آسیب‌شناسی؛ محور تحول فعالیت‌های قرآنی در ارشاد قم

محمد خامه‌یار، مدیر مرکز قرآن و عترت اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی قم در گفت‌و‌گو با ایکنا از قم، ضمن معرفی زمینه‌های فعالیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در زمینه‌های قرآنی گفت: در استان قم ۷۰ مؤسسه قرآنی به غیر از خانه‌های قرآنی داریم که از ارشاد مجوز گرفته‌اند. در این مؤسسات فعالیت‌های مختلفی اعم از پژوهشی، آموزشی، حفظ قرآن برای سنین مختلف و تحقیقاتی است که از میان مؤسسات، برخی با رویکرد تفسیری فعالیت می‌کنند و هر ساله هزاران نفر را در زمینه‌های آموزشی و قرآنی تحت پوشش قرار می‌دهند. 

برگزاری دوره‌های ارتقا برای مسئولان قرآنی

وی توجه به آموزه‌های قرآن کریم را از نیاز‌های غیرقابل کتمان امروزه دانست و افزود: از آن‌ جایی که همواره نیازمند این هستیم که با فعال‌سازی بیشتر ظرفیت‌ها و توجه افزون‌تر به آموزه‌های قرآن، اقدامات نو، تازه و تکاپویی پربار در عرصه فعالیت‌های قرآنی انجام دهیم، وزارتخانه در همین مسیر گام برداشته و ما مأمور شده‌ایم که دوره‌های آموزشی ـ معارفی ویژه مسئولان مؤسسات را برگزار کنیم که در این مسیر از اساتید حوزه‌های علمیه بهره خواهیم گرفت.

مدیر مرکز قرآن و عترت اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی قم برگزاری نمایشگاه قرآن را یکی از اقدامات مهم در زمینه به تصویر کشیدن زحمات مسئولان قرآنی و پیشرفت آنان دانست و اظهار کرد: یکی از نکات مهم آینده، این است که بتوانیم در برگزاری نمایشگاه‌های قرآنی استانی، به‌ویژه در ماه مبارک رمضان، فعالیت‌ها را در منظر مردم قرار دهیم تا رقابتی سالم میان فعالان ایجاد شود.

آسیب‌شناسی؛ کلید توسعه فعالیت‌های قرآنی

وی در پاسخ به این پرسش که چه اهداف و برنامه‌هایی برای توسعه فعالیت‌های قرآنی در ارشاد دارید، بیان کرد: آسیب‌شناسی فعالیت‌های قرآنی را آغاز کرده‌ایم؛ همه استان‌ها مکلف شده‌اند کمبود‌ها و موانع موجود را شناسایی کنند و این کمبود‌ها و شاخص‌های مورد نیاز، به استان‌ها ابلاغ شده و امید است با شناخت این آسیب‌ها، بتوانیم موانع را برطرف کنیم.

خامه‌یار اظهار کرد: از جمله سیاست‌های وزارت ارشاد، برگزاری محافل قرآنی در مساجد و ایجاد جلسات تفسیر قرآن کریم است که این امر مورد تأکید مقام معظم رهبری نیز بوده است.

وی همچنین در پاسخ به این سؤال که چه اقداماتی در جهت رفع چالش‌ها در مسیر توسعه فعالیت‌های قرآنی انجام شده است، بیان کرد: در خصوص آسیب‌ها، باید گفت که برخی موانع، ناشی از عدم پایبندی به تعهدات است؛ برای مثال، اگر مؤسسه‌ای مجوز بگیرد و به تعهدات خود عمل نکند، مجوز آن باید لغو شود، هدف ما ارتقای سطح علمی، آموزشی و فرهنگی در حوزه قرآن است. حمایت‌ها براساس دستورالعمل‌های مشخص انجام می‌شود و مؤسسات برای دریافت مجوز باید شرایط لازم را دارا باشند.

مدیر مرکز قرآن و عترت اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی قم ادامه داد: در این روند، آزمون علمی برگزار می‌کنیم، ارکان مؤسسه تعریف شده و آشنایی با حوزه‌های مرتبط، حتی مسائل مالی، مدیریتی، روان‌شناختی و جامعه‌شناختی، از معیار‌های اصلی است، گاه، متقاضیان، استاد دانشگاه یا حوزه هستند، اما باز هم باید الزامات را رعایت کنند.

وی در پاسخ به این سؤال که برنامه‌های شما برای ارتقای سطح آموزش مبلغان و فعالان قرآنی چیست، گفت: بر برنامه‌های ارتقای آموزش مبلغان و فعالان قرآنی، پس از آسیب‌شناسی، نظارت جدی‌تری اعمال خواهد شد. ما نمی‌خواهیم صرفاً مجوز بدهیم و بعد آن را رها کنیم، بلکه باید اطمینان حاصل کنیم که الزامات اجرا می‌شود، همچنین تلاش داریم موازی‌کاری‌ها را کاهش دهیم و از تکنولوژی روز، رسانه و فضای مجازی برای پیشبرد اهداف قرآنی استفاده کنیم.

مساجد محور جذب جوانان و نوجوانان باشند

خامه‌یار با اشاره به اینکه مرکز امور قرآنی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چگونه می‌تواند به جذب و تشویق نسل جوان به مطالعه و فهم قرآن بپردازد، اظهار کرد: در خصوص جذب نسل جوان، باید از روش‌های علمی، روان‌شناسی و ارائه الگو‌های واقعی و جذاب استفاده کنیم. اگر نتوانیم زمینه جذب را هموار کنیم، در واقع نتوانسته‌ایم نسل جوان را به فهم معارف، حفظ قرآن و ابعاد مختلف آن جذب کنیم. مهم آن است که این جذب، صرفاً در حد شعار نباشد، بلکه با برنامه‌ریزی دقیق محقق شود.

وی تصریح کرد: همچنین مساجد که کانون تبلیغ و جذب هر مکان و محله است را باید ارزیابی کرد. آیا مسجد محلی که در آن زندگی می‌کنید، جوانان محور و اساس آن را تشکیل می‌دهند یا صرفاً افراد سالخورده در آن حضور دارند؟ از همین‌رو، همان‌طور که بیان شد، آسیب‌شناسی را در اولویت کار خود قرار داده‌ایم تا از موازی‌کاری‌ها جلوگیری و به تسهیل و پردازش امور بپردازیم.

گفت‌وگو از هانیه محمدنژاد