گفتمان انقلاب اسلامی؛ پایانی بر تلقی ناصوابِ برابری معنویت با انزواطلبی

به گزارش ایکنا از قم، حجت‌الاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا، استاد حوزه و دانشگاه در کرسی آزاداندیشی که با عنوان «گفتمان انقلاب اسلامی» به همت مجمع هماهنگی پیروان امام و رهبری استان قم و اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی «طلوع مهر»، روز گذشته، 9 آذرماه در دانشگاه طلوع مهر قم برگزار شد، گفت: «معنویت» شاخصه متمایز گفتمان انقلاب اسلامی است. انقلاب زمانی اتفاق افتاد که ایران در جهان به پایان، دین، معنویت و ایدئولوژی شناخته می‌شد.

وی ادامه داد: بعد از چهار دهه از انقلاب اسلامی حقیقت «معنویت» انقلاب، هنوز نه تنها در دنیا ناشناخته مانده است بلکه با حواشی که تبلیغات دشمنان برای ما ایجاد کرده‌اند؛ سوء‌فهم‌هایی از آن ایجاد شده است؛ چراکه معنویت انقلاب را با پدیده تروریسم که زائیده دنیای استکبار است و مقارن با مفاهیمی چون تحجر، بنیادگرایی افراطی و خشونت، تبلیغ می‌کنند.

مهاجرنیا افزود: معنویتی که گفتمان انقلاب اسلامی در ذیل «اسلام ناب» مدعی آن است، پیوند وثیق میان زندگی دنیوی و اخروی است، فیزیک را در کنار متافیزیک و ماده را در کنار معنا می‌بیند. معنویت دینی و پیوند انسان با الوهیت را در همه رفتارهای زمینی از سیاست، فرهنگ و اقتصاد جدا نمی‌بیند.

وی با اشاره به اینکه این نوع نگاه به مسائل زندگی اجتماعی در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی سابقه نداشت، گفت: تنها انقلابی که شعار عینیت دین و سیاست و رابطه دنیا و آخرت و پیوند مادیت و معنویت را بر پایه بنیادهای فکری و اعتقادی مطرح کرد، انقلاب ملت ایران بود؛ این نمادهایی بود که در ادبیات انقلاب ایجاد شد و ملت ایران بر اساس آنها انقلاب کردند.

 پایان برابری معنویت با زندگی زاهدانه

استاد فلسفه سیاسی حوزه و دانشگاه افزود: یکی از شاهکارهای گفتمان انقلاب اسلامی، پایان دادن به تلقی ناصوابِ برابری معنویت با زهد و زندگی زاهدانه و انزواگرایانه و عدم ورود به عرصه جامعه و سیاست است، در حالی که آن تفکر زهدگرایی، دنیا را پَست و آلوده می‌داند و خواهان کناره‌گیری از آن بود، گفتمان انقلاب اسلامی با معنویت حماسی و الگوی عاشورایی پا به میدان گذاشت.

وی با بیان اینکه انقلاب اسلامی چهل سال تجربه تقابل این معنویت با استعمار را به عنوان برند انحصاری خود قرار داده است، اظهار کرد: امام راحل در سخنرانی مدرسه فیضیه قم در سال ۱۳۴۲ از تمثیل گفتمانی و تقابلی اسلام حسینی در مقابل اسلام یزیدی استفاده می‌کند و می‌فرماید امروز حسینیان در مقابل یزیدان ایستاده‌اند.

رئیس اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر بیان کرد: از ابتدا رویکرد انقلاب اسلامی این بود که معنویت را اساس اقتصاد، سیاست، آزادی، اخلاق و هنجارهای اجتماعی خود قرار بدهد؛ نه مانند انقلاب کبیر فرانسه است که همه هدفش آزادی باشد و نه مانند انقلاب اکتبر سوسیالیستی ۱۹۱۷ روسیه است که اقتصاد را اساس همه چیز قرار دهد.  

وی افزود: یکی از ابعاد معنویت در گفتمان انقلاب اسلامی، تعهد، مسئولیت و غیرت دینی آن است که با شعار تسامح، تساهل، تُلرانس و بی غیرتی ناشی از سکولاریسم غربی در تعارض بود؛ معنویت انقلابی، با جهاد و شهادت و حماسه عجین است. «اشداء علی الکفار» را در کنار «رحماء بینهم» دارد.

وی ادامه داد: معنویت انقلاب، مردان و زنانی را می‌سازد که «لاتلهیهم تجاره و لابیع عن ذکرالله» در مسیر ساختن زیست جهان معنوی مبتنی بر عدالت و آزادی باغیرت دینی و تعصب اسلامی و انسانی، همانند کوه ایستاده‌اند و از مسیر منحرف نمی‌شوند.

شعار «زن، زندگی، آزادی» از شعارهای اصیل گفتمان انقلاب اسلامی است

مهاجرنیا با اشاره به حوادث روز جامعه افزود: شعار «زن، زندگی، آزادی» از شعارهای اصیل گفتمان انقلاب اسلامی است. انقلاب بر اساس آموزه قرآنی برای آزادی زنان و مردان از همه قیود و موانع از جهل و خرافات، از رسوم و آداب جاهلی، از تقلید کورکورانه از دنیای سکولار، آزادی از استبداد و آزادی از بی‌غیرتی و بی‌عفتی و آزادی از ولنگاری و هواهای نفسانی، فضای نوینی ایجاد کرد.

استاد فلسفه سیاسی حوزه و دانشگاه اضافه کرد: این نوع آزادی را انقلاب اسلامی از رسالت خاتم رسولان(ص) آموخته است و هدف رسالت او در سوره اعراف چنین بیان شده است: «یضع عنهم اصرهم و الأغلال الّتی کانت علیهم» او برای آزادی و آزادگی انسان‌ها مبعوث شده است؛ در تمام تاریخ ایران در هیچ دوره‌ای زن ایرانی مثل امروز هم پای مردان و بلکه با درصد بیشتری در حال شکوفایی نبوده است.

وی با بیان اینکه انقلاب هویت زن را زنده کرد، اضافه کرد: نباید آزادی را به معنای رهایی از انسانیت و اخلاق و عفت و ارزش‌های والای انسانی معنا کرد. در ادبیات گفتمان انقلاب اسلامی آزادی در کنار استقلال ملت ایران از استبداد شاهنشاهی، استعمار امریکایی و دستیابی به نظام جمهوری اسلامی بوده است.

مهاجرنیا بیان کرد: نسل جوان باید بدانند طرح مقوله آزادی بدون معنویت و در تقابل با انقلاب اسلامی، بازگشت به همان ارزش‌هایی است که چهل سال پیش ملت ایران علیه آن‌ها قیام کردند.

وی با اشاره به اینکه آزادی، بی بندوباری و بی‌عفتی نیست، گفت: اگر در جاهایی ما نتوانستیم آزادی همراه با معنویت انقلاب را پیاده کنیم، مشکل از کارگزاران و مجریان است نه از اندیشه و گفتمان انقلاب اسلامی؛ معنویت انقلابی پابه پای نهضت اسلامی ملت ایران در دوره مبارزه ایجاد شد و رشد کرد و در دوره نظام‌سازی در مهندسی نظام و در متن و شالوده قانون اساسی پایه‌گذاری شد؛ قانون اساسی جمهوری اسلامی یک قانون اساسی مبتنی بر معنوی است، بر اساس مبانی و اصول دین در پارادایم امامت اهل بیت(ع) شکل گرفته است.

مهاجرنیا بیان کرد: در مرحله دولت‌سازی، معنویت اساس دولت اسلامی است و جامعه اسلامی نیز باید بر همین اساس بنا شود و تمدنی که برآیند مجموعه انقلاب اسلامی است یک تمدن الهی و معنوی باید باشد. در اصل دوم قانون اساسی می‌گوید نظام اسلامی نظامی است متکی بر ایمان به خدا، قیامت، نبوت، امامت، معاد و به کرامت انسانی یعنی از ابتدا بنیادش بر «معنویت» است.

اصول قانون اساسی تبدیل به زندگی روزمره شود

وی افزود: قانون اساسی سند رسمی گفتمان انقلاب اسلامی است که مبنایش بر معنویت است، هدفش معنویت است، ارزش‌های مابین مبدأ و معاد آن کاملاً معنوی است، سازوکارهای اجرایی و سازوکارهای زندگی اجتماعی اش در اقتصاد، در سیاست و در فرهنگ همه‌اش بر اساس معنویت است، اگرما نتوانستیم آن را محقق و پیاده کنیم آن یک حرف دیگری است.

مهاجرنیا با اشاره به اینکه یکی از دلایلش ناآشنایی کارگزاران و مسئولان با چنین منشور و میثاق ملی است، بیان کرد: امروز، قانون اساسی در مراکز علمی و آموزشی و دانشگاهی کشور هم حضور ندارد. این سند مبنای زندگی انقلاب اسلامی و مبنای هویت اهل بیت(ع) در در دنیای امروز است، با این سند داریم زندگی می‌کنیم این باید تدریس و تبیین بشود، اصول آن باید تبدیل به زندگی روزمره شود.

استاد فلسفه سیاسی حوزه و دانشگاه ادامه داد: این سند دارایی ماست، ملک ماست، اینکه برخی علیه هویت اساسی خودمان شعار می‌دهند، چون با آن آشنا نیستند؛ نسل جدید با قانون اساسی، با مبنای حاکمیت اسلامی، با مبنای تفکر امام راحل و رهبر معظم انقلاب آشنا نیست.

وی با بیان اینکه یکی از راه‌های برون‌رفت از این وضعیت موجود، بازگشت به معنویت انقلاب اسلامی است، یادآور شد: امروز باید همه دست به دست هم بدهیم تا مشکلاتی که ایجاد شده رفع شود و نسل جوان ما امیدوار و با شعارهای انقلاب اسلامی و با گفتمان انقلاب اسلامی بیشتر آشنا شود و این برای همه ملت روشن است که هیچ‌چیز جای انقلاب اسلامی را نمی‌گیرد و گفتمان انقلاب اسلامی هیچ بدیلی ندارد.