منطق امام در دفاع از مستضعفان الگویی جهانی است + فیلم

سی و ششمین سال رحلت امام خمینی(ره)، یادآور یک دوران تحول‌ساز در تاریخ معاصر ایران و جهان اسلام است. اندیشه، رهبری و باورهای اسلامی ایشان نه تنها زمینه‌ساز انقلابی علیه استکبار و ظلم شد، بلکه الگویی فراگیر برای مقاومت، عدالت و استقلال معنوی را فراهم کرد. 

در شماره اول گفت‌وگو با حجت‌الاسلام و المسلمین سیدسجاد ایزدهی، رئیس پژوهشکده نظام‌های اسلامی از اندیشه امام خمینی(ره) صحبت شد که اندیشه ایشان  فراتر از مرزهای جغرافیایی بود و در تلاش برای احیای استقلال ملت‌ها و مقابله با ظلم جهانی شکل گرفت.

بیشتر بخوانید:

• اندیشه امام خمینی(ره)؛ نگاه تمدنی به آزادی‌ ملت‌ها و تحقق عدالت جهانی + فیلم

در این مصاحبه و در گفتگوی دوم به بررسی جایگاه اسلام عملی، منطق الهی و دیدگاه امام(ره) در قبال حق و باطل، مستضعف و مستکبر پرداخته شده است. همچنین نقش انقلاب اسلامی در تقابل با تمدن غرب و تأثیر آن در بین‌الملل مورد تحلیل قرار گرفته است که در ادامه می‌خوانیم:

ایکنا- انقلاب اسلامی از چه عواملی برخوردار بود که تهدیدی برای جهان محسوب می‌شد و چگونه باور انقلاب اسلامی می‌تواند مانعی در برابر ظالم ایجاد کند؟

پیامبر(ص) در یک منطقه محدود مثل شهر مکه، ارزش‌های نوینی را اقامه کردند، با ظلم به مبارزه پرداختند، پرستش بت‌ها را رد کردند و ارزش‌های انسانی را جایگزین ارزش‌های جاهلیت کردند، درواقع پیامبر(ص) با منطق الهی نگاه انسان از زمین به آسمان، از جسم به جان، از دنیا به معنویت را تغییر داد. مردم عربستان در  آن دوره دغدغه‌شان دزدی و سرقت بود و در مناطقی بیابانی زندگی می‌کردند.

پیامبر(ص) فقط سخن گفت، نه به کسی سیلی زد، نه به کسی حمله کرد، نه شمشیر به دست گرفت، تنها یک منطق ارائه داد؛ آن هم یک منطق ارزش، نفی سلطه، منطق آزادی‌ها و کرامت انسانی که توده مردم با پیامبر(ص) همراهی کردند، بعدها نه فقط قریش، بلکه یهود و افرادی دیگر با مخالفت با پیامبر(ص) پرداختند و در جنگ احزاب در مقابل پیامبر(ص) ایستادند اما این باور و ارزش الهی توسعه یافت و در نهایت جهانی شد.

انقلاب اسلامی امروزی هم در اقتدا به سنت پیامبر حرکت کرده است و درواقع انقلاب اسلامی یک ایده عملی، یک دلیل واقعی به مردم نشان داد که می‌توان با دست خالی و با ایمان به خدا قیام کرد و یک رژیم مسلح را از بین برد، این انقلاب به مردم استقلال را آموخت و کشورهای عرب که عمدتا سلطان نشین هستند از گسترش چنین تفکری در سرزمین خود هراس دارند. 

این باور می‌توانست در تراز بالاتر، نظم معنویت‌گرایی را تهدید می‌کند. بلوک شرق که باور به خدا نداشت و بلوک غرب که در برخی ابعاد معنویت را کنار گذاشته بود، ممکن بود هر دو تحت تأثیر این مدل قرار بگیرند، اگر این باور فراگیر شود و در میان مردم مستضعف جهان جا بیفتد، طبیعتاً مانعی در برابر ظالم چه در قالب حضور فیزیکی مردم در خیابان‌ها و چه در قالب حضور نرم در رسانه‌ها و نرم‌افزارها ایجاد می‌کند.

راز مطلوبیت، جاودانگی و محبوبیت امام؛ دیدگاه ظالم و مظلوم، حق و باطل، مستضعف و مستکبر جهانی وی بود که تمامی مستضعفان جهان مورد خطاب امام هستند. مقاومت در برابر ظالم یک ارزش انسانی و فطری است. آیا می‌شود کسی با ظالم مقابله کند و مظلومان جهان طرفدارش نشوند؟ آیا می‌شود کسی طرفدار شایستگی باشد، طرفدار ارزش باشد، و انسان‌ها طرفدارش نشوند؟

انقلاب اسلامی در اوایل شکل‌گیری با مشکلات زیادی از جمله محاصره اقتصادی، تجزیه طلبی و حمله منافقین و صدام مواجه بود اما مردم پای انقلاب آمدند، با امام(ره) بیعت کردند و از امام خمینی استقبال کردند؛ مسائل بسیاری وجود داشت اما امام(ره) برای مردم بود.

مسئله امام(ره) «خودش» نبود، بلکه خدا بود همانطور که شاگردانش چنین دیدگاهی داشتند، به طور مثال جمعیتی که برای بدرقه شهید سردار سلیمانی آمدند شاید بیشتر از جمعیتی بود که برای مرحوم امام(ره) آمدند.

مردم به این باور رسیده‌اند که سردار سلیمانی برای خودش نبود، برای مظلوم، برای مردم، برای تحقق کرامت مردم بود و برای از بین بردن سلطه ستمگران بود، این عاملی است که باعث می‌شود مردم حضور پررنگ و پرشوری داشته باشند حتی برای شهید خدمت نیز مردم استقبال گرمی داشتند. این معنویت می‌تواند در زمان امام فرمول کمونیستی را از بین ببرد، به طوری که بعدها یک روحانی و سید، رئیس جمهور ایران، در کاخ کرملین نماز اول وقت بخواند و رئیس جمهور آن کشور منتظر بماند.

ایکنا- منطق و اندیشه سیاسی امام در مقابل تمدن غرب چه چیزی را مطرح می‌کند؟

اگر اسلام بعد جهانی پیدا کرده است، به واسطه همین ارزش‌ها است و اگر انقلاب اسلامی هم بعد جهانی دارد، دلیل آن اقامه همین ارزش‌ها است، نقطه قدرت ایران اسلامی، باور مردم، حضور مردم و ارزش‌های ما است. این قدرت‌ها باعث می‌شوند در سطح جهانی، ایران بتواند به عنوان محور مقاومت در مقابل نظم سلطه جای بگیرد، اگر اقبال حداکثری مردم به باورهای انقلاب اسلامی را در فضای سختی که امروز وجود دارد، در نظر بگیریم، متوجه می‌شویم که انقلاب اسلامی در یک گذار تاریخی قرار دارد. 

تمدن غرب یا همان لیبرالیسم با تمام ادعایی که در حقوق بشر، آزادی‌ها و دموکراسی دارد، امروز در منطقه‌ای محدود به نام غزه، تمامی جنایات را انجام داده، امروزه کشورهایی که به «تقدم» و «پیشرفت» جهانی مشهور هستند، انسان‌ها را بدون رعایت حقوق بشر از زن، کودک و غیرنظامیان می‌کشند. حقوق بشری در کار نیست، دموکراسی و آزادی در کار نیست؛ مسئله اصلی، مسئلهٔ غزه نیست، مسئله تمدنی است که با این شعارها توانست مردم را فریب دهد. 

منطق امام(ره) موافق مظلوم، کمک به مظلوم، دموکراسی و حقوق بشر است اما در مقابل تمامی کشورهای داعیه‌دار حقوق بشر، دموکراسی، آزادی و کرامت انسانی، عملاً ضد ادعای خود عمل می‌کنند و تمام اشخاصی که داعیه حقوق بشر داشتند، امروز جنایت رسمی علیه بشریت انجام می‌دهند، اگر صحبت از حقوق کودکان، غیرنظامیان و حقوق بشر مطرح باشد، امروز منطق امام در مقابل منطق حقوق بشر عیان شده است، اگر امروز کسی با رژیم اسرائیل مخالفت کند، یعنی جبهه استکبار، آمریکا و تمدن مادی را نفی می‌کند. 

مقاومت هزینه دارد اما این انقلاب، چرخش تاریخ و جریان تاریخ است و ذات آن سلاح‌محور نیست. ملت‌های آمریکا، اروپا، آفریقا و شرق دور به زودی طرفدار ارزش‌های انقلاب اسلامی می‌شوند؛ چه مسلمان باشند و چه نباشند، اگر سراغ مردم‌سالاری دینی بروند، نه سراغ نظم مادی، از کرامت انسانی و مسئله آزادی حمایت می‌کنند و اسرائیل و استکبار را نفی می‌کنند. امام توانست نظریه انقلاب اسلامی را در یک تراز کلان، فراتر از مرزهای جغرافیایی، با ارزش‌های مقبول و موجه جهانی، در مقابل نظریه جهانی ارائه کند. 

هم اکنون ادبیات بلوک شرق عملا از بین رفته و نظریات بلوک غرب هم در حال فراموشی است، آنچه امروز از بلوک غرب باقی مانده، عمدتاً تجهیزات و فناوری‌هایی است که آنها را توسعه داده‌ و البته این یک نقطهٔ قوت برای آن‌ها تلقی می‌شود اما ذات و منطق لیبرالیسم و تمدن غرب دیگر استوار نیست. انقلاب اسلامی نیز باید در همین تراز هم تلاش کند و بتواند قدرت منحصر بفردی را ایجاد کند. مسئلهٔ امروز، تکنولوژی‌ها، فناوری‌ها، قدرت و سلطه است که در بعد نرم، این بنیادها برای مردم آشکار شده‌اند. 

انقلاب اسلامی به عنوان یک نور در تاریکی تمدن غرب، خودش را نشان داده است، از آن جا که مردم در ورزشگاه کشوری که هیچ ربطی با ایران ندارد، پرچم فلسطین و ایران، عکس مرحوم امام، رهبری و سردار سلیمانی را به احتزاز در می‌آورند؛ این همان ظهور تمدنی است که امام آن را پایه‌گذاری کردند و انشاءالله با استقامت و مقاومت، به سر منزل مقصود می‌رسیم و زمینهٔ ظهور فراهم می‌گردد.

ایکنا - چگونه از وجه محبوب سیاسی و اندیشه سیاسی امام راحل در عرصه داخلی و بین الملل مراقبت کنیم؟

انقلاب اسلامی یک مقوله زنده است و چون این ارزش‌ها و باورها وجود دارد، باید همهٔ مردم و همهٔ مسئولین پای کار باشند، انقلاب اسلامی، حق و باطل، معنویت و مادیات را شامل می‌شود و برای بسیاری یا این ابعاد جذابیت ندارد یا ممکن است از انقلاب اسلامی زخم خورده باشند. در زمان پیامبر نیز اینکه همهه مردم مسلمان باشند یک نقطهٔ مطلوب بود اما در داخل کشور اسلامی مدینه، آیا منافقین وجود نداشتند؟ حتما وجود دارند. زمانی که پیامبر می‌خواهد حرکت کند، عبداللّه بن ابی عملاا می‌آید و یک سوم سپاه را برمی‌گرداند و در مخالفت با پیامبر قرار می‌گیرد بین همین مسلمان‌هایی که در راه جهاد حرکت می‌کنند. 

معمولا در مسجد پیامبر، یکی از منافقین سخنرانی قبل از خطبه پیامبر انجام می‌داد. سورهٔ منافقون در شان چه کسانی نازل شده؟ در شان قشر زیادی از مسلمانان که منافق بودند. باطنشان نمی‌سازد، یعنی با پیامبر همراهی نمی‌کنند، ولی نه به اندازه‌ای که بتواند مخالفت کند. 

بنابراین ما با یک ظاهری از کشور اسلامی مواجهیم که هنجارهای اسلامی نیز در آن حاکم است، اما در باطن، مخالفان و معارضانی وجود دارند که اقلیتند و قدرتشان به باور مردم نمی‌رسد. چه منافقین در زمان پیامبر و چه یهود که عملا هم‌پیمان پیامبر بودند، به مرور زمان مخالفت کردند، حمله کردند، از پشت خنجر زدند و با دشمن همراهی کردند. 

اما به مرور زمان با آگاهی مردم سازمان منافقین، چپی‌های اقلیت و اکثریت و فدای خلق حذف شدند همچنین سیستمی که مبتنی بر منطق بنی‌صدر و باورهای جبهه ملی بود، حذف شد که این حذف کردن به واسطه حضور و آگاهی مردم بود، اگر کسی فکر کند که در انقلاب اسلامی مسئولین نفوذی وجود ندارد، اشتباه می‌کند، لذا نفاق وجود دارد اما باور مردم می‌تواند مسیر را تغییر دهد.

هیچ انقلابی را سراغ ندارید، و فکر می‌کنم هیچ‌گاه هم نخواهید داشت که ۴۵ سال از انقلاب بگذرد و جمعیتی عظیم از مردم در روز ۲۲ بهمن بیایند و انقلابشان را جشن بگیرند، در گرما و سرما، در شلوغی و زحمت، بیایند و با انقلاب بیعت کنند و اکثر شرکت‌کنندگاتی که در این راهپیمایی‌ها حضور دارند از طبقهٔ مستضعفین و متوسط جامعه هستند. 

راهبری ولی‌فقیه هم بسیار مهم است، اگر ولی‌فقیه نباشد، این ساختار نمی‌تواند پایدار بماند. ولی فقیه، مقام معظم رهبری امروز، بعد از حدود سه دهه همچنان دم از امام می‌زند و همچنان مبتنی بر سیرهه امام حرکت می‌کند. مردم‌سالاری دینی، کرامت انسانی، آزادی‌های مشروع، مقابله با نظم سلطه، اعتماد به توانایی‌های داخل کشور ارزش‌هایی است که تا کنون در انقلاب اسلامی به واسطه امام خمینی(ره) وجود دارد.

گفت‌وگو و فیلم از حانیه‌سادات حسینی‌کیا