درس‌های واقعه عاشورا برای رفتار با سوگواران امروز

به گزارش ایکنا از قم؛ بازماندگان در حال گریه هستند. قاتل نامرئی است و هر روز در حال گرفتن جان افراد است. تاکنون نزدیک به 120 هزار نفر از این ویروس منحوس جان دادند. یعنی اگر هر قاتل بوسیله چاقو، تفنگ یا هر سلاح سرد و گرمی ردی از خود بر جای می‌گذارد، این قاتل بدون هیچ اثری از خود و هرگونه خونریزی و ضرب و شتم ظاهری، جان‌های عزیزانی را می‌گیرد و خانواده‌های داغدیده هر یک به نحوی عزاداری می‌کند.

محمدتقی غلامی، روان‌شناس و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا از قم در خصوص مبحث سوگ و چگونگی مواجهه با عزاداران اظهار کرد: در این ایام گذار عصر کرونا، شاهد سوگواری تعداد بیشماری از مردمان این مرز و بوم بودیم که شاید اگر بدانیم چطور همدلی کنیم با سرعت و اتکای بیشتری خواهیم توانست این ایام تاریک را پشت سر بگذاریم.

وی گفت: همدلی یعنی هماهنگ شدن با احوال و احساسات صاحب عزا و به همین علت است که وقتی شخصی فوت می‌کند برای ورود به منزل صاحب عزا لباس مشکی می‌پوشیم و با آن‌ها همراه می‌شویم تا دقیقا شبیه آن‌ها رفتار کنیم.

مراحل سوگ در اسلام 40 روز است

این مشاور خانواده بیان کرد: اگر مراحل غمبار سوگواری را بخواهیم قدم بزنیم، شامل چهار گام است که در اسلام این مراحل 40 روز طول می‌کشد. بسیار شنیدیم که مثلا مادری فرزندی را از دست داده است و با انواع دارو و درمان کاری می‌کنند که مادر صحنه سوگ را نبیند و این عامل سبب می‌شود تا سالیان سال آن مادر به پذیرش و باور نرسد.

غلامی گفت: انکار اولین مرحله‌ای است که هر صاحب عزا با آن مواجه خواهد بود یعنی وقتی عزیزی بر اثر کرونا و هر عامل دیگری از دست می‌رود، بازماندگان در صدد انکار هستند به این معنی که برای مقابله با این تغییر بزرگ مکانیزم دفاعی داشته باشند.

وی افزود: ابراز خشم دومین مرحله‌ای است که بازماندگان آن را تجربه می‌کنند و حتی افرادی زبان به بد و بیراه گفتن باز می‌کنند. سومین مرحله این است که درصدد چانه زدن هستند که نمی‌شد آیا مجدد زنده می‌شد؟ یا این که چرا من؟ و چهارمین مرحله که بسیار مهم است مرحله گریه و زاری است و این نکته مهمی دارد چرا که خیلی از ما وقتی می‌بینیم صاحب عزا با سوگ مواجه شده است؛ نمی‌گذاریم فرد گریه کند و جیغ بزند و ناله کند.

این استادیار دانشگاه ادامه داد: به عنوان یک الگوی عینی اگر دقت کنیم حتی در صحنه کربلا بچه‌ها را محدود نکردند تا آن صحنه تاریخی را نبینند بلکه همراه با بقیه شیون و زاری داشتند و این کمک می‌کند تا فرد سوگوار و عزادار به راحتی به مرحله 5 قدم بگذارد و مرحله 5 مرحله پذیرش است.

غلامی با اشاره به اینکه مراحل سوگ در اسلام 40 روز است تصریح کرد: اگر هر کدام از این مراحل در سوگ ناقص بماند، سبب می‌شود که مراسم سوگ بیشتر از 40 روز ادامه پیدا کند که گریه کردن، مواجهه و آلبوم عکس را نگاه کردن و بر سر مزار رفتن کمک می‌کند که پذیرش اتفاق بیفتد و لازم است هر کدام از ما به این امور واقف باشیم تا فرد عزادار حتی با مرور خاطرات و اشک صحبت کند تا از این مراحل گذر کند.

این درمانگر گفت: توصیه دین اسلام در اینکه وقتی یک عزیزی از دنیا می‌رود این است که حتی تا چند روز اول برای صاحبان عزا غذا ببرند چرا که سوگ و داغ عزیزان پدیده‌ای ناخوشایندی است که وظیفه ما این است سبب به زحمت افتادن آنان نباشیم. استفاده از جملات نامناسب و رفتارهای ناپخته بدون پشتوانه‌های تایید شده علمی اصلا توصیه نمی‌شود و توصیه ما به همه مردم عزیز صرفا همدلی است که همدلی به معنای هماهنگی با صاحبان عزاست چه در گفتار و کلمه و چه در نوع رفتار و برخورد و پوشش. چرا که تجربه نشان داده انسان‌ها در مراسم‌ سوگ هر حرفی و رفتاری که از دیگران ببینند، در ذهنشان خواهد ماند و گاهی منجر به مشکلات عدیده خواهد شد.

گفت‌وگو از هدی سادات چاوشی