اخلاق در حوزه رسانه امری مهم و اجتناب‌ناپذیر است
مدیرکل روابط عمومی مخابرات ایران گفت: اخلاق رسانه در زمان بحران امری بسیار ضروری است که روابط‌عمومی و رسانه‌ی بد می‌تواند یک جامعه را به استرس و نابودی بکشاند؛ لذا اخلاق در حوزه رسانه از هر حوزه دیگری واجب‌تر است که هم در مبانی کشور و هم در مبانی اسلام بسیار حائز اهمیت است.
به گزارش ایکنا از قم، به نقل از واحد خبر روابط عمومی دانشگاه قم، داوود زارعیان، مدیرکل روابط عمومی مخابرات ایران در کارگاه «مدیریت رسانه، مخاطرات و بحران» که امروز، ششم مردادماه به همت روابط عمومی دانشگاه قم، با حضور مدیران و کارشناسان روابط‌عمومی‌های استان در تالار اندیشه دانشگاه قم برگزار شد، بیان کرد: آن چیزی که رسانه‌ها به ما می‌دهند فرا واقعیت است، واقعیت آن چیزی نیست که مردم دنیا می‌بینند، بلکه آن چیزی است که رسانه‌ها می‌سازند.
وی افزود: ما در جنگ ۱۲ روزه این موضوع را به چشم دیدیم. حالا دیگر رسانه فقط تلویزیون و روزنامه نیست و جنگ روایت‌ها به سمت‌وسوی دیگری می‌رود. ما در دورانی زندگی می‌کنیم که با انواع جنگ‌ها مواجه‌ایم؛ لذا باید پدیده‌ای را همیشه در حوزه کاری مدنظر داشته باشیم و آن این است که تعریف بحران را بیشتر مورد توجه قرار دهیم مثلاً بحران آب، بحران امنیت، بحران نابرابری و بی‌عدالتی که تا مشکلاتی در برنداشته باشند دیده نخواهند شد. در محیطی که زندگی می‌کنیم بحران‌های بسیاری وجود دارد و هنر روابط عمومی این است که قبل‌از تبدیل بحران به اعتصاب و اعتراض و مشکل، آن را مدیریت کند. وقتی می‌گوییم مدیریت بحران یعنی می‌خواهیم آن شرایط را به حالت عادی برگردانیم.
زارعیان ادامه داد: در روابط‌عمومی اصطلاحی داریم تحت عنوان روابط‌عمومی کنشی و واکنشی. روابط‌عمومی کنشی قبل‌از بحران و مشکلات هدف خود را می‌داند و کار خود را انجام می‌دهد و برنامه‌ریزی می‌کند اما روابط‌عمومی واکنشی منتظر می‌ماند تا اعتراض و مشکل پیش بیاید و سپس برای حل آن کاری انجام دهد. اگر می‌خواهیم در روابط‌عمومی موفق شویم باید رویکرد روابط‌عمومی کنشی را در پیش بگیریم. ما از الان باید برای جنگ ۱۲ روزه‌ای که در ظاهر تمام شد، اما در باطن هنوز ادامه دارد و ممکن است خدای‌ناکرده دوباره تکرار شود برنامه‌ریزی‌های خود را داشته باشیم تا مجددا غافلگیر نشویم، چراکه در کشوری زندگی می‌کنیم که کم‌تر به احتمالات بها داده می‌شود.
مدیرکل روابط عمومی مخابرات ایران ویژگی‌های اصلی بحران را فوریت، عدم قطعیت، تهدید و تأثیر گسترده دانست و بیان کرد: این بحران‌ها می‌توانند طبیعی، انسانی یا سازمانی باشند و مدیریت آن نیازمند برنامه‌ریزی، هماهنگی و ارتباطات مؤثر است. همچنین دو نوع افکار عمومی داریم که مبتنی بر وقایع مرکزی و وقایع متناوب هستند. وقایع مرکزی مثل زلزله، سیل و سقوط هواپیما هستند که افکار عمومی را مدیریت می‌کنند و وقایع متناوب هم ناشی از کم‌کاری روابط‌عمومی است؛ مثل اعتصابات. برخی بحران‌ها هم بحران‌های بهداشتی، زیست‌محیطی، سازمانی، اقتصادی و اجتماعی و سیاسی است که درصورتی‌که کار جدی برای آن انجام شود و اهداف درستی تبیین و تعریف شود قابل‌حل خواهند بود.
وی افزود: ویژگی اخبار منتشرشده دشمن، رقیب سیاسی یا تجاری در زمان بحران و جنگ روانی سانسور، تحریف، پاره حقیقت‌گویی و محک زدن ادعا به‌جای واقعیت است. فرهنگ شایعه‌سازی و فرهنگ پروبال دادن به شایعه در کشور ما بسیار شایع است و بحران در کشور ما بسیار زیاد است. برای مثال چند مورد از بحران‌های اخیر در کشور ما سرما در زمستان، ناترازی برق، بورس و ارز و تورم، بیکاری و کم‌کاری، ترور شهید سلیمانی، شهادت رئیس‌جمهور و همراهان، جنگ ۱۲ روزه و ترور فرماندهان، سقوط هواپیما، کرونا، آتش‌سوزی‌ها و بحران‌های داخل سازمانی و موارد بسیار زیاد دیگری است که ایران در سال‌های اخیر شاهد آن بوده است.
زارعیان ادامه داد: نقش رسانه‌ها در مدیریت بحران جلوگیری از بروز شایعه، ایجاد آرامش در جامعه، نظارت و پاسخ‌گویی، هدایت افکار عمومی و آگاهی‌بخشی می‌باشد. مدیریت رسانه در زمان بحران نیازمند استراتژی‌های مشخص هماهنگ و دقیق با نهاد‌های رسمی است. اهمیت مدیریت رسانه در کاهش اثرات منفی بحران‌ها عبارتند از کنترل اطلاعات و کاهش شایعات، ایجاد آرامش و اعتماد عمومی، کاهش تنش‌های اجتماعی، مدیریت زمان‌بندی انتشار خبر و آموزش و آگاهی‌بخشی.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: ویژگی‌های عصر ما که گاهاً سبب بروز مشکلاتی هم می‌شود تعدد رسانه‌ها، سرعت انتشار، ظرفیت بالا، حذف زمان و مکان، پاسخ‌گویی تیمی، شهروندان خبرنگار، کنترل ضعیف بر اطلاعات، افزایش فعالیت‌های تعاملی، ظهور روابط‌عمومی هوشمند و این‌که رسانه‌ها به‌عنوان رکن چهارم در اولویت‌ها هستند می‌باشد.
وی مخاطبان امروز را کنجکاو، کم حوصله، جستجوگر، همه‌فن‌حریف، خبرنگار، صاحب رسانه، مدعی، مطالبه‌گر و قربانی دانسته و اضافه کرد: اصول ارتباطات و رسانه در زمان بحران نیز شامل شفافیت و صداقت، سرعت در پاسخ‌گویی یعنی اصل زود گفتن، پیام‌رسانی منسجم، همدلی و مسئولیت‌پذیری، تعامل فعال با ذی‌نفعان و مدیریت پس‌از بحران می‌شود که امری بسیار ضروری و حائز اهمیت است و البته انتقاد پذیر بودن، پویا و سرزنده بودن، صادق بودن، آگاه بودن از آن‌چه گفته می‌شود، مقید بودن، واقع‌گرا و قابل‌اعتماد بودن و در دسترس بودن نیز می‌تواند از اصول ارتباطات رسانه‌ای و ویژگی‌های یک مدیر رسانه در زمان بحران باشد.
مدیرکل روابط عمومی مخابرات ایران اظهار کرد: نکته مشترک در همه مدل‌های اطلاع‌رسانی در زمان بحران، شفافیت، سرعت و همدلی است که شیوه‌های بیان آن می‌تواند متفاوت باشد. همچنین استراتژی‌های رسانه‌ای در زمان بحران، آمادگی پیش‌از بحران، ارزیابی سریع و دقیق، ارتباطات شفاف و سریع، مدیریت رسانه‌های اجتماعی، تعامل با رسانه‌ها، پیگیری و بازسازی پسا بحران است.
وی افزود: در جریان بحران مهم‌ترین نکته استفاده درست و به‌جا از رسانه است. آسیب‌های مدیریت نادرست رسانه‌ای در زمان بحران آسیب‌هایی بسیار جدی خواهند بود که ازجمله آنها می‌توان به شکست در جنگ روایت‌ها و بی‌اعتمادی به دولت و سران آن اشاره کرد. اخلاق رسانه در زمان بحران نیز امری بسیار ضروری است که روابط‌عمومی و رسانه بد می‌تواند یک جامعه را به استرس و نابودی بکشاند؛ لذا اخلاق در حوزه رسانه از هر حوزه دیگری واجب‌تر است که هم در مبانی کشور و هم در مبانی اسلام بسیار حائز اهمیت است.
انتهای پیام
