قرآن؛ نسخه آرامش و پایداری در روزگار بحران‌ها
رئیس دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم گفت: شهادت برای ما پایان نیست، آغاز است؛ مؤمن با یاد خدا به آرامش می‌رسد و در فرهنگ قرآن، یا پیروزی است یا شهادت؛ شکست معنا ندارد. امروز هم اگر مردم با محوریت رهبری متحد باشند، وعده الهی تحقق خواهد یافت.
در حالی که امت اسلامی، خود را برای بزرگداشت عید غدیرخم، نماد ولایت و پیوند امت با امیرالمؤمنین علی(ع)، آماده می‌کرد، رژیم غاصب صهیونیستی با ارتکاب جنایتی تازه، بار دیگر چهره واقعی خود را نمایان کرد. این جنایت نه فقط حمله به جان انسان‌ها، بلکه تلاشی است برای لطمه زدن به روحیه استقامت، ایمان و وحدت مسلمانان.
در چنین شرایطی، بازگشت به معارف قرآن کریم نه‌تنها ضرورتی اخلاقی، بلکه راهبردی عقلی و الهی برای بازسازی آرامش و انسجام امت است. در گفت‌وگویی تفصیلی با حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمد نقیب، رئیس دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، بر آن شدیم تا با نگاهی ژرف به آیات الهی، نقش ایمان، وحدت، شهادت و هدایت‌های قرآنی را در عبور از بحران‌های اجتماعی و تقویت امید در دل‌ها بررسی کنیم.
ایکنا- چگونه می‌توان از آموزه‌های قرآنی برای تقویت آرامش روانی در جامعه بهره برد؟
شهادت در منظر فکری اسلام، ارزش است، همان‌گونه که خداوند آیه ۱۶۹ سوره آل‌عمران می‌فرماید: «وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْیَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ؛ هرگز کسانى را که در راه خدا کشته شده‌اند مرده مپندار بلکه زنده‌اند که نزد پروردگارشان روزى داده مى‌شوند» بنابراین، شهادت را تبریک می‌گوییم، چراکه آرزوی هر شیعه است که عاقبت او به شهادت ختم شود.
در این شرایط نیز که ما چند تن از سرداران و دانشمندان ایرانمان را از دست داده‌ایم باید ایمان به این آیه شریفه داشته باشیم که فرمود: «أَلَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ؛ تنها با یاد خداست که دل‌ها آرامش می‌گیرد» و این وعده خداوند متعال است.
نکته دیگر این است که در فرهنگ اسلام و قرآن، شکست وجود ندارد بلکه یا پیروزی ظاهری اتفاق می‌افتد یا افراد به شهادت می‌رسند که این نیز نوعی از پیروزی است که قرآن کریم از آن به «إِحْدَى الْحُسْنَیَیْنِ» یاد کرده که قطعاً یکی از دو خوبی اتفاق می‌افتد. بنابراین، انسان مؤمنی که به آموزه‌های دینی باور دارد، از این آرامش قلبی برخوردار است.
در جنگ‌ها گاهی شکست ظاهری یا پیروزی اتفاق می‌افتد مانند جنگ‌های بدر و احد که آیات پایانی سوره مبارکه آل‌عمران به آن اشاره دارند. خداوند اشاراتی به شکست‌ها و پیروزی‌های مسلمانان در این آیه کرده و می‌گوید: «إِنْ یَمْسَسْکُمْ قَرْحٌ فَقَدْ مَسَّ الْقَوْمَ قَرْحٌ مِثْلُهُ وَتِلْکَ الْأَیَّامُ نُدَاوِلُهَا بَیْنَ النَّاسِ وَلِیَعْلَمَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَیَتَّخِذَ مِنْکُمْ شُهَدَاءَ وَاللَّهُ لَا یُحِبُّ الظَّالِمِینَ؛ اگر در جنگ احد به شما آسیب و جراحتی رسید، آن گروه را نیز در جنگ بدر آسیب و جراحتی مانند آن رسید؛ و ما این روز‌های پیروزی و ناکامی را به‌عنوان امتحان در میان مردم می‌گردانیم تا عبرت گیرند و خدا کسانی را که از روی حقیقت و خلوص ایمان آورده‌اند، مشخص کند و از میان شما گواهانی نسبت به پیروزی‌ها که نتیجه طاعت و تقواست، و شکست‌ها که محصول نافرمانی و بی‌تقوایی است بگیرد؛ و خدا ستمکاران را که با سستی و بی‌تقوایی بر خود ستم می‌کنند دوست ندارد.»
نکته مهم در اثنای این جنگ‌ها آن است که ما عبرت و تجربه لازم را کسب کرده و در زمان لازم بتوانیم بهترین واکنش را داشته باشیم. از این جهت، در فرهنگ اسلام و قرآن یک آرامشی برای مؤمن وجود دارد و سکینه، اطمینان و طمأنینه برای انسان با ایمان به ارمغان می‌آورد.
ایکنا- نقش مردم در جلوگیری از ایجاد تفرقه و حفظ انسجام اجتماعی چیست؟
مسئله وحدت، مسئله‌ای حدی است. اگر وحدت نباشد و تفرقه ایجاد شود، دشمن می‌تواند ثمره خود را دریافت کند، اما اگر مردم با محوریت رهبری، مسیر را درست طی کنند، پیروزی اتفاق می‌افتد. این نکته از آیه ۱۰۳ سوره مبارکه آل‌عمران برمی‌آید که می‌فرماید: «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا؛ همگى به ریسمان خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید»؛ همه باید یک مسیر واحد را انتخاب کنند تا پیروزی اتفاق بیفتد. امروزه ما نیز باید منتظر فرمان مقام معظم رهبری باشیم که رهبری این امت را برعهده دارند.
وقتی تاریخ را از صدر اسلام می‌نگریم، یکی از روش‌هایی که دشمن برای لطمه زدن استفاده کرده است، ایجاد شایعه و کذب بوده است. امت نباید فریب این‌گونه شایعاتی که قصد دارد مردم را بترساند، بخورد. ما نیز نباید تا زمانی که از صحت و سقم خبری مطمئن نباشیم، آن را نشر بدهیم.
همواره باید دقت کنیم که اخبار را از منابع موثق دریافت و با بررسی صحت آن منتشر کنیم؛ بنابراین قرآن کریم صراحتاً امر کرده است که اگر فرد فاسقی برای شما خبر آورد، قبل از اطمینان نسبت به صحت آن خبر، منتشر نکنید.
ایکنا- چگونه می‌توان به تحقق وعده الهی در پیروزی حق علیه باطل ایمان داشت و در این مسیر نقش‌آفرینی کرد؟
اسلام همیشه پیروز و عاقبت همواره برای مؤمنان است، همان‌گونه که قرآن کریم می‌فرماید: «و العاقبة للمتقین» حق پایدار است و باطل در دورانی سر و صدا دارد و از بین خواهد رفت. همچنین قرآن وعده داده است که وارثان زمین، مؤمنان هستند. «وَنُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِینَ؛ و خواستیم بر کسانى که در آن سرزمین فرو دست شده بودند منت نهیم و آنان را پیشوایان مردم گردانیم و ایشان را وارث زمین کنیم.» (سوره قصص/ آیه ۵)
همچنین قرآن کریم می‌فرماید: «وَلَا تَهِنُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ؛ و اگر مؤمنید سستى مکنید و غمگین مشوید که شما برترید» (سوره آل‌عمران/ آیه ۱۳۹) براساس آیه شریفه، عدم سستی و شجاعت مؤمنان، دو رکنی است که باعث چیرگی و تسلط بر دشمن می‌شود و وعده خداوند متعال حتماً محقق خواهد شد.
ایکنا- آیا رخ دادن این جنایت از سوی رژیم غاصب صهیونیستی در روز قبل از عید غدیرخم، برنامه‌ریزی شده است؟
اصل کینه این رژیم از شیعه و امیرالمؤمنین امام علی(ع) است. آن‌چیزی که در مقابل اسرائیل است، تفکر غدیر است. آن‌ها با انجام این جنایت، قصد داشتند جریان ولایت و امت ولایت‌پذیر را تحت شعاع قرار دهند، اما ما بیشتر و بهتر از قبل باید به اهمیت غدیر پی ببریم.
تنها تفکری که می‌تواند در مقابل این رژیم ایستادگی و مقابله کند، تفکر شیعی است که بر پایه آموزه‌های امیرالمؤمنین علی(ع) پایه‌ریزی شده است؛ بنابراین امروز نیز در دنیا شاهد این هستیم که تنها گروهی که توانسته است مقاومت کند، شیعیان امیرالمؤمنین امام علی(ع) هستند.
