تمام علوم از منظر معرفت‌شناسی دینی، حجت خداست

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از فارس، رحیم پورازغدی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی شب گذشته، 14 اسفند در جمع دانشجویان دانشکده مطالعات تطبیقی علوم قرآنی شیراز در سخنرانی خود با عنوان «ویژگی‌های علم دینی» با بیان اینکه  بشر امکان‌الخطاست ولی باید روش درست به او نشان داده شود، گفت: این بدان معناست که بدون اینکه از اعتبار علمی کاسته شود، وارد حوزه شک و گمان شده و در عین حال امکان خطای معرفتی را به رسمیت شناخت.
وی اظهار کرد: در این راستا نیز فقیه مانند جراح است و اگر روش درست را برای کشف علم که دین است به کار برد اما با خطا مواجه شد، معذور است یعنی این روش عذرآور است و برای او صد در صد نمی‌تواند که این حکم قطعی باشد.
پورازغدی به مفهوم حجت اشاره کرد و گفت: امکان خطا و به رسمیت شناختن خطا معنای مفهوم حجیت است که حتی در احکام شریعت نیز وارد است چه برسد به علوم، بنابراین یک فیلسوف، فقیه، پزشک، مهندس و غیره ممکن است خطا کند.
عضو شورای عالی انقلاب اسلامی عنوان کرد: جهل دینی مفهومی ندارد  زیرا در تعبیر اسلامی، جهل یعنی کفر و کفر به معنای پوشاندن است و اگر کسی حق را ببیند و آن را بپوشاند کافر است لذا از کفر، جهل پدید می‌آید.
وی تأکید کرد: علم غیردینی وجود ندارد و هرچه علم است از منظر معرفت‌شناسی دینی، حجت خداست و لذا تمام علوم دینی است لذا اگر یک مهندس و هر کسی با متدولوژی درست عمل کرد و به بخشی از علم دست پیدا کرد و اگر خلاف علم عمل کند فقط خلاف علم عمل نکرده، بلکه خلاف شرع عمل کرده است.
پورازغدی با بیان اینکه خداوند، عقل و علم را حجت قرار داده است، گفت:  سئوالی که در اینجا مطرح می‌شود در انواع و اقسام علوم، کفر و ایدئولوژی مادی چیست؟ آن‌ها علم نیستند و تمام گزاره‌های علمی دینی است.
وی اظهار کرد: گزاره‌ای که برهان عقلی یا تجربه دارد دینی است حتی اگر آن گزاره را دانشمند بی‌دین گفته باشد، پس تکلیف ما با بخش زیادی از علوم مشخص شده است.
این اندیشمند اسلامی گفت: بخش مهمی از آنچه که در مدرنیته است نه علم است نه دین، بلکه ایدئولوژی‌های مادی است و برای آن بخش‌هایی که برهان داریم دینی است اما بخشی که برهان ندارد هیچ‌کدام نیست و خرافات مدرن است.
پورازغدی با طرح این سؤال که دایره دین در معرفت‌شناسی اسلامی چیست؟ گفت: تعامل عقل و نقل و جمع  این دو با هم ما را به دین می‌رساند؛ دین در منطق شیعی نه عقل بدون نقل و نه نقل بدون عقل است بلکه این دو راهند که هر دو باید با هم باشند لذا محال است تعارض عقل و دین پیش آید چنان چه محال است تعارض نقل و دین پیش آید.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با یادآوری اینکه نقل یعنی آیه و حدیث و عقل نیز یعنی آنچه که برهان عقلی دارد، گفت: اگر با برهان دینی قطعی چیزی اثبات شد حقیقت دینی را اثبات کرده‌ایم و به بخشی از دین دست یافته‌ایم و همه اینها راه‌هایی به سمت حقیقت دین است.
وی، روش درست را عقل، شهود، تجربه و وحی دانست و گفت: وحی منبع معرفت است لذا از طریق آیه و حدیث که سند آن قطعی است و عقل به دین می‌رسیم و در حقیقت عقل در مقام فهم دین است چون نقل راه ما به سمت حقیقت دین بوده برهان عقلی و نقلی حقیقت دین است بنابراین محال است بین عقل و دین تعارض قطعی باشد.
پورازغدی ادامه داد: اگر بین دو نقل تعارض مشاهده شد باید دقت کرد که دلالت کدام قطعی‌تر است و قوی را بر ضعیف ترجیح دهیم،  حال اگر بین دو دلیل عقلی چنین تعارضی به وجود آمد می‌گوئیم آن که قطعی است بر آن که ظنی است ارجح‌تر است و اگر بین عقل و نقل چنین اتفاقی افتاد نیز همین کار را می‌کنیم.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه یک دلیل نقلی، دلیل نقلی دیگری را توضیح می‌دهد و همچنین دلیل عقلی اینگونه است، گفت: تعارض عقل و نقل وجود دارد مانند تعارض عقل و عقل، هیچ‌کدام از این‌ها دعوای دین و عقل و دعوای درون دین و سکولار نیست.
وی با تأکید بر اینکه راجع به گزارش قطعی نقلی و عقلی، سکولار مفهوم ندارد، گفت: عقل و نقل ما را به سمت حقیقت دین هدایت می‌کند.
پورازغدی در ادامه به علم دینی اشاره کرد و گفت: تمام مطالبی که اکنون در دنیا مطرح است، پاسخ آن‌ها در قرآن کریم وجود دارد و هر آیه‌ای از قرآن کریم جواب یک مکتب مشرکانه و یا ظلم حقوقی است که از قدیم تاکنون در جریان است و هیچ حرف تازه‌ای نیست و مدرن و پست مدرن و غیره همگی دروغ است.
این اندیشمند اسلامی زبان دین را زبان اساطیری دانست و گفت: قرآن تأکید می‌کند که تمام طبیعت آیات الهی است پس چگونه علم غیردینی می‌شود، هرجا علم است بخشی از ادعاها و سنت الهی است و عقل و نقل درون معرفت دینی و منبع آن است، البته باید متد و روش آن‌ها درست رعایت شود.