اربعین جلوه‌گر تقابل دین‌گریزی و دینداری است
استاد حوزه و دانشگاه گفت: اربعین یادآور دو نماد مهم است؛ نماد ظلم، ستم و در واقع دین‌گریزی بنی‌امیه و نماد دینداری و توجه به ارزش‌هاست. این نماد، حیات‌بخش است یعنی وقتی به زیارت اربعین می‌روید، حیات آن را معرفی می‌کنید.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد یاوری، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) در گفت‌وگو با ایکنا از قم در رابطه با تاریخ اربعین به‌عنوان نمادی برای شیعیان بیان کرد: پیشینه و تاریخ این اصطلاح و نماد برای ما اهمیت دارد. کلمه چهل و یا عدد چهل در ادبیات دینی مسلمانان و ادیان دیگر مقدس است.
وی ادامه داد: ما درباره حضرت موسی(ع) در قرآن کریم می‌خوانیم: «وَ وَاعَدْنَا مُوسَى ثَلَاثِينَ لَيْلَةً وَأَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِيقَاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً؛ و با موسى 30 شب وعده گذاشتيم و آن را با 10 شب ديگر تمام كرديم تا آنكه وقت معين پروردگارش در 40 شب به سر آمد.» یعنی آن روزهایی که حضرت موسی(ع) با خداوند متعال مشغول راز و نیاز شد، 40 روز بود.
یاوری ضمن بیان اهمیت عدد «40» در ادیان و مذاهب دیگر افزود: فرهنگ 40 حتی در میان مذاهب مختلف اعم از سوفی‌ها نیز وجود دارد. سوفی‌ها بزم و مراقبت‌های مذهبی دارند که چله‌نشینی را انتخاب می‌کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) گفت: نکته دیگری که وجود دارد، در مورد تاریخ اربعین امام حسین(ع) است. گرامیداشت قیام امام حسين(ع) در اربعین، توسط خود اهل بیت(ع) به‌عنوان یک نماد قرار داده شده است. امام حسن عسکری(ع) چند چیز را از نمادهای شیعیان و مؤمنان معرفی کردند که یکی از آنها، زيارت اربعین است.
وی در تعریف نماد بیان کرد: نماد عنصری هویت‌ساز است. امروزه اگر به اطراف خود بنگریم، قطعاً شاهد نمادهای گوناگونی هستیم، مانند گروهی در یمن وجود دارند که شالی که به کمرشان می‌بندند، یک خنجر نیز در آن قرار می‌دهند. این خنجر یک نماد است که هویت می‌بخشد. خنجر بسته شده به کمر، معانی و مفاهیم گوناگونی را به مخاطب می‌رساند که یکی از آنها بیانگر زیدی بودن آنهاست. اربعین هم تبدیل به یک نماد شده و اطلاعات هویتی زیادی به ما می‌دهد.
این استاد حوزه گفت: یکی از اطلاعات هویتی که اربعین به ما می‌دهد؛ درباره واقعه عاشورا و قیام حضرت سیدالشهدا(ع) است و دیگر اینکه برای گفتمان سیاسی، فرهنگی و اجتماعی و احیاگر سنت نبوی است. تمام هم و غم امام حسین(ع) برپایی حکومت عدل نبوی و مبارزه با بدعت‌ها بوده است. ما در اربعین به زیارت کسی می‌رویم که جایگاه و منزلتی والا نزد خداوند متعال دارد.
یاوری در ارتباط با اهمیت بحث اربعین بیان کرد: اربعین یادآور دو نماد مهم است؛ نماد ظلم، ستم و در واقع دین‌گریزی بنی‌امیه و نماد دینداری و توجه به ارزش‌هاست. این نماد، حیات‌بخش است یعنی وقتی به زیارت اربعین می‌روید، حیات آن را معرفی می‌کنید.
وی گفت: اینکه این نماد و هویت از چه زمانی برای شیعیان به‌وجود آمده، بیشتر علمای معاصر و قدیم معتقدند بعد از اینکه اسرا و پیکر شهدای کربلا را به شام آوردند، همان موقع به تعبیر برخی مثل ابوریحان بیرونی و شیخ صدوق؛ امام سجاد(ع) سر مبارک امام حسین(ع) را از یزیدیان تحویل گرفتند و در کربلا با بدن مبارک حضرت(ع) به خاک سپردند. بعد از آن اولین زائران حضرت، در اولین اربعین ایشان، حضرت زینب(س)، امام سجاد(ع) و اسرای کربلا بودند. از آن به بعد در تاریخ شیعه، نمادی برای زیارت اربعین قرار داده شده است و اهل بیت(ع) نیز به آن تأکید کرده‌اند.
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) در پایان با اشاره به معاصر بودن اهمیت تحقیقات درباره اربعین امام حسین(ع)، اظهار کرد: در این اواخر، مرحوم علامه قاضی و سیدمحسن امین نیز نسبت به اربعین اول امام حسین(ع) آثاری را برجای گذاشته‌اند، به‌طوری که علامه محسن امین گفت: «من پیاده حرکت کردم و دیدم که اربعین به کربلا رسیدم.»
گفت‌وگو از هانیه محمدنژاد
انتهای پیام
