تربیت نیروهای صادق و صابر برای امام زمان(عج) با تعالیم صحیفه سجادیه

به گزارش ایکنا از قم، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا اعوانی، صحیفه پژوه و استاد حوزه و دانشگاه در نشست علمی صحیفه‌پژوهی که امروز، چهارشنبه، ۱۹دی‌ماه، در سالن جلسات پژوهشگاه مطالعات تقریبی برگزار شد، ضمن بیان چگونگی اولین مواجهه خود با صحیفه سجادیه گفت: اولین مواجهه مشخصی که با صحيفه سجادیه در ذهنم هست، هدیه‌ای بود که یکی از دوستانم از صحیفه آقای صفایی بوشهری به من داد. همان موقع، وقتی که این هدیه را دریافت کردم، دعای سوم صحیفه سجادیه باز شد، همان دعایی که درباب فرشتگان الهی است که امام سجاد(ع) در این دعا به فرشتگانی که کارگزار جهنم هستند نیز درود می‌فرستند.

وی ادامه داد: من با حال خوب این دعا را می‌خواندم و بلند بلند گریه می‌کردم. از آن شب تا کنون صحیفه سجادیه رفیق همیشگی من شد و تا آن موقع از این زاویه به صحیفه سجادیه نگاه نکرده بودم. گاهی در هر حالی هستم دعای سوم صحیفه را زمزمه می‌کنم درحالی‌که به سبب این دعا منقلب هستم.

اعوانی دعای سوم صحیفه سجادیه را اینگونه توصیف کرد: صحیفه سجادیه، انسان را به مرحله‌ای می‌رساند که حضور را درک می‌کند همانطور که دعای سوم، درباره فرشتگان الهی است و با خواندن این دعا حضور آن‌ها درک می‌شود.

قرآن به صورت تکوینی و وضعی نور است

این استاد حوزه و دانشگاه در پاسخ به این سوال که پیشینه کارکردن در قرآن و نهج‌البلاغه چقدر توانسته به انس شما با صحیفه سجادیه کمک کند، گفت: قرآن کریم خود را نور معرفی می‌کند همانطور که در آیه ۱۷۴ سوره مبارکه نساء آمده است که خداوند متعال می‌فرماید:يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَكُمْ بُرْهَانٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكُمْ نُورًا مُبِينًا، اى مردم در حقيقت براى شما از جانب پروردگارتان برهانى آمده است و ما به سوى شما نورى تابناك فرو فرستاده‏‌ايم. این بدین معنا نیست که قرآن صرفا از لحاظ تشریعی نور است، علاوه بر آن تکنوینا و وضعا نیز نور است.

اعوانی درک نورانیت قرآن را باعث هدایت به سمت عترت دانست و بیان کرد: شاید یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید مورد توجه قرار بگیرد، این باشد که اگر ما نور واقعی قرآن کریم را درک کنیم، این نورانیت باعث هدایت ما به سمت عترت نیز می‌شود.

هیچ مفسری مانند امام سجاد(ع) قرآن را تفسیر نکرده است

وی ادامه داد: خداوند در قرآن واجبات را برای انسان مشخص کرده و امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه آنچه را که خداوند در واجب کرده را جزء خواسته‌هایش قرار داده لذا صحیفه سجادیه سرتاسرایاک نستعی است که ایاک نعبد آن را قرآن به ما یاد می‌دهد. لذا فردی که با قرآن انس دارد، با صحیفه سجادیه هم مانوس باشد، متوجه می‌شود که صحیفه سجادیه هم ترجمه لِوَحیِه است.

اعوانی گفت: اگر ما در تمامی تفاسیر دقت کنیم متوجه خواهیم شد که هیچ‌کس مانند امام سجاد(ع) نتوانسته به خوبی منظور و تفسیر یک آیه را بیان کند. امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه یک فضایی را به روی انسان می‌گشاید که فهم آیات قرآن کریم، راهگشا می‌شود.

وی در پاسخ به این سوال، باتوجه به اینکه شما سابقه طلبگی نیز داشتید و به ترجمه قرآن آشنایی دارید می‌توانید بهتر و راحت‌تر صحیفه سجادیه را متوجه شوید، اما کسانی که با فضای ترجمه و کلمات آشنا نیست چگونه می‌تواند مفهوم دعاهای صحیفه را متوجه شود، اظهار کرد: من معتقدم و روی این اعتقاد اصرار دارم، کسی که صحیفه را ترجمه می‌کند کیست. آیا کسی است که ادبیات عرب را خوانده، به ترجمه مشغول است یا کسی که خود با صحیفه سجادیه مانوس است و شب‌ها و روزهایی را با صحیفه مانوس بوده است، ترجمه صحیفه سجادیه را به دست گرفته است. 

اعوانی گفت: صحیفه سجادیه از حلقوم مبارک امامی خارج شده است. وقتی امام سجاد(ع) در دربار عبدالملک مروان حضور پیدا می‌کند، عبدالملک تعجب می‌کند و به حضرت می‌گوید:مشخص است اهل عبادتی، او پیشانی پینه بسته، بینی زخم و پاهای ضعیف حضرت را می‌بیند و حضرت پاسخ می‌دهد: پیامبراکرم(ص) با وجود اینکه بهشت براو تضمین شده بود آنقدر عبادت می‌کرد که پاهای مبارکشان ورم می‌کرد. اگر اهل اعیال من نیز بر من حق نداشتند و سایر مردم نیز بر من حق نداشتند، نگاهم را به آسمان می‌دوختم و قلبم را متوجه خدا می‌کردم، تا جان به جان آفرین تسلیم کنم.

وی ادامه داد: سپس حضرت با گفتن این جملات گریه کردند. از گریه امام سجاد(ع) عبدالملک مروان نیز گریه کرد. این مسئله باورکردنی نیست که عبدالملک مروان که آنقدر خونریز بود و یکی از کارگزاران وی حجاج ثقفی است به گریه افتاد. امام سجاد لطیف و رقیق است و این لطافت ظهور و بروز دارد و امام صحیفه سجادیه را انشا فرمودند. اگر کسی که با این کلام انس می‌گیرد صحیفه را ترجمه کند، در جان و دل آدمی اثر می‌گذارد.

این استاد حوزه و دانشگاه استفاده کردن از ظرفیت‌های صحیفه سجادیه توسط مسئولین بعثه رهبری را پر اهمیت دانست و گفت: من باید به مسئولین بعثه مقام معظم رهبری عرض کنم که چرا از پتانسیل امام سجاد و صحیفه سجادیه در ایام حج عمره استفاده نمی‌کنید؟ امام سجاد(ع) در دعای روز عرفه، در آخرین جمله دعای آن از خداوند خواسته است تا باقی‌مانده عمر مبارک‌شان را در حج عمره قرار دهد. این نشان می‌دهد تبلور توحید در ضمن مناسک در اوج است. 

وی افزود: زمانی که به حج مشرف شده بودم، در مسجد الحرام صحیفه سجادیه را باز کردم و مشغول به خواندن آن شدم که یک فرد عرب‌زبان که از پوشش او مشخص بود که اهل قطر است، مدام از خواندن من لذت می‌برد و با جمله یا سلام، این کلمه نشانه حظ بردن و لذت بردن است مرا همراهی می‌کرد. بسیاری از حالاتی که از امام سجاد نقل می‌شود، در کنار مسجدالحرام است. 

اعوانی، تربیت نیروهای آماده ظهور توسط صحیفه را مغتنم شمرد و افزود: همچنین صحیفه سجادیه حلقه اتصال فاطمیه و مهدویت است. امام سجاد(ع) در صحیفه سجاد نیروهایی صادق و صابر را برای قیام حضرت حجت(ع) تربیت می‌کند. لذا صحیفه سجادیه سرتاسر مهدویت است. امام سجاد(ع) وارث کربلاست و امام سجاد می‌تواند برای ما رهنمون باشد که چه کنیم تا عاشورایی دیگر اتفاق نیفتد. 

توسعه فرهنگ سجادی با تطبیق سیره عملی امام سجاد و صحیفه سجادیه

وی درباره چگونگی توسعه صحیفه گفت: هر آن‌چیزی که امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه می‌گوید، خود نیز به آن عمل می‌کند. پس خواندن سیره امام سجاد ضمن آن‌چیزی که در صحیفه سجادیه می‌گوید، کارگشا است. وقتی امام سجاد در صحیفه از خداوند متعال می‌خواهد که همینشینی با فقیران را محبوب من قرار بده، باید برویم و سیره عملی حضرت(ع) را بخوانیم و آن را سرلوحه خود قرار دهیم. خواندن سیره عملی حضرت باعث ایجاد انگیزه در فرد برای اجرای آن اعمال می‌شود.

اعوانی با بیان یک مصداق بیان کرد: در جلسه‌ای که با حجت‌الاسلام والمسلمین حمید محمدی، رئیس موسسه پژوهشی آفاق داشتیم، ایشان تجربه ۱۰سال زندگی در آفریقا داشتند، گفتند که کشیش‌های مسیحی، مردم بت‌پرست را به دین مسیحیت به واسطه صحیفه سجادیه گرویدند. تعبیری که حجت‌الاسلام والمسلمین محمدی داشت این بود که صحيفه سجادیه کتاب آینده بشر است.

صحیفه سجادیه؛ کتاب آینده بشر

وی با بیان جملات و تاکیدات مقام معظم رهبری در باب صحیفه سجادیه اظهار کرد: مقام معظم رهبری در دیداری که با طلاب حوزه علمیه داشتند، اولویت حوزه علمیه را صحیفه سجادیه عنوان کردند. تبیین معارف صحیفه سجادیه بین اهل‌سنت، باعث گرایش آن‌ها به شیعی شدن بوده است. صحیفه سجادیه نیروی انقلابی تربیت می‌کند. این بدین معناست که امام سجاد(ع)، به معنای واقعی کلمه در جامعه قیام کرده است.

اعوانی افزود: حاکم زمان امام سجاد قصد کشتن و به شهادت رساندن امام سجاد(ع) را نداشت و وجود این قصد، بدلیل اثرگذاری و قیامی است که امام سجاد(ع) در زمان خود داشت. تصدیق این مهم نیز در دعای ۴۹ صحیفه سجادیه آمده است.

نقش انقلابی و بعد سیاسی امام سجاد(ع) در جامعه

وی گفت: قرآن به صراحت بیان می‌کند اگر جاء‌الحق اتفاق بیوفتد، زهق‌‌الباطل نیز اتقاق می‌افتد و جبهه باطل برای اینکه از بین نرود، کاری می‌کند که جبهه حق روی کار نیاید. امام سجاد، جبهه حق را با فرماندهی میدان و بوجود آوردن ارتباط تنگاتنگ با خدا تقویت می‌‌کند.

اعوانی نقش صدا وسیما را در تبیین صحیفه سجادیه مهم دانست و تاکید کرد: من از همین‌جا باید به صدا و سیما و هرکسی که تریبونی در دست دارد، عرض کنم که وقتی مقام معظم رهبری به دعای ۱۴ تاکید می‌کند، باید در تبیین معارف آن بین مردم کوشا باشید. اگر معارف این دعا تبیین شود، جامعه آمادگی پیدا می‌کند. یکی از مصادیق به قله نزدیک شدن، با تبیین همین معارف است؛ خدا باید ببیند که اگر ولی خودش را در این جامعه حاضر کند، جامعه ظرفیت پذیرش او را دارد.

معارف صحیفه سجادیه در اعتکاف بیان شود

وی همچنین در پایان به‌دلیل نزدیکی به ایام اعتکاف و اهمیت پیاده‌سازی فرهنگ سجادی در آن بیان کرد: جمله‌ای از مقام معظم رهبری که در باب اعتکاف و اهمیت صحیفه سجادیه هست که می‌فرمایند:به خصوص من در این ایام صحیفه سجادیه را توصیه می‌کنم؛ چه خوب بود برادران و خواهران ما در ستاد اعتکاف این فرمایش حضرت آقا را جدی بگیرند و برنامه‌ريزی صحیفه سجادیه در مساجد داشته باشند. 

اعوانی گفت: موضوع اعتکاف عبادت است و ۳روز در محضر خدا عبادت کردن و از دنیا دل کندن، در مسجد اتفاق می‌افتد. اتفاق افتادن اعتکاف در مسجد نشان از اهمیت آن دارد و موضوع اعتکاف عبادت است و صحیفه سجادیه مخّ العباده است.