زینب کبری(س)؛ الگوی تبدیل تهدید به فرصت

بانوی تمدن‌ساز جهان اسلام؛ حضرت زینب کبری(س)، دختر بزرگوار امام علی(ع) و حضرت فاطمه زهرا(س)، پس از حماسه عاشورا و به شهادت رسیدن امام و برادر بزرگوارش؛ حضرت اباعبدالله‌الحسین(ع) و اصحاب باوفایش در واقعه کربلا، با شجاعت و درایتی مثال‌زدنی، تهدید‌ها و مصائب و تلخی‌های این حادثه را به فرصتی برای بیداری و آگاهی‌بخشی تبدیل کردند. بانوی پیام‌آور کربلا با خطبه‌های آتشین و روشنگرانه خود، چهره واقعی ظالمان و ستمگران را به جهانیان نشان دادند و پیام عاشورا را به گوش جهانیان رساندند. از این‌ روی ایشان الگوی شاخص و ممتازی است که حتی در عرصه‌های سیاسی و حکمرانی، اجتماعی و فرهنگی نیز، همگان به ام المصائب کربلای حسینی تاسی نمایند، و به قول سرداردل‌ها شهید حاج قاسم سلیمانی از دل بحران‌ها، فرصت‌های بزرگ برای جامعه و ملت خویش بیافرینند.

روش‌های حضرت زینب (س) در تبدیل تهدید به فرصت

برخی از روش‌هایی که حضرت زینب(س) تهدید‌ها را به فرصت تبدیل کردند عبارتند از:

1-مدیریت بحران و حفظ وحدت: پس از شهادت امام حسین(ع)، حضرت زینب(س) با مدیریت بحران و حفظ وحدت و همدلی در میان اسرا، از فروپاشی روحیه یاران امام جلوگیری کردند. ایشان با صبر و شکیبایی، به همراهان خود دلداری می‌دادند و آنها را به مقاومت و پایداری دعوت می‌کردند.

2- تبیین مظلومیت و مصیبت: حضرت زینب(س) با تبدیل مصیبت شهادت عزیزانش به فرصتی برای تبلیغ دین و مکتب اهل بیت(ع)، باعث شد تا پیام عاشورا در سراسر جهان منتشر شود. ایشان با بیان مظلومیت امام حسین(ع) و یارانش، بر دل‌های مردم تأثیر گذاشتند و آنها را به سوی حق و حقیقت فراخواندند.

3- بیان حقایق واقعه کربلا: حضرت زینب(س) تهدید ناآگاهی و نادانی را به فرصت آگاهی و بیداری تبدیل کرد. وی با بیان حقایق واقعه کربلا، مردم را نسبت به ظلم و ستم حاکمان وقت آگاه کردند و به آنها نشان دادند که باید در برابر ظلم ایستادگی کنند.

4- حفظ عزت و کرامت اهل بیت: تهدید نگاه ذلت آمیز و شرمساری را از میان برداشت و فرصت عزت‌آفرینی و سرافرازی را خلق کرد و پرچم سربلندی را در تهدیدآمیزترین لحظات پس از واقعه کربلا برافراشت. حضرت زینب(س) با حفظ عزت و کرامت اهل بیت(ع) در اسارت، باعث شد تا دشمن نتواند به اهداف شوم خود دست یابد. ایشان با شجاعت و اقتدار در برابر ظالمان ایستادند و اجازه ندادند که به آنها اهانت شود.

5- افشاگری با خطبه‌های آتشین و رسا: حضرت زینب(س) با ایراد خطبه‌های حماسی در کوفه و شام، حقایق واقعه کربلا و نیز اهداف دشمنان دین خدا را افشا کردند و به گونه‌ای مؤثر بر افکار عمومی تأثیر گذاشتند. این خطبه‌ها، نه تنها باعث شد تا چهره واقعی یزید و امویان برملا شود، بلکه باعث شد تا نهضت حسینی همیشه زنده بماند.

آموزه‌های تهدیدسوز و فرصت‌آفرین در سیره زینب کبری(س) 

نقش حضرت زینب کبری(س) در تاریخ اسلام بسیار مهم و تأثیرگذار است. ایشان با تبدیل تهدید‌ها به فرصت‌ها، نهضت حسینی را زنده نگه داشتند و باعث شدند تا پیام عاشورا تا ابد در دل تاریخ ماندگار شود. امروزه نیز، ما می‌توانیم با الگوگیری از حضرت زینب(س)، در برابر مشکلات کشور و سختی‌های زندگی ایستادگی کنیم و با صبر و شکیبایی، به پیروزی برسیم. برخی از اصول و آموزه‌های مهم تهدیدسوز و فرصت‌آفرین که از منش و زندگی حضرت زینب کبری(س) می‌توان آموخت عبارتند از:

1- صبر و شکیبایی: حضرت زینب(س) در برابر مصائب بسیار بزرگ، صبر و شکیبایی از خود نشان دادند؛ و فرصت‌های بی نظیری در راستای اهداف عاشورایی آفریدند.

2- شجاعت و دلیری: ایشان با شجاعت و دلیری، در برابر ظالمان ایستادند و از حق دفاع کردند؛ و تهدید‌های دشمنان را با شهامت بی نظرشان به خودشان برگرداندند.

3- هوشیاری و آگاهی: حضرت زینب(س) با هوشیاری و آگاهی، به خوبی اوضاع را تحلیل می‌کردند و بهترین تصمیم‌ها را می‌گرفتند. بصیرت فوق‌العاده زینب کبری(س) زمینه‌ساز تهدیدزدایی از بروز کتمان و تحریف آرمان عاشورا شد و فرصت آگاهی مردم را فراهم کرد.

4- مبارزه با ظلم و ستم: ایشان تمام عمر خود را وقف مبارزه با ظلم و ستم کردند. شهامت مبارزه با ظلم حاکمان بنی امیه، فرصت نگاه عدالت‌آمیز به وجدان‌های بیدارشده را فراهم کرد.

از این روی، می‌توان گفت که حضرت زینب(س) الگوی کاملی برای تمام انسان‌ها، به ویژه زنان، است. ایشان نشان دادند که یک زن می‌تواند با ایمان، بصیرت و اراده و تلاش و شهامت، با خلق فرصت‌ها از دلت تهدید‌ها بر هر مشکلی غلبه کند و در تاریخ جاودانه شود.

حضرت زینب کبری(س)، پس از واقعه کربلا با شجاعت و درایتی مثال‌زدنی، مصیبت‌های عظیمی را که بر ایشان و خاندان عصمت و طهارت وارد شد، به فرصتی برای بیداری و آگاهی‌بخشی تبدیل کردند. ایشان با خطبه‌های حماسی و روشنگرانه خود، چهره واقعی ظالمان و ستمگران را به جهانیان نشان دادند و پیام عاشورا را به گوش جهانیان رساندند.

مصادیق تهدیدسوزی و فرصت‌آفرینی پیام‌آور کربلا

حضرت زینب(س)، الگویی بی‌بدیل در تبدیل سختی‌ها و مصائب به فرصت هستند. ایشان در واقعه کربلا، با شجاعت، هوشمندی و بصیرت، تهدیدات بزرگ را به فرصت‌های عظیمی برای حفظ دین و تبیین قیام امام حسین(ع) تبدیل کردند. در ادامه به برخی از مصادیق این تبدیل تهدید به فرصت می‌پردازیم:

1- اسارت به‌عنوان فرصتی برای روشنگری

خطبه‌های آتشین در کوفه و شام: اسارت برای حضرت زینب(س) فرصتی شد تا با ایراد خطبه‌های آتشین در کوفه و شام، حقایق واقعه کربلا را برای مردم بیان کنند و چهره واقعی یزید و طرفدارانش را برملا سازند. بیداری وجدان‌های غفلت زده: ایشان با بیان مظلومیت اهل بیت(ع) و جنایات دشمن، وجدان‌های بیدار را به سوی حق فراخواندند و باعث بیداری و قیام بسیاری از مردم شدند.

2- تحریف تاریخ به‌عنوان فرصتی برای حفظ حقیقت

روایت دقیق واقعه کربلا: حضرت زینب(س) با حفظ و روایت دقیق وقایع کربلا، مانع از تحریف تاریخ و فراموش شدن قیام امام حسین (ع) شدند. تبیین اهداف قیام: ایشان با بیان اهداف والای قیام امام حسین(ع)، آن را برای همیشه در تاریخ زنده نگه داشتند.

3- مصیبت به‌عنوان فرصتی برای تقویت ایمان

صبر و استقامت: حضرت زینب(س) با صبر و استقامت بی‌نظیر خود در برابر مصائب، درس بزرگی از ایمان و پایداری به همه انسان‌ها دادند. تقویت روحیه مقاومت: ایشان با تحمل رنج‌ها و سختی‌ها، روحیه مقاومت و ایستادگی را در پیروان اهل بیت(ع) تقویت کردند.

4- تهدید به جان به‌عنوان فرصتی برای جاودانگی

بی‌باکی در بیان حق: حضرت زینب(س) با وجود تهدید به جان، از بیان حق و حقیقت دریغ نکردند و با شجاعت تمام، در برابر ظالمان ایستادند. الگویی برای نسل‌های آینده: ایشان با این شجاعت و ایثار، الگویی جاودان برای همه نسل‌ها شدند.

5- تنهایی و غربت به‌عنوان فرصتی برای اتحاد

 ایجاد وحدت و همدلی: حضرت زینب(س) با تحمل غربت و تنهایی، باعث اتحاد و همدلی بیشتر شیعیان شدند. تقویت پیوند با اهل بیت (ع): ایشان با این صبر و استقامت، پیوند شیعیان با اهل بیت(ع) را محکم‌تر کردند.

6- تبدیل اسارت به فرصتی برای تبلیغ اسلام

 حضرت زینب(س) با بیان معارف اسلامی و پاسخگویی به سوالات مردم، به تبلیغ دین اسلام پرداختند.

7- تبدیل مصیبت به فرصتی برای تعالی روح

ایشان با تحمل مصائب، به مراتب بالای انسانی دست یافتند و به کمال رسیدند.

8- تبدیل تهدید به جان به فرصتی برای شهادت 

حضرت زینب(س) با آمادگی برای شهادت، نشان داد که زندگی دنیوی برای او ارزشی ندارد و تنها به دنبال رضایت خداست.

9-  اسارت به‌عنوان فرصتی برای حفظ هویت 

حفظ کرامت اهل بیت: حضرت زینب(س) با حفظ کرامت و شان اهل بیت(ع) در اسارت، به جهانیان نشان دادند که حتی در سخت‌ترین شرایط نیز می‌توان به ارزش‌های انسانی پایبند ماند.

 مقاومت در برابر ظلم: ایشان با مقاومت در برابر توهین‌ها و تحقیر‌های دشمن، الگویی از مقاومت در برابر ظلم و ستم شدند.

10- مصیبت به‌عنوان فرصتی برای تعمیق ایمان

تقویت ارتباط با خدا: مصائب وارده بر حضرت زینب(س) باعث تقویت ارتباط ایشان با خدا و افزایش ایمان و یقینشان شد.
 الگویی برای صبر و شکیبایی: ایشان با صبر و شکیبایی در برابر مصائب، الگویی برای همه مؤمنان در برابر مشکلات و سختی‌های زندگی شدند.

11- تهدید به جان به‌عنوان فرصتی برای جاودانگی

 شهادت طلبی: حضرت زینب(س) با آمادگی برای شهادت، نشان دادند که زندگی دنیوی برای ایشان ارزشی ندارد و تنها به دنبال رضایت خدا هستند. 

جاودانگی نام: ایشان با ایثار و فداکاری، نام خود را در تاریخ اسلام جاودانه کردند.

12- تنهایی و غربت به‌عنوان فرصتی برای خودسازی

توجه به درون: تنهایی و غربت، فرصتی برای حضرت زینب (س) شد تا به درون خود رجوع کرده و به خودسازی بپردازند. تقویت روحیه خودباوری: ایشان با اتکا به خداوند و خودباوری، توانستند بر مشکلات فائق آیند.

13- تحریف تاریخ به‌عنوان فرصتی برای روشنگری

روایتگری دقیق: حضرت زینب(س) با روایت دقیق و موثق وقایع کربلا، مانع از تحریف تاریخ و فراموش شدن قیام امام حسین(ع) شدند. بیداری افکار عمومی: ایشان با بیان حقایق، افکار عمومی را بیدار کرده و باعث شدند تا مردم به جنایات دشمن پی ببرند.

14- تهدید به شکنجه به‌عنوان فرصتی برای نمایش قدرت ایمان

 استقامت در برابر شکنجه: حضرت زینب(س) با تحمل شکنجه‌ها، قدرت ایمان و اراده خود را به نمایش گذاشتند. الگویی برای مقاومت در برابر ظلم: ایشان با این مقاومت، الگویی برای همه کسانی شدند که در برابر ظلم و ستم ایستادگی می‌کنند.

15- تبدیل اسارت به فرصتی برای تربیت نسل آینده

حضرت زینب(س) با تربیت فرزندان امام حسین(ع)، نسل آینده را برای ادامه راه پدرانشان آماده کردند.

16- تبدیل مصیبت به فرصتی برای اتحاد شیعیان

 مصائب وارده بر اهل بیت(ع)، باعث اتحاد و همدلی بیشتر شیعیان شد.

17- تهدید به جان به‌عنوان فرصتی برای بیداری جامعه 

تهدید به جان حضرت زینب (س)، باعث بیداری جامعه و آگاهی مردم نسبت به ظلم و ستم شد.

نتیجه‌گیری: حضرت زینب(س) با تبدیل تهدید‌ها به فرصت‌ها، نشان داد که می‌توان حتی در سخت‌ترین شرایط نیز به اهداف والا دست یافت. ایشان با شجاعت، هوشمندی و بصیرت، نه تنها قیام امام حسین(ع) را زنده نگه داشتند، بلکه الگویی بی‌بدیل برای همه انسان‌ها شدند. مصادیق تبدیل تهدید به فرصت توسط حضرت زینب(س) بسیار بیشتر است؛ حضرت زینب کبری(س) در واقعه کربلا، با شجاعت، هوشمندی و بصیرت بی‌نظیری، موانع و تهدیدات بزرگی را به فرصت‌هایی طلایی برای حفظ دین و تبیین قیام امام حسین(ع) تبدیل کردند. حضرت زینب(س) با تبدیل تهدید‌ها به فرصت‌ها، نشان دادند که ایمان، صبر و شجاعت، انسان را قادر می‌سازد تا بر هر مشکلی فائق آید. ایشان با این اقدامات، نه تنها قیام امام حسین(ع) را زنده نگه داشتند، بلکه الگویی بی‌بدیل برای همه انسان‌ها در طول تاریخ شدند.

حجت‌الاسلام محمدباقر مشکاتی، پژوهشگر و کارشناس دینی

منبع: پایگاه خبری آستان مقدس حضرت معصومه(س)