ایمان و عمل صالح عامل ایجاد محبوبیت در دل‌ها است

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی محمدی در گفت و گو با ایکنا از قم در تفسیر آیاتی از جزء ۱۶ قرآن کریم، اظهار کرد: جزء شانزدهم قرآن کریم شامل سوره‌های کهف و مریم و طه است. یکی از مهم‌ترین نکاتی که در این جزء به آن اشاره‌شده، معرفی زیان‌کارترین مردم است که در آخرین آیات سوره کهف بیان شده است.

وی افزود: قرآن بدبخت‌ترین و زیان‌کارترین افراد را کسانی می‌داند که نتیجه تلاش‌هایی که در دنیا انجام دادند گم و پوچ شده در حالی که خودشان تصور خوبی از اعمالشان دارند؛ اولین مصداق این افراد کافران است یعنی افرادی که به لقای خدا ایمان ندارند و اگر کار خوبی انجام می‌دهند در راه رضای خدا نبوده و صرفاً برای ریا است که این افراد هم عمرشان و هم مالشان را در این راه صرف می‌کنند ولی در روز قیامت نتیجه‌ای نمی‌گیرند.

پژوهشگر پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن ادامه داد: مصداق دیگر افرادی هستند که دستورات الهی و پیامبران را مسخره می‌کنند و سومین دست کسانی‌اند که به روز قیامت، خدا و پیامبر در ایمان ندارند و با توجه به اینکه ادامه ایمان به پیغمبر ایمان به ولایت هم هست آن را نیز قبول ندارند و اهل عبادت هم نیستند.

وی در خصوص نکته مهم دیگر جزء شانزدهم با استناد به آیه ۳۹ سوره مریم تصریح کرد: در این آیه به مردم هشدار داده شه که روز قیامت روز حسرت و دریغ است؛ حال سؤال پیش می‌آید چرا به روز قیامت روز حسرت گفته‌شده و ما چه کنیم که در آن روز حسرت نخوریم یا کمتر حسرت بخوریم؟

محمدی در پاسخ به سؤال بالا اظهار کرد: در این روز هم انسان‌های بد حسرت می‌خورند که چرا عمل صالح انجام ندادند و انسان‌های خوب نیز حسرت می‌خورند چرا عمل صالح بیشتری انجام ندادند؛ یک دسته از آن‌هایی که در روز قیامت بسیار حسرت می‌خورند در سوره بقره آیه ۱۶۶ بیان شده مبنی بر اینکه اینان کسانی هستند که از رهبران باطل اطاعت کردند و در آن روز این رهبران نیز از آنان بیزاری می‌جویند و می‌گویند نباید دنبال ما می‌آمدید.

وی اضافه کرد: عامل دیگر حسرت در روز قیامت رویگردانی از قرآن است به خصوص در این ماه که ماه قرآن است؛ این مطلب در آیه ۲۷ سوره فرقان بیان شده است. عامل بعدی رویگردانی از یاد خدا است به خصوص در ماه رمضان که ماه یاد خدا است و ما روز قیامت بیشترین حسرتمان برای روزهایی است که یاد خدا نبودیم، در آن روز ایامی که به یاد خدا بودیم روشن است و بقیه ایام تاریک، این مطلب در آیه 36 و 38 سوره زخرف گفته شده است.

محمدی مورد بعدی را با توجه به آیه ۱۶۷ سوره بقره انجام کارهای ناشایسته دانست و ادامه داد: در سوره اسراء آیه 29 عامل دیگر بخل بیان شده است؛ در شرایط امروزی با توجه به کرونا و نیاز مردم کسانی که می‌توانند دست کسی را بگیرند اما دریغ می‌کنند در روز قیامت بسیار حسرت می‌خورند.

وی در بیان موارد بعدی اظهار کرد: کسی که دستش باز است و توانایی انفاق دارد ولی احسان نمی‌کند (زمر 56 و 58)، کسایی که پیغمبر و اهل‌بیت را تکذیب می‌کنند، مرفهان بی‌درد ستم‌پیشه و کسانی که به جامعه ظلم کنند (مریم ۳۸ و ۳۹)؛ بزرگ‌ترین حق‌الناس این است که مسئولی بتواند خدمت کند اما دریغ کند که این فرد در روز قیامت بیشترین حسرت را می‌خورد.

پژوهشگر قراَنی در خصوص درس بعدی این جزء ابراز کرد: یکی از چیزهایی که هم در سوره کهف و هم در سوره مریم آیه ۷۶ بر آن تأکید شده است باقیات‌الصالحات است یعنی اعمالی که اثر آن‌ها پس از مرگ هم برای انسان باقی می‌ماند. این کلمه اگر باقیات‌الصالحات گفته شود به معنی اعمال نیک است اما صالحات و باقیات اعمال بد را نیز در برمی‌گیرد.

وی در ذکر چند نمونه از باقیات‌الصالحات عنوان کرد: چند مورد از این کارها در قرآن و روایات گفته‌شده که از جمله آن می‌توان به اذکار لااله‌الاالله، لاحول ولا قوه الا بالله، تسبیحات اربعه و صلوات، نماز شب، نمازهای یومیه، سخنان خوبی که از انسان باقی می‌ماند، دوستی اهل‌بیت اینم هست، به جای گذاشتن دختران صالح، هدایت انسانی دیگر و ساخت پل، مدرسه و غیره اشاره کرد.

محمدی اظهار کرد: نکته دیگر این جزء در آیه 96 سوره مریم بیان شده است؛ خداوند در این می‌فرمایند «کسانی که ایمان دارند و کار خوب انجام دادند خدا محبتی برای آن‌ها در دل‌ها قرار می‌دهد» از این آیه به عنوان سرچشمه محبوبیت یاد می‌شود؛ بنابراین طبق این آیه کسانی که دوست دارند محبوب دیگران باشند با ایمان و عمل صالح می‌توانند به این محبوبیت برسند.

وی یادآور شد: دلیل این حجم از محبوبیت سردار سلیمانی نیز ایمان و انجام اعمال نیک است، در مورد امامان نیز همین‌طور. این آیه وسیع است و شامل افراد بسیاری می‌شود به عنوان مثال اگر جایی دیدیم که مخاطب این آیه حضرت علی (ع) بیان شد باید بدانیم یکی از مصادیق این آیه ایشان است.

محمدی تأکید کرد: بنابراین انسان هرگاه بخواهد در دل کسی جا بگیرد باید نسبت به آن فرد عمل صالح انجام دهد، عمل صالح که فقط نماز نیست حال آن فرد می‌خواهد همسر، شاگرد، دوست، مردم جامعه یا هر کس دیگری باشد پس اگر دیدیم محبوبیت ما کم شده باید به اعمالمان نگاه کنیم و بدانیم ایمانمان ضعیف شده است.

وی نکته آخر را در سوره طه آیه ۱۲۴ دانست و گفت: در این آیه بیان شده افرادی که از یاد خدا غافل می‌شوند در روز قیامت نابینا محشور می‌گردند و وقتی از خداوند علت را جویا می‌شوند خداوند می‌فرمایند چون آیاتی از طرف ما برای تو آمد ولی تو آن‌ها را فراموش کردی حال ما تو را فراموش می‌کنیم و همچنین گفته شده که عذاب این افراد پایدارتر است.

محمدی در ادامه گفت: نکته مهم این آیه غفلت است؛ گاهی افرادی را می‌بینیم که به ظاهر خوشبخت‌اند اما در زندگی آرامش ندارند مانند شاه که با ثروت بسیار تمامی پسرانش بدبخت شدند. در سوره زخرف آیه 35 و 39 یکی از بدترین آثار فراموشی خدا تسلط شیطان بیان‌شده که باعث ظلم، گمراهی و در نهایت خسران می‌شود؛ بنابراین با ذکر خدا و یاد او در قلب و رفتارمان از قرار گرفتن در این دسته دوری کنیم.