یَا أَیُّهَا الْإِنسَانُ إِنَّکَ کَادِحٌ إِلَى رَبِّکَ کَدْحًا فَمُلَاقِیهِ، اى انسان، حقّاً که تو به سوى پروردگار خود بسختى در تلاشى، و او را ملاقات خواهى کرد» بنابرآنچه گفته شده است نهایت خلقت، ملاقات با حضرت حق است که از آن تعبیر به لقاء الله می‌کنند.
علوی تهرانی ادامه داد: اما این طی مسیر برای انسان به همین شکل و به آسانی اتفاق نمی‌افتد، در سوره مبارکه کهف، آیه 110 آمده است « فَمَن کَانَ یَرْجُو لِقَاء رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَلَا یُشْرِکْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا» کسی که امید دارد به ملاقات پروردگارش نائل شود باید دو کار انجام دهد اول اینکه عمل صالح انجام دهد و دوم آنکه نباید مشرک باشد و نباید برای حضرت، حق شریک قائل شود.
این استاد حوزه عنوان کرد: همین که باید کاری را انجام دهی در مقام کُنش و همین که باید تفکری را داشته باشی و مشرک نباشی در مقام نگرش، به این مجاهدت و سلوک می‌گویند. انسان به پروردگارش می‌رسد اما در نتیجه یک مجاهدت و سلوک به دیدار و ملاقات حضرت حق می‌رسد چنانکه در سوره عنکبوت، آیه 69 آمده است « وَالَّذِینَ جَاهَدُوا فِینَا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنَا، و کسانى که در راه ما (با نفس خود و دشمن ما) جهاد کردند به یقین آن‌ها را به راههاى (وصول به مقام قرب) خود راهنمایى مىکنیم».
علوی تهرانی اظهار کرد: حال که بنا است به خدا برسیم و رسیدن به خداوند نیز در سایه مجاهدت و سلوک است این مسیر یک‌سری عوامل بازدارنده و موانعی دارد که سد راه می‌شوند و قرآن این عامل بازدارنده را معرفی می‌کند در سوره اعراف آیه 16-17 آمده است «قَالَ فَبِمَا أَغْوَیْتَنِی لأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِرَاطَکَ الْمُسْتَقِیمَ، ثُمَّ لآتِیَنَّهُم مِّن بَیْنِ أَیْدِیهِمْ وَمِنْ خَلْفِهِمْ وَعَنْ أَیْمَانِهِمْ وَعَن شَمَآئِلِهِمْ وَلاَ تَجِدُ أَکْثَرَهُمْ شَاکِرِینَ ؛ گفت پس به سبب آنکه مرا به راه هلاکت افکندى- یا از رحمت خود بىبهره و ناامید ساختى - هر آینه آنان را در راه راست تو (به کمین) مىنشینم، آنگاه بدیشان از پیش روى و از پشت سر و از راست و چپشان در آیم، و (چنان کنم که) بیشترشان را سپاسگزار (نعمت خود) نیابى».
وی تأکید کرد: شیطان به دروغ به حضرت حق گفت حال که تو مرا نپذیرفتی من به صراحت اعلام می‌کنم که من در صراط مستقیم تو می‌نشینم چون تو مرا گمراه کنی و از چهار جهت به افراد حمله می‌کنم از جلو، از عقب و از راست و برای این کار و گمراه کردن بندگان خدا، قسم یاد کرده « قَالَ فَبِعِزَّتِکَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ، به عزتت سوگند که همگى آن‌ها را (نسل آدم را تا انقراضشان) اغوا کرده و از راه به در خواهم کرد».
هدف از خلقت انسان؛ ملاقات حضرت حق و باری‌تعالی
علوی تهرانی ادامه داد: بنابراین ما را خلق کردند که به ملاقات حضرت حق و باری‌تعالی برسیم اما این سیر که به ملاقات برسد، بیهوده نیست و باید یک بستری مهیا بشود و باید مجاهدت بکنیم « وَالَّذِینَ جَاهَدُوا» آنگاه برای این مجاهدت موانعی وجود دارد و انسان عاقل باید این مانع را بشناسد که مهترین این مانع شیطان است.
وی عنوان کرد: بر ما واجب است که شیطان و خاکریزهای آن را بشناسیم تا خدایی نکرده در خاکریز شیطان مشغول عبادت نشویم که آنگاه است در نقطه مقابل هدایت که ضلالت و گمراهی است قرار خواهیم گرفت و اینکه بدانیم شیطان چگونه عمل می‌کند چطور به گمراهی ما انسان‌ها موفق میشود تا جلوی آن را بگیریم.
این استاد حوزه ادامه داد: با لعن زبانی شیطان، او دست از مانع بودنش بر نمی‌دارد و او انسان را همانگونه که قسم خورده است از عبادت و رسیدن به حضرت حق باز می‌دارد چنانکه در قرآن از زبان شیطان آمده است « وَلاَ تَجِدُ أَکْثَرَهُمْ شَاکِرِینَ».
علوی تهرانی اضافه کرد: بررسی شیطان از نظر لغت، اصلاح، بیان مصادیق شیطان، آیا شیطان فقط مصداقش ابلیس است و اینکه چه نوع کارکردی دارد، مباحثی است که در رمضان امسال ان‌شاء‌الله مطرح میشود.
وی در پایان با اشاره به ترجمه فارسی شیطان در لغت‌نامه دهخدا، یادآور شد: مراد از شیطان در لغت‌نامه دهخدا «هر موجود نافرما، متمرد و سرکش است چه این موجود از جنیان باشد و چه از انسان و حیوان» و در ادامه این مطلب در لغت‌نامه آمده است «گاهی شیطان صفت میشود برای انسان‌هایی که شوخ و ناآرام است و یک شرارتی هم در آن‌ها وجود دارد». این دو معنای وصفی و اسمی در دهخدا نامبرده شده است.
علوی تهرانی عنوان کرد: تلفظ صحیح شَیطان به فتحه بر شین است که در جلسه بعد درباره موجودی که مانع از سلوک است و در این مانع بودنش هم قسم خورده، نکاتی بیان میشود.
*سمیرا انصاری
