سلامت معنوی مرتبه خاصی از معنویت است
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت: سلامت معنوی یکی از ابعاد چهارگانه سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی است؛ سلامت معنوی حد نصاب و مرتبه خاصی از معنویت است که با سلامت روانی، آگاهی معنوی و هوش معنوی متفاوت است اما ارتباط دارد.
به گزارش ایکنا از قم، حجتالاسلام والمسلمین مسعود آذربایجانی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در نشست علمی کارگروه «درمان معنوی خداسو» که امروز ۱۹ دی ماه به همت مرکز مشاوره اسلامی سماح قم برگزار شد، اظهار کرد: بیش از یک دهه است بر روی موضوع درمانگری معنوی به صورت آموزشی، پژوهشی و کلینیکی کار شده و الگوهای موفقی ایجاد شده است و در حوزه تجربی نیز موفقیت خود را ثابت کرده است.
وی ادامه داد: در این روش به دنبال تقویت کار تیمی در مسائل علمی و عملی هستیم. کار گروهی باعث کاهش خطا و افزایش هم افزایی میشود.
پژوهشگر درمانهای معنوی در تعریف معنویت گفت: در این رابطه معانی متفاوتی وجود دارد؛ مایر میگوید معنویت جستجوی مداوم برای یافتن معنا و هدف زندگی، درک عمیق و ژرفای ارزش زندگی وسعت عالم نیروهای طبیعی موجود و نظام باورهای شخصی است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه تصریح کرد: از نقاط قوت این تعریف توجه به معنا و هدف زندگی و درک عمیق و ژرفای ارزش زندگی است که این مسئله در بحثهای معنوی برای ما اهمیت دارد.
آذربایجانی ادامه داد: الکینزد میگوید که معنویت شیوهای از بودن و تجربه است که به واسطه آگاهی از یک بعد متعالی و بنابر ارزشهای مشخص از لحاظ خود دیگران است. در تعریف الکینزد علاوه بر ابعاد طبیعی انسان به بعد متعالی نیز توجه شده است.
وی افزود: شهید مطهری در تعریف معنویت میگوید که معنویت یک نوع احساس و گرایش ذاتی انسان به امور غیرمادی مانند علم و دانایی، خیر اخلاقی، جمال و زیبایی، تقدس و پرستش است که وجه تمایز انسان و موجودات دیگر نیز هست.
تعریف معنویت در درمانگری
پژوهشگر درمان معنوی در رابطه با تعریف معنویت در درمانگری، گفت: معنویت در تقابل با نگاه مادی دنیوی و انحصار طبیعت و خود محوری است. در نگاه اسلامی مهمترین محور و کانون خداوند است که زمینه معنویت و تعالی را برای ما فراهم میکند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ادامه داد: معنویت فراروی ارادی و وجودی انسان از مادیت است و بتواند از موقعیت اجتماعی خود عبور کند و مانند بت در آن اسیر نشود و در ابعاد بینشی (شناختی)، گرایشی (عواطف) و کنشی این فراروی را داشته باشد اما به شرطی که حرکت به سوی خداوند باشد.
آذربایجانی با بیان اینکه سمت و حرکت ما به سوی خداوند به عنوان مبدأ و مقصد جهان است، گفت: اگر بتوانیم به باز تعریف هر چیزی در مبدأ و معاد داشته باشیم معنویت حاصل میشود.
آذربایجانی اضافه کرد: سلامت معنوی یکی از ابعاد چهارگانه سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی است که در سازمان بهداشت جهانی نیز به آن توجه شده است. سلامت معنوی حاصل معنویت کاربردی در حوزه خاص است. سلامت معنوی حد نصاب و مرتبه خاصی از معنویت است. سلامت معنوی با سلامت روانی، آگاهی معنوی و هوش معنوی متفاوت است اما ارتباط دارد.
وی با اشاره به حدیث «العِلمُ عِلمانِ: عِلمُ الأدیانِ، وعِلمُ الأبدانِ» گفت: علم ابدان متولی سلامت جسم است و علم ادیان متولی سلامت معنوی است. حضرت علی(ع) در نهج البلاغه میفرماید: «پیامبر طبیبی است که برای درمان بیماران سیار است. مرهمهای شفابخش او آماده و ابزار داغ کردن زخمها را گداخته. برای شفای قلبهای کور و گوشهای ناشنوا و زبانهای لال، آماده و با داروی خود در پی یافتن بیماران فراموش شده و سرگردان است»
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه یادآور شد: این احادیث نشان میدهد که درمان معنوی در متن دین است. پیامبر بالاترین کسی است که از طرف خداوند مامور درمان انسانها است همچنین از خطا و گناه به عنوان آسیب معنوی یعنی بیماری یاد شده است و از توبه و انس با خداوند به عنوان دارو یاد شده است.
آذربایجانی ابراز کرد: تعالیم دینی و معنوی ادیان و آموزههای اخلاقی آن به مثابه گنجینهها و منابع سلامت معنوی است که از درون آن باید درمانهای معنوی استخراج شود.
پژوهشگر درمان معنوی افزود: در روانشناسی از سه پارادایم عقلگرایی، تجربهگرایی و وجودگرایی بحث میشود و پارادایم چهارم یعنی معنویتگرایی مورد غفلت واقع شده است. پارادایم عقلگرایی از افلاطون شروع، تجربهگرایی از ارسطو و وجودگرایی از سقراط شروع میشود.
وی افزود: انبیا الهی بنیانگذار پارادایم چهارم یعنی معنویتگرایی هستند و پیشوایان دینی ما یعنی ائمه(ع) آن را ادامه دادند و محی الدین عربی، مولوی علامه طباطبایی این مسیر را رفتند. در میان روانشناسان نیز افرادی مثل یالوم، میلر وریچاردز این روش را ادامه دادند. آموزههایی مانند رفع تعارض معنوی، تغییر خدا پنداره یا خود پنداره، فعال سازی عقل طبیعی و عقل خداسو در این چارچوب است.
آذربایجانی ادامه داد: آلپورت در بین ارزشهای شش گانه دانایی، قدرت، هنری، اقتصادی، اجتماعی و دینی میگوید ارزشهای دینی مهمترین و قدرتمندترین ارزش است که میتواند در سبک زندگی تأثیر بگذارد و آن را متعالی کند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه اظهار کرد: یونگ میگوید: در میان بیمارانم که در دوره درک عمر خودشان بودند (۳۰ سالگی به بعد) یک نفر هم نبوده است که برای درمان اختلالات روانی و شفای آلام خودش به آنچه ادیان جهان آوردند یعنی معنویت بی نیاز بوده باشد. دیگر اندیشمندان و روانشناسان نیز بر اهمیت این امر تأکید کردند.
اهداف و سازوکارهای درمان معنوی
پژوهشگر درمانهای معنوی بیان کرد: سلامت روانی یعنی تعادل مشترک با درمانهای دیگر است؛ اما در درمان معنوی علاوه بر آن بر ارتقا معنوی یعنی تعالی نیز توجه شده است.
آذربایجانی گفت: امیدبخشی، فعال شدن معنای زندگی، عقلانیتافزایی (عقل خداسو) خوشبینی، آرامشبخشی، یکپارچهگرایی و انسجام در نیروها از سازوکارهای درمان معنوی است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در پایان یادآور شد: مداخله رها آشکارسازی، مداخله نفوذ انعطافپذیری، مداخله مهر و قدرت و مداخله ایمن توجه جنسی چهار مداخله اساسی در خانواده درمانگری است که ناظر به مشکلاتی است که در فرهنگ بوم ایرانی وجود دارد.
انتهای پیام
