علی حسینی، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی قم در یادداشتی بهمناسبت روز خانواده که در اختیار ایکنای قم قرار داد، نوشت: بیشک
نهاد خانواده، مهمترین و اصلیترین پرورشگاه فرد محسوب می شود و یکی از نهادهای آموزشی و پرورشی عمده جامعه است، بنابراین داشتن هرگونه انتظاری از شهروندان یک جامعه، بدون توجه به مسئولیتها و نقشهای خانواده، انتظاری بیهوده است.
خانواده یکی از نظامهای اولیه جوامع بشری است که باوجود تغییر و تحولات فراوانی که در طول تاریخ و در جوامع مختلف برای آن بهوجود آمده، اهداف و کارکردهای خود را از دست نداده و هنوز هم در بسیاری از جوامع در جایگاه بالایی قرار دارد. خانواده، مناسبترین نظام برای تأمین نیازهای مادی، معنوی و روانی بشر بوده و بهترین بستر را برای تأمین امنیت و آرامش روانی اعضای خانواده، پرورش نسل جدید و اجتماعی کردن فرزندان و برآورده ساختن نیازهای عاطفی افراد فراهم کرده است.
جامعه سالم در پرتو خانواده سالم
خانواده همچون آینهای عناصر اصلی جامعه را در بر دارد و انعکاسی از نابسامانیهای اجتماعی است، در عین حال تأثیرپذیری شدیدی از جامعه دارد و میتوان گفت: «جامعه سالم فقط در پرتوی خانواده سالم امکانپذیر است.» با این حال، در بیشتر جوامع و متأثر در تغییر و تحولات اجتماعی، صنعتی و علمی، مشکلات متعددی برای خانواده بهوجود آمده است.
سنتها، اخلاقیات و روشهایی که به تقویت خانواده میانجامند، بعضاً متزلزل شدهاند و دوری از هویت ملی، دینی و پذیرش هویتهای دنیاگرایانه و دور از اخلاقیات انسانی، بسیاری از مردم ما را تهدید میکند.
اهمیت تحولات و چالشهای پدیدآمده در نظام خانواده تا آنجاست که شعار امسال روز خانواده، «تحول در خانوادهها، چالشها فرصتها» نامگذاری شده است و تأکید بر دگرگونیهای مهمی دارد که این واحد اساسی در جامعه در سالهای اخیر درگیر آن بوده است.
دگرگونیهایی مانند افزایش سن ازدواج، افزایش سن والدین و کاهش مرگ و میر نوزادان، افزایش طلاق، افزایش خانوادههای تک سرپرست.بسیاری از این دگرگونیها ممکن است ساختار جامعه در معنای عام زیر سؤال ببرد.
دگرگونى در ساختار خانواده در جوامع صنعتى نوين، از کوچکشدن حجم خانواده، دگرگونشدن برداشتهاى افراد از طلاق و تغييراتى در نقشهاى مردان و زنان، سرچشمه مىگيرد.
کوچکشدن حجم خانواده به عوامل گوناگونى بستگى دارد. يکى از اين عوامل، دگرگونى در نقش فرزندان است که خود پيامد انتقال از يک جامعه اساساً کشاورز به يک جامعه صنعتى و شهرى است.
چشمداشتها و نقشهاى زن و شوهر، پس از جنگ جهانى نخست، بهشدت تغيير کردهاند، اما بيشتر اين دگرگونىها در مورد زن مصداق دارند. روز بهروز بر تعداد زنانى که کار مىکنند و در درآمد خانوادگى سهيم هستند و در خانواده اقتدارى بههم زدهاند، افزوده مىشود.
امروزه بسيارى از زنان طبقه متوسط تحصيلات خود را تکميل مىکنند و پس از ازدواج کار مىکنند تا نخستين فرزند آنها بهدنيا آيد. اينگونه مادران يا تنها در نخستين سالهاى کودکى فرزندان خود در خانه مىمانند و از او مراقبت مىکنند و يا خدمتکارى را براى نگهدارى از فرزند خود استخدام مىکنند تا خود بتوانند تمام وقت کار کنند. جنبش آزادى زنان در تغيير نقشهاى اجتماعى جوامع نوين بسيار مؤثر بوده است.
خانواده متعالی، خانوادهای است که به نیازهای همه جانبه اعضای خود در گستره حیات توجه دارد و سعی میکند به انتظارها و نیازهای زوجین، پدر و مادر و فرزندان به شیوههای درست پاسخ دهد.
خانواده متعالی و سالم، خانوادهای است که در اندیشه پرورش انسانهای رشید است و انسانهای رشید، کسانی هستند که به رشد همه جانبه نایل شدهاند. بدیهی است نایل شدن به رشد همه جانبه نیازمند آموختن برای زیستن و آموزش همه جانبه است.
کودکان، پیش از ورود به دبستان، بر اثر آموزش و پرورش غیررسمی و با استفاده از قدرت یادگیری، تقلید و الگوبرداری، همانا رفتارها و مهارت های گوناگون را در خانواده یاد میگیرند و به کار میبندند. ازاین رو، شایسته است پیش از ورود آنان به مدرسه، پدران و مادران را با برنامه ریزی و از طریق آموزش پویا، مناسب و سازمان یافته، به تدریج، آگاهانه و با شکیبایی آموزش داد و سطح آگاهی آنان را ارتقا بخشید.
ازاین رو، از نظر مختصصان تعلیم و تربیت، آموزش خانوادهها (همسران و مادران و پدران) و ارتقای سطح آگاهی آنان به عنوان یک راهبرد پیشگیری همواره از اهمیت خاصی برخوردار است. شایان ذکر است که آموزش، جوهره پیشگیری است و بدون شک پیشگیری سادهتر، عملیتر و کم هزینهتر از درمان است.
همه این مشکلات نشان میدهد که خانوادهها نیازمند توصیههای تربیتی و روانشناختی بسیاری برای رویارویی با پیچیدگیهای کنونی، هستند.
اکنون تربیت فرزندان و برقراری روابط مناسب با همسر به سادگی چند دهه گذشته نیست.عوامل مؤثر بر خانواده به قدری زیادند که برای مقابله با عوامل آسیبزا، نیازمند آموزش و تربیت خانوادهها در سطح ملی هستیم. این مسئله، بیانگر ضرورت راهاندازی مراکز تخصصی ویژه خانواده بهویژه برای کلیه اعضای خانواده(والدین و فرزندان) است.
راهاندازی مرکز تخصصی جامع خانواده از سوی جهاددانشگاهی قم
در جهاددانشگاهی واحد قم، ناظر به توجه به کارکردها و نقش مهمترین و اولین نهاد اساسی جامعه یعنی خانواده و ضرورت ارتقای سطح آگاهی، توانمندی و مهارتافزایی فرزندان و والدین در عرصههای مهارتهای زندگی و مهارتهای شغلی و آموزش و مشاورههای فردی، گروهی و خانواده مرکز تخصصی جامع خانواده جهاددانشگاهی قم «فرداد» راهاندازی شده است.
آموزش و مهارتافزایی ویژه کودک و نوجوان در زمینههای استعدادیابی، پرورش تفکر، رغبت، پرورش روحیه کارآفرینی و خلاقیت و پرورش رشد شخصیت، مشاوره و درمان بهصورت فردی، گروهی و خانوادگی،زمنیههای مطالعاتی و اقدامات پژوهشی مرتبط با حوزه خانواده ازجمله فعالیتهای این مرکز بهشمار میرود.
انتهای پیام