در دعای هفدهم ماه رمضان چیست؟
گروه اندیشه: در دعای این روز از خداوند می‌خواهیم تا ما را به سوی کارهای شایسته هدایت فرماید و حاجت‌ها و آرزوهای ما را برآورده سازد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، در دعای روز هفدهم ماه مبارک رمضان می‌‍خوانیم: اللَّهُمَّ اهْدِنِي فِيهِ لِصَالِحِ الْأَعْمَالِ وَ اقْضِ لِي فِيهِ الْحَوَائِجَ وَ الْآمَالَ يَا مَنْ لا يَحْتَاجُ إِلَى التَّفْسِيرِ وَ السُّؤَالِ يَا عَالِماً بِمَا فِي صُدُورِ الْعَالَمِينَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِينَ: خدايا مرا در اين ماه به سوى كارهاى شايسته هدايت فرما، و حاجت‌ها و آرزوهايم را برآور، اى آن كه نياز به روشنگرى و پرسش ندارد، اى آگاه به آنچه در سينه جهانيان است بر محمّد و خاندان پاكش درود فرست.
عمل خیر و شایسته و چنانچه در فراز اول دعای روز هفدهم از خداوند «عمل صالح» می‌خواهیم که برآمده از حیات دینی است. یک دین‌دار متخلق به خلقیات دینی است که اعمال صالح را بیان و تشویق می‌کنند.
توفیق کار شایسته، برآورده شدن نیازها
در فراز اول و دوم دعای امروز می‌توان ارتباطی دید. در فراز اول ما از خداوند توفیق هدایت به سوی اعمال شایسته را داشته و در فراز دوم برآورده شدن حاجت‌ها را خواستاریم، آیت‌الله گرامی در تفسیر دعای امروز این ارتباط را چنین بیان می‌کند: خدايا، در این ماه رمضان مرا به اعمال صالح راهنمايی كن؛ چرا که ارتباطى كامل بين اعمال انسانها و حوادث عالم برقرار است، حوادثى كه با زندگى انسانها تماس دارد، اعمال صالح باعث می‌شود كه خيرات عالم زياد شده و بركات نازل گردد، و در مقابل، اعمال زشت باعث مىشود، بلاها و محنتها پشت سر هم بر سر انسانها فرود آيد و نقمت و بدبختى و هلاكت به سوى او جلب شود. اين نكته از آيات قرآنى نيز استفاده می‌شود از آن جمله آيه 96 سوره اعراف که همين مطلب را به طور صريح خاطرنشان کرده است: «وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَيْهِمْ بَرَكَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ وَلَكِنْ كَذَّبُوا فَأَخَذْنَاهُمْ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ؛ و اگر مردمی كه در شهرها و آبادیها زندگی دارند، ايمان بياورند و تقوی پيشه كنند بركات آسمان و زمين را بر آنها میگشایيم ولی (آنها حقايق را) تكذيب كردند ما هم آنان را به كيفر اعمال‌شان مجازات كرديم و اگر اهل شهرها و آبادیها ايمان می‌آوردند و پرهيزكارى پيشه می‌كردند، يقيناً [درهاىِ] بركاتى از آسمان و زمين را بر آنان می‌گشوديم، ولى [آيات الهى و پيامبران را] تكذيب كردند، ما هم آنان را به كيفر اعمالى كه همواره مرتكب می‌شدند [به عذابى سخت] گرفتيم».
با خدا باشیم تا کار ما را درست کند
بنابر این توفیق کار شایسته می‌تواند به رسیدن ما به نیازهای‌مان یاری دهد، اما در این میان ما چگونه باید نیازهای‌مان را از خداوند بخواهیم. آیات زیادی در قرآن در این خصوص وجود دارد که ذکر سه آیه می‌تواند راهگشا باشد. اگر بپرسید که خداوند چه نسبتی با بندگان و تقاضای‌شان دارند خداوند پاسخ داده است که «وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْيَسْتَجِيبُوا لِي وَلْيُؤْمِنُوا بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ: و هنگامی كه بندگان من از تو درباره من سؤال كنند بگو) من نزديكم! دعای دعاكننده را به هنگامی كه مرا میخواند پاسخ میگويم، پس آنها بايد دعوت مرا بپذيرند و به من ايمان بياورند تا راه يابند (و به مقصد برسند)».(بقره، 188) همچنین خداوند در قرآن نوید داده است که «وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ: پروردگار شما گفته است مرا بخوانيد تا (دعاي) شما را اجابت كنم». (غافر، 60) و نیز خداوند بسیار نزدیک است « ... وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ: و ما به او از رگ قلبش نزديكتريم». (ق، 16)
آیت‌الله مجتهدی با خدا بودن را شرط آن می‌داند که خداوند به احتیاجات انسان حتی بدون دعا پاسخ دهد. ایشان می‌گوید: ای خدایی که احتیاج نداری من شرح بدهم، خدا خودش همه چیز را می‌داند و احتیاجی ندارد که ما تفسیر کنیم. نه تنها خدا به تفسیر و سؤال احتیاج ندارد، بلکه ائمه ما هم به آن احتیاج ندارند و از احوال ما باخبرند. حالا چرا خدا احتیاج ندارد به سؤال و تفسیر؟ برای اینکه عالم است و به هر چیزی که در دل مردم عالم است، خدا آگاه است؛ اما باید با خدا باشیم تا کار ما را درست کند.
میثم قهوه‌چیان
عمل خیر و شایسته و چنانچه در فراز اول دعای روز هفدهم از خداوند «عمل صالح» می‌خواهیم که برآمده از حیات دینی است. یک دین‌دار متخلق به خلقیات دینی است که اعمال صالح را بیان و تشویق می‌کنند.
توفیق کار شایسته، برآورده شدن نیازها
در فراز اول و دوم دعای امروز می‌توان ارتباطی دید. در فراز اول ما از خداوند توفیق هدایت به سوی اعمال شایسته را داشته و در فراز دوم برآورده شدن حاجت‌ها را خواستاریم، آیت‌الله گرامی در تفسیر دعای امروز این ارتباط را چنین بیان می‌کند: خدايا، در این ماه رمضان مرا به اعمال صالح راهنمايی كن؛ چرا که ارتباطى كامل بين اعمال انسانها و حوادث عالم برقرار است، حوادثى كه با زندگى انسانها تماس دارد، اعمال صالح باعث می‌شود كه خيرات عالم زياد شده و بركات نازل گردد، و در مقابل، اعمال زشت باعث مىشود، بلاها و محنتها پشت سر هم بر سر انسانها فرود آيد و نقمت و بدبختى و هلاكت به سوى او جلب شود. اين نكته از آيات قرآنى نيز استفاده می‌شود از آن جمله آيه 96 سوره اعراف که همين مطلب را به طور صريح خاطرنشان کرده است: «وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَيْهِمْ بَرَكَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ وَلَكِنْ كَذَّبُوا فَأَخَذْنَاهُمْ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ؛ و اگر مردمی كه در شهرها و آبادیها زندگی دارند، ايمان بياورند و تقوی پيشه كنند بركات آسمان و زمين را بر آنها میگشایيم ولی (آنها حقايق را) تكذيب كردند ما هم آنان را به كيفر اعمال‌شان مجازات كرديم و اگر اهل شهرها و آبادیها ايمان می‌آوردند و پرهيزكارى پيشه می‌كردند، يقيناً [درهاىِ] بركاتى از آسمان و زمين را بر آنان می‌گشوديم، ولى [آيات الهى و پيامبران را] تكذيب كردند، ما هم آنان را به كيفر اعمالى كه همواره مرتكب می‌شدند [به عذابى سخت] گرفتيم».
با خدا باشیم تا کار ما را درست کند
بنابر این توفیق کار شایسته می‌تواند به رسیدن ما به نیازهای‌مان یاری دهد، اما در این میان ما چگونه باید نیازهای‌مان را از خداوند بخواهیم. آیات زیادی در قرآن در این خصوص وجود دارد که ذکر سه آیه می‌تواند راهگشا باشد. اگر بپرسید که خداوند چه نسبتی با بندگان و تقاضای‌شان دارند خداوند پاسخ داده است که «وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْيَسْتَجِيبُوا لِي وَلْيُؤْمِنُوا بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ: و هنگامی كه بندگان من از تو درباره من سؤال كنند بگو) من نزديكم! دعای دعاكننده را به هنگامی كه مرا میخواند پاسخ میگويم، پس آنها بايد دعوت مرا بپذيرند و به من ايمان بياورند تا راه يابند (و به مقصد برسند)».(بقره، 188) همچنین خداوند در قرآن نوید داده است که «وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ: پروردگار شما گفته است مرا بخوانيد تا (دعاي) شما را اجابت كنم». (غافر، 60) و نیز خداوند بسیار نزدیک است « ... وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ: و ما به او از رگ قلبش نزديكتريم». (ق، 16)
آیت‌الله مجتهدی با خدا بودن را شرط آن می‌داند که خداوند به احتیاجات انسان حتی بدون دعا پاسخ دهد. ایشان می‌گوید: ای خدایی که احتیاج نداری من شرح بدهم، خدا خودش همه چیز را می‌داند و احتیاجی ندارد که ما تفسیر کنیم. نه تنها خدا به تفسیر و سؤال احتیاج ندارد، بلکه ائمه ما هم به آن احتیاج ندارند و از احوال ما باخبرند. حالا چرا خدا احتیاج ندارد به سؤال و تفسیر؟ برای اینکه عالم است و به هر چیزی که در دل مردم عالم است، خدا آگاه است؛ اما باید با خدا باشیم تا کار ما را درست کند.
میثم قهوه‌چیان
