دستورالعمل‌هایی برای ماه مبارک رمضان در مناجات شعبانیه + فیلم
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه در تفسیر خطبه شعبانیه و دستورالعمل‌هایی برای ماه رمضان، گفت: پیامبر(ص) در این خطبه می‌فرماید «کسی که در این ماه خُلق خویش را نیکو کند خداوند برای او گذرنامه‌ای صادر می‌کند برای گذر از پل صراط»، گاهی اوقات دیده شده است که برخی افراد در ماه رمضان بدخلق می‌شوند در حالی که باید کاری کنیم تا در این ماه اخلاق ما بهتر از گذشته باشد.
طی روزهای گذشته میهمان آیت‌الله سیدمحمد غروی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بودیم. در این گفت‌وگوی تفصیلی ایکنای قم با استاد حوزه علمیه، آثار و اهداف و ویژگی‌های ماه مبارک رمضان تشریح شد که بخش اول این گفت‌وگو با عنوان توصیه‌های رمضانی آیت‌الله غروی پیش از این منتشر شد. در بخش دوم این گفت‌وگو آیت‌الله غروی به تفسیر خطبه شعبانیه پیامبر گرامی اسلام(ص) درباره ماه رمضان از کتاب «عیون اخبار الرضا» پرداخت که متن آن را در ادامه می‌خوانیم:
آیت‌الله غروی با اشاره به اینکه خطبه شعبانیه منشور روزه‌داری است، گفت: در این خطبه که از امیرالمؤمنین(ع) نقل شده، آمده است: «إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ(ص) خَطَبَنَا ذَاتَ یوْمٍ فَقَالَ أَیهَا النَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَیکمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَکةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ»، رسول خدا(ص) در این خطبه به مردم فرمود ماه رمضان به شما رو کرده است، ماهی که مشهور به برکت و غفران و رحمت الهی است.
بیشتر بخوانید:
وی افزود: در ادامه روایت آمده است: «شَهْرٌ هُوَ عِنْدَ اللَّهِ أَفْضَلُ الشُّهُورِ وَ أَیامُهُ أَفْضَلُ الْأَیامِ وَ لَیالِیهِ أَفْضَلُ اللَّیالِی وَ سَاعَاتُهُ أَفْضَلُ السَّاعَاتِ وَ هُوَ شَهْرٌ دُعِیتُمْ فِیهِ إِلَی ضِیافَةِ اللَّهِ وَ جُعِلْتُمْ فِیهِ مِنْ أَهْلِ کرَامَةِ اللَّهِ» ماهی است که بهترین ماه‌ها نزد خداست و روزهای آن بافضیلت‌ترین روزهاست و شب‌های آن و شب‌زنده‌داری آن بهترین شب‌هاست و ساعت آن بهترین ساعت است، ماهی است که شما دعوت به میهمانی خدا شدید.
آیت‌الله غروی ادامه داد: ما همیشه در میزبانی خداوند هستیم، اما ماه رمضان اصولا ما میهمان الهی هستیم و هر کسی به اندازه ظرفیتی که در ماه رجب و شعبان به‌وجود آورده، می‌تواند مشمول این ضیافت باشد و از برکات این ماه استفاده کند.
وی بیان کرد: در ادامه روایت آمده است «أَنْفَاسُکمْ فِیهِ تَسْبِیحٌ وَ نَوْمُکمْ فِیهِ عِبَادَةٌ وَ عَمَلُکمْ فِیهِ مَقْبُولٌ وَ دُعَاؤُکمْ فِیهِ مُسْتَجَابٌ» به تعبیر پیامبر نفس‌های انسان در این ماه ثواب تسبیح دارد حتی خواب انسان هم در این ماه عبادت است و اعمال شما مورد قبول الهی واقع می‌شود و دعاهای شما مورد استجابت قرار می‌گیرد البته گاهی استجابت برخی از دعاها مصلحت با تأخیر است و گاهی اوقات خداوند جایگزین بهتری را برای آن خواسته انسان انتخاب می‌کند و گاهی خداوند آن را برای برزخ و قیامت انسان ذخیره می‌کند.
عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه کشور اظهار کرد: همچنین در ادامه این روایت می‌خوانیم «فَاسْأَلُوا اللَّهَ رَبَّکمْ بِنِیاتٍ صَادِقَةٍ وَ قُلُوبٍ طَاهِرَةٍ أَنْ یوَفِّقَکمْ لِصِیامِهِ وَ تِلَاوَةِ کتَابِهِ» از خداوند با نیت درست و راست و قلب‌های پاک درخواست کنید که اولا شما در روزه‌داری موفق شوید و اینکه آیات قرآنی را شمرده بخوانید و به معانی توجه کنید. «فَإِنَّ الشَّقِی مَنْ حُرِمَ غُفْرَانَ اللَّهِ فِی هَذَا الشَّهْرِ الْعَظِیمِ» بدبخت آن کسی است که از غفران و رحمت الهی محروم باشد و «وَ اذْکرُوا بِجُوعِکمْ وَ عَطَشِکمْ فِیهِ جُوعَ یوْمِ الْقِیامَةِ وَ عَطَشَهُ» شما با تجربه روزه‌داری در ماه رمضان به یاد گرسنگی و تشنگی در روز قیامت هستید.
استاد حوزه علمیه اظهار کرد: در ادامه روایت دستورالعمل‌هایی برای ماه رمضان داده می‌شود «وَ تَصَدَّقُوا عَلَی فُقَرَائِکمْ وَ مَسَاکینِکمْ وَ وَقِّرُوا کبَارَکمْ وَ ارْحَمُوا صِغَارَکمْ وَ صِلُوا أَرْحَامَکمْ» به نیازمندان رسیدگی کنید و بزرگترهای خود را مورد احترام قرار دهید و حریم آن‌ها را حفظ کنید و کوچکترها را مورد لطف قرار دهید و جویای احوال اقوام و بستگان خود شوید.
وی افزود: در ادامه می‌فرماید «وَ احفَظُوا ألسِنَتَکم، وغَضّوا عَمّا لایحِلّ النَّظرُ إلیه أبصارَکم، و عمّا لایحلّ الإستِماعُ إلیه أسماعَکم وَ تَحَنَّنُوا عَلَی أَیتَامِ النَّاسِ کمَا یتَحَنَّنُ عَلَی أَیتَامِکمْ وَ تُوبُوا إِلَی اللَّهِ مِنْ ذُنُوبِکمْ» گوش‌ها و چشم‌های خود را از گناهان باز دارید و هر چیزی را شنوا نباشید و نسبت به یتیمان دلسوزی کنید و از گناهان خویش توبه کنید.
آیت‌الله غروی گفت: در این روایت اشاره شده است «وَ ارْفَعُوا إِلَیهِ أَیدِیکمْ بِالدُّعَاءِ فِی أَوْقَاتِ صَلَوَاتِکمْ فَإِنَّهَا أَفْضَلُ السَّاعَاتِ» هنگام نماز دست‌های خویش را بلند کنید و از خداوند الطاف الهی را بخواهید برای اینکه ساعات نماز بهترین ساعات است. «یَنْظُرُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِیهَا بِالرَّحْمَةِ إِلَی عِبَادِهِ، یُجِیبُهُمْ إِذَا نَاجَوْهُ وَ یُلَبِّیهِمْ إِذَا نَادَوْهُ وَ یَسْتَجِیبُ لَهُمْ إِذَا دَعَوْهُ» زمانی که با خداوند مناجات کنید او پاسخ می‌دهد و دعاهای شما را مورد استجابت قرار می‌دهد.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم افزود: در این روایت پیامبر(ص) خطاب به مردم فرمود «أَیهَا النَّاسُ إِنَّ أَنْفُسَکمْ مَرْهُونَةٌ بِأَعْمَالِکمْ فَفُكّوهَا بِاسْتِغْفَارِکمْ وَ ظُهُورُکمْ ثَقِیلَةٌ مِنْ أَوْزَارِکمْ فَخَفِّفُوا عَنْهَا بِطُولِ سُجُودِکمْ» مردم جان‌های شما گروی اعمال شماست پس با استغفار خود را آزاد کنید و کمر شما با گناهانتان سنگین شده است با سجده‌های طولانی آن را سبک کنید.
آیت‌الله غروی با اشاره به بخش دیگری از این روایت مبنی بر «وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ تَعَالَی ذِکرُهُ أَقْسَمَ بِعِزَّتِهِ أَنْ لایعَذِّبَ الْمُصَلِّینَ وَ السَّاجِدِینَ وَ أَنْ لایرَوِّعَهُمْ بِالنَّارِ یوْمَ یقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعالَمِینَ»، گفت: در ترجمه آمده‌است که بدانید خدوند به عزت خویش قسم خورده است که نمازگزاران را عذاب ندهد و در روزی که همه در برابر خداوند قرار گرفتند، آن‌ها از آتش الهی ترسانده نشوند.
استاد حوزه علمیه به دستورالعمل‌های دیگری که برای شخص روزه‌دار در این روایت مطرح شده است، اشاره کرد و افزود: در ادامه روایت می‌فرماید «أَیهَا النَّاسُ مَنْ فَطَّرَ مِنْکمْ صَائِماً مُؤْمِناً فِی هَذَا الشَّهْرِ کانَ لَهُ بِذَلِک عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عِتْقُ رَقَبَةٍ وَ مَغْفِرَةٌ لِمَا مَضَی مِنْ ذُنُوبِهِ» هر کسی که مؤمنی را افطاری دهد مانند این است که یک بنده‌ای را آزاد کرده است و گناهان او پاک می‌شود.
وی ادامه داد: شخصی نزد پیامبر(ص) رسید و گفت: همه ما قدرت و توانایی افطاری دادن در این ماه را نداریم، پیامبر در پاسخ فرمود «اِتَّقُوا النَّارَ وَ لَوْ بِشِقِّ تَمْرَةٍ اتَّقُوا النَّارَ وَ لَوْ بِشَرْبَةٍ مِنْ مَاءٍ» انسان می‌تواند با یک خرما یا یک جرعه آب خود را از آتش دوزخ برهاند.
آیت‌الله غروی گفت: در ادامه روایت آمده است «أَیهَا النَّاسُ مَنْ حَسَّنَ مِنْکمْ فِی هَذَا الشَّهْرِ خُلُقَهُ کانَ لَهُ جَوَازاً عَلَی الصِّرَاطِ یوْمَ تَزِلُّ فِیهِ الْأَقْدَامُ» کسی که در این ماه خلق خویش را نیکو کند خداوند برای او گذرنامه‌ای صادر می‌کند برای گذر از پل صراط؛ گاهی اوقات دیده شده است که برخی افراد در ماه رمضان بدخلق می‌شوند، در حالی که باید کاری کنیم تا در این ماه اخلاق ما در این ماه بهتر از گذشته باشد و خودمان را کنترل کنیم تا خاطره‌ای خوش برای کودکانی که در اطرافمان هستند بسازیم.
استاد حوزه علمیه بیان کرد: در ادامه روایت پیامبر(ص) فرمود «وَ مَنْ خَفَّفَ فِی هَذَا الشَّهْرِ عَمَّا مَلَکتْ یمِینُهُ خَفَّفَ اللَّهُ عَلَیهِ حِسَابَهُ وَ مَنْ کفَّ فِیهِ شَرَّهُ کفف [کفَ] اللَّهُ عَنْهُ غَضَبَهُ یوْمَ یلْقَاهُ» کسی که بار زیر دست خویش را به خاطر روزه‌داری کم کند خداوند در روز قیامت به او تخفیف می‌دهد و کسی که تلاش کند بدی خویش را کنترل کند خداوند غضب خویش را در روز قیامت از او برمی‌د‌ارد.
وی در پایان گفت: در بخش دیگری از این روایت به صله رحم در این ماه مبارک رمضان اشاره شده و همچنین تأکید شده است که اگر انسان قطع صله رحم کند، خداوند در روز قیامت او را از رحمت خویش محروم می‌کند. صله رحم تنها به معنای تماس و یا ملاقات با اقوام و خویشاوندان نیست بلکه یکی دیگر از اشکال صله رحم آن است که شخص متمول به اقوام فقیر خویش کمک کند.
انتهای پیام
