«زكريا بن آدم»؛ بزرگی كه دافع بلایا است
گروه انديشه و علم: «زكريا بن آدم» انسانی بزرگ و نيك‌انديش بود كه در زمان امامان موسی كاظم و امام رضا(ع) می‌زيست و جسم مطهرش در مقبره شيخان مدوفن شده است.
به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) شعبه قم، امام رضا عليه السلام خطاب به زكريا بن آدم می‌فرمايد: ای زكريا از قم مهاجرت ننما، زيرا خداوند به واسطه وجود تو بلا و عذاب را از خاندان تو و اهل قم دفع می‌كند چنانچه به وجود پدرم امام كاظم(ع) شر و بلا را از اهل بغداد دور ساخته است؛ زكريا بن آدم انسانی بزرگ و نيك‌انديش بود كه در زمان امامان موسی كاظم و رضا عليهم السلام می‌زيست.
مذهب شيعه، اولين بار از سوی موسی بن عبدالله (عموی زكريا بن آدم) در قم به طور علنی اظهار شد و همين امر بيانگر اين موضوع است كه زكريا بن آدم بن عبدالله اشعری قمی در خاندانی پرورش يافت كه نور ولايت و عطر دل انگيز هدايت فضای آن را فرا گرفته بود.
آدم بن عبدالله، از راويان سرشناس و اصحاب امام صادق(ع) بود چنانچه كه علامه شوشتری پس از معرفی آن شخصيت بزرگ، ايشان را يكی از افراد تاثيرگزار در رشد و نمو دين مبين اسلام دانسته است.
آدم بن عبدالله و فرزند بزرگوارش از جمله راويان حديث به شمار می آيند به گونه ای كه آدم بن عبدالله از طريق فرزندش زكريا، حديث زير را نقل كرده است:«امام رضا (ع) فرمود: نماز دارای چهار هزار باب است.»
زكريا بن آدم چندين برادر داشته است، اسحاق بن آدم كه از اصحاب امام رضا(ع)، اسماعيل بن آدم كه از راويان مورد اعتماد حديث بوده است و علی بن آدم از برادران اين شخصيت بزرگوار هستند.
زكريا بن آدم يكی از هزار پروانة عاشقی بود كه نامش در شمار ياران و اصحاب امام صادق(ع) به چشم می خورد. شيخ طوسی ضمن شمردن حدود 33 هزار نفر از راويان و اصحاب آن امام همام، از زكريای اشعری نام برده و ايشان را به عنوان يكی از اصحاب نيك آن امام بزرگوار معرفی می‌كند.
زكريای اشعری در دوران شهادت امام كاظم و امامت امام رضا عليهم السلام توانست در منطقه قم، با هر گونه كجروی و انحراف اعتقادی مبارزه كرده و جامعه را از آن بلای خانمان سوز(مقوله واقفيه) در امان نگهدارد.
وكلاء و نمايندگان در زمان ائمه اطهار عليهم السلام كسانی بودند كه از سوی امام رضا(ع) و سپس امام جواد (ع) و امام هادی(ع) برگزيده شده و وظيفه بسيار حساس پاسخگويی به سؤالات مذهبی و فقهی ، توضيح و بيان مسائل اعتقادی، انجام امور مالی از قبيل دريافت حقوق شرعی از شيعيان و رساندن آن به امام (ع) برای تثبيت موقعيت سياسی ، فرهنگی و اجتماعی شيعيان را بر عهده داشتند.
فقيه ژرف انديش تشيع - شيخ طوسی - در كتاب خويش پس از معرفی و تمجيد فراوان از زكريای قمی درباره اش می نويسد: زكريابن آدم در زمره كسانی بود كه متولی و عهده دار امور ائمه معصومين(ع) بودند. به يقين كسانی توان رسيدن به قله رفيع وكالت را داشته اند كه از يك سو توشه علمی و معنوی لازم و از سوی ديگر محبوبيت عمومی و اجتماعی نزد مردم را داشته و مهمتر از آن دو مورد اطمينان و اعتماد امام عصر خويش قرار گرفته باشند. و بدين سان زكريا نماينده امام رضا و امام جواد(ع) در قم بود.
زكريای اشعری و وكيل امين رضوی ، پس از عمری تلاش و خدمت به اسلام و مسلمين و حمايت از شاهراه اصيل امامت و تعاليم آسمانی تشيع، سرانجام دعوت حق را لبيك گفته ، به سوی حق شتافت.
از تاريخ وفات آن عارف وارسته اطلاع دقيقی نيست اما به يقين رحلت او در فاصله سالهای 204 الی 220 ق و همزمان با دوران امامت جواد الائمه(ع) بوده است.
جسم پاك آن فرزانه دوران ، با اشك چشم عاشقان غسل داده شد و در آرامگاه ابدی اش در «قبرستان شيخان» به خاك سپرده شد.
در اين قبرستان قديمی ، علاوه بر مرقد مبارك زكريا بن آدم ، مقبره مقدس زكريا بن ادريس پسر عموی زكريا و از ياران با وفای ائمه - و نيز مرقد آدم بن اسحاق بن آدم - برادر زاده زكريا قرار گرفته است و بعدها بسياری از عالمان و شهيدان در جوار آنان دفن شدند.
در مورد جايگاه اين شخصيت علمی و دينی بايد به حديثی به از امام رضا عليه السلام اشاره كرد كه ايشان در اين حديث در رابطه با زكريا بن آدم می فرمايند: راهنمايی های دينی را از زكريا بن آدم بياموز كه در امور دين و دنيا امين و مورد اعتماد است.
ايشان در حديثی ديگر ايشان خطاب به زكريا بن آدم می فرمايد: ای زكريا اين كار را نكن و از قم مهاجرت ننما، زيرا خداوند به واسطه وجود تو بلا و عذاب را از خاندان تو و اهل قم دفع می كند چنانچه به وجود پدرم امام كاظم(ع) شر و بلا را از اهل بغداد دور ساخته است.
مذهب شيعه، اولين بار از سوی موسی بن عبدالله (عموی زكريا بن آدم) در قم به طور علنی اظهار شد و همين امر بيانگر اين موضوع است كه زكريا بن آدم بن عبدالله اشعری قمی در خاندانی پرورش يافت كه نور ولايت و عطر دل انگيز هدايت فضای آن را فرا گرفته بود.
آدم بن عبدالله، از راويان سرشناس و اصحاب امام صادق(ع) بود چنانچه كه علامه شوشتری پس از معرفی آن شخصيت بزرگ، ايشان را يكی از افراد تاثيرگزار در رشد و نمو دين مبين اسلام دانسته است.
آدم بن عبدالله و فرزند بزرگوارش از جمله راويان حديث به شمار می آيند به گونه ای كه آدم بن عبدالله از طريق فرزندش زكريا، حديث زير را نقل كرده است:«امام رضا (ع) فرمود: نماز دارای چهار هزار باب است.»
زكريا بن آدم چندين برادر داشته است، اسحاق بن آدم كه از اصحاب امام رضا(ع)، اسماعيل بن آدم كه از راويان مورد اعتماد حديث بوده است و علی بن آدم از برادران اين شخصيت بزرگوار هستند.
زكريا بن آدم يكی از هزار پروانة عاشقی بود كه نامش در شمار ياران و اصحاب امام صادق(ع) به چشم می خورد. شيخ طوسی ضمن شمردن حدود 33 هزار نفر از راويان و اصحاب آن امام همام، از زكريای اشعری نام برده و ايشان را به عنوان يكی از اصحاب نيك آن امام بزرگوار معرفی می‌كند.
زكريای اشعری در دوران شهادت امام كاظم و امامت امام رضا عليهم السلام توانست در منطقه قم، با هر گونه كجروی و انحراف اعتقادی مبارزه كرده و جامعه را از آن بلای خانمان سوز(مقوله واقفيه) در امان نگهدارد.
وكلاء و نمايندگان در زمان ائمه اطهار عليهم السلام كسانی بودند كه از سوی امام رضا(ع) و سپس امام جواد (ع) و امام هادی(ع) برگزيده شده و وظيفه بسيار حساس پاسخگويی به سؤالات مذهبی و فقهی ، توضيح و بيان مسائل اعتقادی، انجام امور مالی از قبيل دريافت حقوق شرعی از شيعيان و رساندن آن به امام (ع) برای تثبيت موقعيت سياسی ، فرهنگی و اجتماعی شيعيان را بر عهده داشتند.
فقيه ژرف انديش تشيع - شيخ طوسی - در كتاب خويش پس از معرفی و تمجيد فراوان از زكريای قمی درباره اش می نويسد: زكريابن آدم در زمره كسانی بود كه متولی و عهده دار امور ائمه معصومين(ع) بودند. به يقين كسانی توان رسيدن به قله رفيع وكالت را داشته اند كه از يك سو توشه علمی و معنوی لازم و از سوی ديگر محبوبيت عمومی و اجتماعی نزد مردم را داشته و مهمتر از آن دو مورد اطمينان و اعتماد امام عصر خويش قرار گرفته باشند. و بدين سان زكريا نماينده امام رضا و امام جواد(ع) در قم بود.
زكريای اشعری و وكيل امين رضوی ، پس از عمری تلاش و خدمت به اسلام و مسلمين و حمايت از شاهراه اصيل امامت و تعاليم آسمانی تشيع، سرانجام دعوت حق را لبيك گفته ، به سوی حق شتافت.
از تاريخ وفات آن عارف وارسته اطلاع دقيقی نيست اما به يقين رحلت او در فاصله سالهای 204 الی 220 ق و همزمان با دوران امامت جواد الائمه(ع) بوده است.
جسم پاك آن فرزانه دوران ، با اشك چشم عاشقان غسل داده شد و در آرامگاه ابدی اش در «قبرستان شيخان» به خاك سپرده شد.
در اين قبرستان قديمی ، علاوه بر مرقد مبارك زكريا بن آدم ، مقبره مقدس زكريا بن ادريس پسر عموی زكريا و از ياران با وفای ائمه - و نيز مرقد آدم بن اسحاق بن آدم - برادر زاده زكريا قرار گرفته است و بعدها بسياری از عالمان و شهيدان در جوار آنان دفن شدند.
در مورد جايگاه اين شخصيت علمی و دينی بايد به حديثی به از امام رضا عليه السلام اشاره كرد كه ايشان در اين حديث در رابطه با زكريا بن آدم می فرمايند: راهنمايی های دينی را از زكريا بن آدم بياموز كه در امور دين و دنيا امين و مورد اعتماد است.
ايشان در حديثی ديگر ايشان خطاب به زكريا بن آدم می فرمايد: ای زكريا اين كار را نكن و از قم مهاجرت ننما، زيرا خداوند به واسطه وجود تو بلا و عذاب را از خاندان تو و اهل قم دفع می كند چنانچه به وجود پدرم امام كاظم(ع) شر و بلا را از اهل بغداد دور ساخته است.
