ماه محرم؛ بهترین زمان مراقبه و محاسبه نفس

به گزارش ایکنا از قم، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدمهدی میرباقری، استاد حوزه علمیه قم، در سخنرانی مراسم شام غریبان اباعبدالله الحسین(ع) که شامگاه 26 تیرماه، در حرم مطهر بانوی کرامت برگزار شد، اظهار کرد: یکی از دستوراتی که در بیانات ائمه اطهار(ع) بر آن تأکید شده، رسیدگی به خود و محاسبه نفس است که انسان غافل از خود و خوبی‌ها و بدی‌ها نباشد.

وی با اشاره به روایتی از امام موسی بن جعفر(ع) بیان کرد: حضرت دستور محاسبه را این‌گونه داده‌اند که کسی که هر روز به‌حساب خود نرسد از ما نیست به این معنی که نمی‌تواند در حلقه نزدیکان اهل‌ بیت(ع) وارد شود؛ حضرت در ادامه فرمودند: در محاسبه نفس اگر خوب عمل کرده باید شکرگزار باشد و اگر بد عمل کرده است، باید استغفار کند.

سخنران حرم مطهر بانوی کرامت با بیان اینکه انسان اگر از نعمت‌هایی که خدای متعال به او داده غفلت کند از وادی شکر خارج می‌شود، افزود: انسان اگر امکانات و توفیقاتی دارد باید در مرحله اول به آن نعمت توجه کند و در مرحله بعد آن نعمت را حاصل تلاش و عملکرد خود نداند بلکه آن نعمت را از خدا بداند تا گرفتار عُجب نشود.

وی با بیان اینکه انسانی که به وادی شکر و استغفار وارد می‌شود به خدا نزدیک می‌شود، ادامه داد: هیچ‌کسی نمی‌تواند حق بندگی خدا را انجام دهد و ما هرچه بندگی کنیم کوتاهی کرده‌ایم؛ بنابراین نقطه مقابل عُجب، تقصیر است و انسان باید خود را مقصر بداند.

محاسبه نفس انسان را رشد می‌دهد

میرباقری آفت سوم شکر را نسبت‌دادن نعمت‌ها به نفر سوم و ابزار و اسباب دنیا دانست و گفت: محاسبه نفس انسان را رشد می‌دهد و اگر انسان کار خوبی انجام داده باید توجه داشته باشد این کار خوب نه مستند به خودش است و نه اسباب بلکه این از طرف خداست و در چنین شرایطی به وادی شکر وارد می‌شود و اگر این نعمت‌ها را در مسیری که خدا فرموده هزینه کند شکر کامل می‌شود.

وی با بیان اینکه انسان وقتی نعمت را از خدا دانست باید از خدا بخواهد که نعمت را بر او زیادتر کند، تصریح کرد: انسان باید خدا را در انتهای توفیقات و نعمت‌هایی که دارد ببیند و بداند که خدایی که این توفیقات را به او داده می‌تواند بیشتر هم بدهد.

سخنران حرم مطهر بانوی کرامت با اشاره به اینکه انسان باید در محاسبه نفس به اعمال بدی که دارد نیز توجه کند، افزود: برای نمونه برخی در خیابان دستشان روی بوق است و اصلاً متوجه نیستند که با این کار دیگران را اذیت می‌کنند، بنابراین قدم اول این است که انسان بفهمد اشتباه کرده و قدم دوم این است که وقتی بدی را دید آن‌را به خدا و دیگران نسبت ندهد بلکه بداند که این عیب مستند به خودش است.

وی با بیان اینکه در اختلافات معمولاً عیوب از دو طرف است، گفت: کسی که عیب را گردن دیگری می‌اندازد و خود را تبرئه می‌کند هیچ‌وقت موفق نمی‌شود و مشکلاتش برطرف نخواهد شد؛ زیرا آدمی که عیب خود را توجیه می‌کند هیچ‌وقت اصلاح نمی‌شود.

میرباقری قدم بعدی در محاسبه نفس را توجه به قدرت و عظمت خداوند دانست و افزود: انسان باید بفهمد که یک خدایی هست که می‌تواند ما را اصلاح کند و بعد از شناخت خدا امام خود را بشناسد و اگر این قدم را برداشت آماده می‌شود که استغفار و تدارک کند و از خدا بخواهد که در این مسیر او را یاری کند.

یأس از اصلاح؛ آفت گناه 

وی یأس از اصلاح را آفت گناه دانست و گفت: انسان هیچ‌گاه نباید از اصلاح خود مأیوس شود؛ ولی در مسیر اصلاح تا زمانی که از خود مأیوس نشود و به خدا پناه نبرد نمی‌تواند مسیر تطهیر و اصلاح را طی کند؛ بنابراین وقتی که انسان فهمید بدون کمک خدا نمی‌تواند اصلاح شود درهای تطهیر به روی او باز می‌شود.

سخنران حرم مطهر بانوی کرامت با بیان اینکه ایام خاص، محاسبات خاص خود را دارد، اظهار کرد: انسانی که بین‌الطلوعین را بیدار نبوده و خوابیده، بیدار بودن تمام روز جای آن‌را نمی‌گیرد و آن فرصت دیگر از دست رفته است، کسی که شب قدر را درک نکرده است بعد از آن هرچه عبادت کند جای آن‌را نمی‌گیرد.

میرباقری گفت: دهه اول محرم تا عاشورا بهترین زمان محاسبه نفس است و انسان باید محاسبه کند که آیا در این 10 روز موفق بوده و توانسته با امام حسین(ع) پیوند بخورد و تعلقات دنیایی خود را کنار بگذارد و اگر در سال ۶۱ هجری بود شهید شده بود یا به‌دنبال زندگی و کارهای خودش بود.

وی با بیان اینکه بسیاری از کارهایی که انسان با عمل نمی‌تواند انجام دهد با نیت می‌تواند، اظهار کرد: در زمان حاضر از دو طریق می‌شود در ثواب امام حسین(ع) و اصحابشان شریک شد؛ راه اول اینکه قلب و نیت انسان با امام حسین(ع) همراه باشد و راه دوم از طریق تأسف خوردن از اینکه در آن زمان نبوده تا با امام باشد.

میرباقری گفت: اگر انسان در محاسبه نفس خود ببیند در این ایام این توفیق را پیدا کرده که اگر در سال ۶۱ هجری بود امام را یاری می‌کرد باید خدا را شکر کند؛ ولی اگر در این ایام در حق سیدالشهدا(ع) کوتاهی کرده باید خود را مقصر بداند و استغفار کند و از همین امشب در فکر تدارک و جبران باشد.