گستره و شروط سنت غلبه حق بر باطل

به گزارش ایکنا از قم، به نقل از روابط عمومی دانشگاه باقرالعلوم(ع)، حجت‌الاسلام والمسلمین جواد سلیمانی‌امیری، عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی (ره) در گفت‌وگویی بیان کرد: اهل حق و باطل در طول تاریخ همواره در حال نزاع بوده و هستند که بر اساس این سنت، خداوند اهل حق را بر اهل باطل چیره می‌سازد.

وی ضمن بیان برخی آیات قرآن کریم درباره نحوه مواجهه اهل حق و باطل اظهار کرد: با توجه به اینکه در تاریخ در بیشتر موارد سلطه نظامی و سیاسی و اقتصادی با اهل باطل بوده و جز در مقاطع کوتاهی مانند زمانه حکومت حضرت سلیمان یا رسول خاتم (ص) یا امیرمومنان (ع) و امام حسن (ع) قدرت نظامی، سیاسی و اقتصادی در دست اهل حق نبوده این پرسش ایجاد می‌شود که غلبه اهل حق بر اهل باطل چگونه قابل توجیه است.

دو تفسیر مهم سنت غلبه حق بر باطل

سلیمانی‌امیری افزود: از میان تفاسیر متعدد در تبیین سنت غلبه حق بر باطل، دو تفسیر مهم‌تر است؛ بر اساس تفسیر نخست، پیروزی حق بر باطل در عرصه عقل سلیم و جان و دل انسان‌ها تحقق می‌یابد، به این معنا که اهل حق با استدلال، گفتار و کردار خود، در ذهن و دل مردم غلبه می‌یابند و وجدان و خرد انسان‌ها به نفع آنان داوری می‌کند، در این نگاه، جریان پیروز در نزاع حق و باطل، صرفاً جریانی نیست که دیگری را به اجبار وادار به تغییر رفتار کند، بلکه آن است که بتواند به عمق فکر، باور و احساس مردم نفوذ کرده و آنها را از درون متقاعد و همراه سازد.

وی گفت: طبق تفسیر دوم غلبه حق بر باطل علاوه بر ساحت ذهن و جان به معنی نابودی باطل و اهل آن در خارج و در صحنه منازعات خارجی است، یعنی خداوند اهل باطل را آزموده و به آنها مهلت می‌دهد و اگر هدایت نشوند در فرصتی مناسب آنها را نابود می‌کند و باطل جدیدی می‌روید اما حق گرچه در فشار و تنگنا قرار گیرد، نابود نمی‌شود.

وی با بیان حدیثی از امام علی(ع) مبنی بر «لِلْبَاطِلِ‏ جَوْلَة»، ادامه داد: البته با نگاه کوتاه مدت فرایند نابودی باطل و بقای حق قابل رویت نیست، اما مطالعات طولانی مدت تاریخ این واقعیت را اثبات خواهد کرد، یعنی اگر تاریخ را طی چند قرن مورد مطالعه قرار دهیم خواهیم دید که همواره قدرت سیاسی یا اقتصادی یا اجتماعی باطلی می‌آید و نابود می‌شود ولی اهل حق همواره هستند و قوی‌تر می‌شوند.

چهار دسته آیات درباره سنت الهی غلبه حق بر باطل

عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی(ره) اظهار کرد: آیات متعددی از قرآن کریم حاکی از آن است که سنت الهی غلبه حق بر باطل، منحصر در غلبه در ساحت منازعات ذهنی و باطنی نیست بلکه شامل منازعات خارجی و فیزیکی اهل حق بر اهل باطل نیز می‌شود و می‌توانیم این آیات را به چهار دسته تقسیم کنیم؛ دسته اول آیات بیانگر مصداق سنت غلبه حق بر باطل است که در سوره انفال آیات ۷ و ۸ به آن اشاره شده است، دسته دوم آیات ناظر به وعده پیروزی به مومنان در دنیا است که در سوره غافر آیه ۵۱ اشاره شده و دسته سوم آیات، مبیّن نصرت الهی در پیروزی اهل حق بر اهل باطل در دنیا است که در سوره آل عمران آیه ۱۴۸ اشاره شده و دسته چهارم آیات، مبیّن نشانه پیروزی مومنان بر کافران است که در سوره حج آیه ۴۰ اشاره شده است.

وی گفت: خداوند یکی از نشانه‌های پیروزی اهل حق و دفاع از آنان در برابر اهل باطل را بقای دین و نماد‌های دینی در طول تاریخ معرفی می‌کند، از اینجا معلوم می‌شود صرف شکست ظاهری برخی مؤمنان از کفار در برخی میدان‌های رقابت و کارزار نمی‌تواند اصل کلی و قاعده حتمی پیروزی اهل حق بر اهل باطل را زیر سؤال ببرد؛ بلکه باید با نگاه کلان به صحنه کارزار حق و باطل در بستر تاریخ نگریست و تحلیل کلان و به دور از جزئی‌نگری داشت، در غیر این صورت تفسیر آیات مطرح شده روشن نخواهد شد.

شرط یاری مومنان بر ضد کافران

سلیمانی‌امیری با اشاره به شروط یاری مومنان بر ضد کافران بیان کرد: تلاش برای اقامه دین و تحمل آزمون‌های دشوار دو شرط اصلی است و جوامع مؤمنی که کوشیده‌اند با جهاد، در برابر منحرفان جامعه بایستند، سرانجام نصرت الهی شامل حالشان شده است، همچنین، جامعه اسلامی هر زمان که در برابر آزمایش‌های سخت، با صلابت قد برافراشت، نصرت الهی نازل خواهد شد، نه زمانی که عافیت‌طلبانه در دیار امن خویش باقی بماند و از امر به معروف و نهی از منکر دست بشوید و از خدا یاری بخواهد.

وی با اشاره به اینکه یاری جستن صادقانه از خداوند و دوری از غرور از ظروف و حالات روحی لازم برای پیروزی است، گفت: سنت غلبه مومنان بر کافران از دیگر سنت‌های مخصوص اهل حق به شمار می‌آید که در همه زمان‌ها جریان دارد و همچنین با بررسی مجموع آیات معلوم می‌شود غلبه حق بر باطل فقط در ساحت ذهن و باطن نیست بلکه ساحت منازعات خارجی و درگیری فیزیکی را هم شامل می‌شود اما به گواهی تاریخ این به معنای غلبه نظامی و سیاسی و اقتصادی اهل حق بر اهل باطل نیست بلکه به معنی غلبه جریانی است.