ازدواج؛ تولدی اختیاری
مشاور مرکز تحقیقات، آموزش و مشاوره خانواده با بیان اینکه ازدواج یک مرحله بحرانی در زندگی است، گفت: ازدواج باعث می‌شود هویت‌یافتگی برای ما آسان شود، بنابراین اگر از مرحله ازدواج و بحران‌ها گذر کنیم به یک تولد اختیاری دست یافته‌ایم که هسته اصلی این فرآیند انتخاب و آزادی است.
رقیه زینبی، روانشناس و مشاور مرکز تحقیقات، آموزش و مشاوره خانواده در گفت‌وگو با ایکنا از قم به مناسبت هفته ازدواج با بیان اینکه موانع متعددی برای ازدواج وجود دارد، گفت: مباحث اقتصادی و فرهنگی، سختگیری‌هایی که به گذشت زمان بیشتر می‌شود و نیز تغییر نگرش جوانان موانعی است که پژوهش‌ها به آن رسیده‌اند و استنادهایی برای آنها وجود دارد، بررسی‌های میدانی نیز می‌تواند تأیید عملی بر این پژوهش‌ها باشد.
وی با بیان اینکه ازدواج یک مرحله بحرانی در زندگی است، اظهار کرد: ازدواج باعث می‌شود هویت‌یافتگی برای ما آسان شود؛ مسئله اصلی در این حوزه آمادگی‌های افراد اعم از عوامل تحولی، عوامل شناختی و ملاک‌های اخلاقی و شخصیتی است که معمولاً از آنها یاد می‌شود. برخی از آمادگی‌های قبل ازدواج باید در خانواده و اجتماع کسب شود تا فرد برای ازدواج و پذیرفتن نقش همسری آماده شود.
زینبی تصریح کرد: بسیاری از مباحث هم در مشاوره‌های پیش از ازدواج و هم در مسائل بعد از ازدواج و مشکلاتی که بین زوجین پیش می‌آید به این دلیل است که آمادگی‌ها و مهارت‌های لازم زندگی مشترک توسط افراد کسب نشده است، در این خصوص ما شاهد غفلت هم از سوی فرد و هم از سوی خانواده و جامعه هستیم و در این رابطه خلأ وجود دارد.
این مشاور خانواده ادامه داد: در مشاوره‌های پیش از ازدواج بحث عوامل تحولی افراد اعم از تمایزنیافتگی، هویت و دلبستگی و در دایره گسترده‌تر بحث جهان‌بینی، باورها، اعتقادات و مباحث شناختی مانند شناخت‌های نادرست و خطاهای افراد هم در دختر و هم در پسر مورد توجه است که هر کدام از این عوامل راهکارهای متفاوتی دارد، به‌طور نمونه در بحث عوامل شناختی باید مهارت‌هایی مانند فرزندپروی در سیستم آموزشی گنجانده و این آمادگی‌ها برای دختر و پسر ایجاد شود.
برای رفع بحران‌های عرصه ازدواج سراغ متخصصان این امر برویم
وی افزود: ازدواج موفق در کنار داشتن آمادگی‌ها، به هماهنگی‌های افراد نیز بستگی دارد، گاهی مشاهده می‌کنیم دختر یا پسر آمادگی‌هایی از قبیل تمایزیافتگی و در مباحث شخصیتی و مسائل اقتصادی را دارند، اما این دو فرد با هم هماهنگ نیستند؛ در این موارد مشاوره پیش از ازدواج می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. در بحث هماهنگی‌ها موضوع مطرح این است که افراد از لحاظ شخصیتی و ارزش‌ها تا چه حد با هم متناسب هستند و از لحاظ خانوادگی و فرهنگی چه میزان این هماهنگی وجود دارد، همچنین در مباحث روانشناختی، سبک زندگی نیز از دیگر موارد لازم برای هماهنگی دو نفر است.
زینبی تصریح کرد: در مشاوره‌های ازدواج مشخص می‌شود که در کدام موضوعات این ناهماهنگی‌ها بین دختر و پسر وجود دارد و افراد از لحاظ شخصیتی تا چه میزان با یکدیگر در تعارض هستند، همچنین بسته به شرایط و عدم هماهنگی‌ها راهکارهایی به آنها ارائه می‌شود. یکی از این راهکارها درمان‌های فردی است، یکی از مباحثی که لازم است قبل از ازدواج رسمی اتفاق بیفتد، حل اضطراب زیاد افراد است، همچنین اگر این ناهماهنگی‌ها به‌دلیل عدم شناخت روانشناسی زن و مرد و یا مهارت کم در یک حوزه باشد، با حضور در کارگاه‌ها و معرفی کتاب می‌توان آنها را حل کرد.
وی با بیان اینکه جامعه سالم از افراد سالم و افراد سالم از خانواده سالم تشکیل می‌شود، بیان کرد: برای هر کدام از بحران‌هایی که در عرصه ازدواج ممکن است افراد با آن مواجه شوند، باید به دنبال راهکارهای ارائه شده توسط محققان و متخصصان برویم، به‌طور نمونه اگر فردی از لحاظ حرمت خود دچار مشکل است، باید در زمینه اعتماد به‌نفس کار کند، یا در مباحث فرزندپروری اگر دچار چالش است مهارت‌های مرتبط با این موضوع را کسب کند.
تمایزیافتگی از والدین یکی از اصول مهم ازدواج است
این مشاور خانواده گفت: اگر فردی نقش همسری را درست متوجه نشده، خانواده و سیستم آموزشی می‌توانند مهارت‌های مرتبط با این نقش را آموزش داده و مدیریت‌های مختلف اعم از مدیریت مالی، مدیریت هیجان و مهارت حل مسئله که برای به سلامت طی کردن این بحران کمک‌کننده هستند را به آنها آموزش دهد، در این خصوص می‌توان از افراد متخصص و امین کمک گرفت.
وی ادامه داد: متأسفانه رویکرد فرزندپروری ما به سمتی می‌رود که به جای کمک به تمایزیافتگی از والدین، تمایزنایافتگی تقویت می‌شود، درحالی که یکی از موارد لازم برای ازدواج مطلوب، بحث تمازیافتگی از والدین و توانایی و پذیرش مسئولیت است که مورد غفلت واقع شده، بنابراین اگر از مرحله ازدواج و بحران‌ها گذر کنیم به یک تولد اختیاری دست یافته‌ایم که هسته اصلی این فرآیند انتخاب و آزادی است، با استناد به پژوهش‌هایی که در این عرصه انجام شده است به هر میزان انتخاب بهتری داشته باشیم، درجه آزادی بالاتر می‌رود.
زینبی ادامه داد: مسئولان با ارائه برنامه برای رفع موانع ازدواج می‌توانند به جوانان کمک کنند، یکی از مهمترین موانع موجود مسائل اقتصادی و شغل و مسکن است؛ همچنین در بحث انتظارات افراد نیز باید در زمینه آماده‌سازی دختر و پسر برای پذیرش نقش جدید اقدامات مؤثرتری انجام شود، مسئولان باید زمینه آشنایی افراد با روانشناسی و نیز کسب مهارت‌های لازم برای ایجاد یک تعامل، مدیریت مهارت‌های جنسی و خانواده و مدیریت روابط و نقش‌ها و نیز بخشش و شکرگزاری و قدردانی را فراهم کنند.
وی ادامه داد: در توجه به امر نگرش‌های جوانان، بسیار کم‌کاری شده است، هرچند توجه به مسائل اقتصادی بسیار مهم است، اما باعث نشود در خصوص تغییر نگرش جوانان غفلت اتفاق بیفتد، ازدواج یک تصمیم شخصی است، اما عوامل زیادی در این تصمیم تأثیرگذار هستند که می‌تواند به موفقیت آن کمک کند.
این مشاور خانواده بیان کرد: در اسلام و در آیات و روایات و منش اهل بیت(ع) از ازدواج به‌عنوان یک میثاق محکم که مایه آرامش و موجب دوستی و حفظ عفت و تأمین امیال از راه شرعی و سالم است یاد کردند، دین اسلام تقدس خاصی برای ازدواج قائل است، اسلام ازدواج را زمینه‌ساز کامل کردن دین می‌داند، ما نیز امیدواریم جامعه ما به سمت ازدواجی با این ویژگی‌ها برود و زندگی‌ها به نحوی باشد که زن و شوهر برای هم لباس باشند و این میثاق محکم به تکمیل کردن و رشد مادی و معنوی افراد منجر شود.
گفت‌وگو از مهنوش بهروز
انتهای پیام
