حجتالاسلام والمسلمین محمدصادق یوسفیمقدم، رئیس پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم در گفتوگو با ایکنا از قم بیان کرد: ضایعه بسیار تأسف بار شهادت آیتالله سیدابراهیم رئیسی، شخصیت بزرگ خدمتگزار جهان اسلام و ملت ایران به عنوان یکی از افرادی که در دوران جوانی با ایشان مباحثه میکردم را به همه مردم ایران و رهبر معظم انقلاب و حوزههای علمیه تسلیت عرض میکنم و امیدوارم خداوند متعال خدمات ایشان که برای رضای خدا بود را اثرگذار، ماندگار و پرثمر کند.
بیشتر بخوانید:
- دفاع جانانه شهید جمهور از قرآن در سازمان ملل فراموش نمیشود
- شهادت آیتالله رئیسی قلب جامعه قرآنی را به درد آورد
- سید محرومانی که شهید شد
وی با بیان اینکه بنده در مقطعی با آیتالله رئیسی هم مباحثه بودم، گفت: در زمانی بنده با آیتالله حسینیبوشهری و آیتالله رئیسی درخصوص مباحثی که در جلد دوم کفایه وجود دارد مباحثه میکردیم و استاد ما مرحوم آیتالله پایانی بود که چند ویژگی بسیار مهم شهید رئیسی از آن دوران برای بنده مدنظر قرار گرفت.
مهربانی، جدیت و هوشمندی از ویژگیهای برجسته شهید جمهور
یوسفیمقدم تصریح کرد: شهید جمهور، فردی بسیار دوست داشتنی بودند و با توجه به اینکه از طرف پدر و مادر سید بودند، جایگاه سیادتشان، وی را در میان ما بسیار محبوب کرده بود و دوستی و علاقه بین ما شکل گرفته بود به نحوی که بعد از مدتها که ایشان را ملاقات کردم، به بنده گفتند شما کجایید که من شما را نمیبینم، این یعنی آیتالله رئیسی در یاد داشتند که با یک نفر در دوران جوانی دوست بودند و مباحثه میکردند و این از صمیمیت و مهربانی ایشان حکایت دارد.
عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم گفت: یکی دیگر از ویژگیهای شهید خدمت، جدیت و تلاش بود، ایشان بسیار مقید بودند که در درس، گفتوگو و مباحثه کنند و حتماً جلسه درس و بحث شکل بگیرد و بسیار در فهم مطالب سعی میکردند. زمانی که استاد مطلبی را ارائه میکرد، سعی میکرد برای هم مباحثهها فهم کاملی از مبحث صورت بگیرد تا مطمئن شوند همه شاگردان استاد مطلب را درست درک کردهاند.
وی ادامه داد: آیتالله رئیسی هوشمندی، دقت و نگاه وسیع و گسترده داشت، این نگاه در همان زمان طلبگی نیز مشهود بود و فعالیتهایش محدود نبود؛ همین نگاه عمیق زمینه رشد او برای خدماترسانی در آستان قدس رضوی، قوه قضاییه و نیز خدمات گسترده در دولت شد، او با یک نگاه عالمانه و منطقی در این راهها در حرکت بود.
یوسفیمقدم با اشاره به سخنرانی آیتالله رئیسی در مجمع عمومی سازمان ملل، افزود: آیتالله رئیسی در این سخنرانی، نشان داد که ایشان به قرآن و دین یک نگاه فرامرزی و بینالمللی دارند و قرآن را از این منظر مورد توجه قرار داد، با تمرکز بر استدلالها و روش ورود وی به بحث در سازمان ملل متوجه میشویم ایشان یک نگاه گسترده وسیع و بینالمللی به قرآن دارند و سعی وی در جهت وحدت و همافزایی جامعه بشری است تا کینهها، فتنهها و ظلم و ستم از جهان رخت برببندد.
عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم گفت: شهید رئیسی سخنرانی خود را با آیات «فَبَشِّر عِبادِ الذینَ یستَمِعونَ القول فَیتبعونَ أحسَنَهُ» از سوره زمر آغاز کرد، این آیات، یکی از آیات مهم و ارزشمند قرآن کریم است و نگاه قرآن را به منطق و استدلال و پشتوانه دینی روشن میکند، این آیات میفرماید ای بندگان من به شما بشارت میدهم بندگان من بندگانی هستند که همه نگاهها را میشنوند و همه نظریات را میبینند و بهترینش را انتخاب میکنند، این آیه شریفه میفرماید که تفکر دگماتیست نداشته باشید، بلکه باید همه اندیشهها را ببینید و همه مکاتب را ملاحظه کنید و ببینید چه امتیازهایی در مکتب اسلام و قرآن وجود دارد.
پشتوانه عملکرد آیتالله رئیسی، آیات شریفه قرآن بود
وی با بیان اینکه این نگاه بسیار وسیع و گسترده قرآن را مرحوم آیتالله رئیسی در سازمان ملل مطرح میکند، گفت: این بیان نشاندهنده شکلگیری ذهنیت وی با آیات شریفه قرآن است، وی در مقام عمل نیز همینطور بود، نظرات و اندیشهها را میشنید و کسی را به خاطر اندیشهاش مورد بیتوجهی قرار نمیداد؛ در تمام سالهای مسئولیت او افرادی بودند که با وی همفکر و همسو نبودند، اما آنها نیز از عملکرد ایشان راضی بودند، زیرا پشتوانه نرم افزاری این عملکرد، آیات شریفه قرآن است.
یوسفیمقدم اظهار کرد: آیتالله رئیسی در سخنرانی خود بیان کرد «سازمان ملل متحد باید جای منطق و جای شنیدن همه دیدگاهها و نظریات باشد و برگزیدن دیدگاه صحیح و منطقیتر و از سیطره قدرتها و حاکمیتهای مستبد خارج شود و نگاهش نگاه واقعی به بشریت و منطق بشری باشد، قرآن کلام خداوند و کتابی است که انسان را به عقلانیت، معنویت، عدالت، اخلاق و حقباوری دعوت میکند. سه رکن اساسی در قرآن، توحید، عدالت و کرامت انسانی است که تأمین کننده سعادت بشر است.»
وی گفت: این مطالب بیانگر نگاه گسترده و وسیعی است، شهید رئیسی از بعد نرمافزاری، بینشی و گرایشی، عدالت و در بعد رفتاری، کرامت انسان را مورد توجه قرار میدهد که همه این موارد نشاندهنده نگاه ارزشمند آیتالله رئیسی است؛ بنده به عنوان کسی که بیش از 25 سال در حوزه قرآن کریم فعالیت کردهام معتقدم شهید رئیسی این نگاه عمیق را از قرآن کریم و با ممارست علمی و فکری دریافت کرده که در مقام عمل نیز ملتزم به این گفتهها بود.
عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم افزود: آیتالله رئیسی همچنین اشاره میکرد که چرا قرآن کریم با این خصائص ارزشمند مورد کینه مستکبران و ارباب قدرت و ثروت قرار گرفته و در پاسخ بیان میکند این کینه به این دلیل است که نمیخواهند این مفاهیم عظیم قرآن مورد توجه قرار بگیرد و در ادامه جریان قرآنسوزی را مطرح و محکوم میکند و بیان میکند که قرآن کریم ارزشهای واقعی انسان و جامعه بشری را مورد لحاظ قرار داده و این ارزشهای واقعی، منافع مستکبرین را تهدید میکند.
یوسفیمقدم گفت: آیتالله رئیسی در ادامه بحث بسیار مهمی را مطرح کرده و بیان میکند ما باید در یک فضای احترام در سازمان ملل با هم برخورد کنیم و سازمان ملل نیز با طراحی سازوکاری، احترام به ادیان الهی را تضمین نماید و احترام به ادیان الهی باید جزو دستور کارهای بینالمللی قرار گیرد.
وی گفت: شهید رئیسی در این سخنرانی بیان میکند که قرآن، توهین به عقاید و باورها را منع کرده و احترام به ابراهیم و موسی و عیسی را احترام به محمد(ص) میداند و در ادامه آیه 84 سوره آل عمران را قرائت میکند «وَمَا أُوتِیَ مُوسَى وَعِیسَى وَالنَّبِیُّونَ مِن رَّبِّهِمْ لَا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِّنْهُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ»؛ یعنی در حرمت گذاری همه انبیا گذشته، میان آنها کسی را بر کسی ترجیح نمیدهیم و ما همه آنها را قبول داریم.
یوسفیمقدم گفت: رئیس جمهور شهید ادامه میدهد که «این مفاهیم وحدت بخش و تعالیم متعالی، الهامبخش، انسانساز، جامعهساز و تمدنساز انبیا برای جوامع بشری، ابدیاند و هرگز نمیسوزند. آتش توهین و تحریف، هرگز حریف «حقیقت» نخواهد شد»؛ این نکته، بسیار مهم و ارزشمند بوده و سالها کار علمی لازم است تا انسان بتواند از قرآن کریم نگاهی بینالمللی در بعد بینش و رفتار استخراج کند و این چنین برای قرآن کریم جاذبه به وجود بیاورد، او با در دست گرفتن قرآن بیان کرد که این قرآن میتواند جامعه بشری را هدایت کرده و به سر منزل سعادت برساند.
وی با اشاره به سخنرانی آیتالله رئیسی در اختتامیه سیونهمین دوره مسابقات بینالمللی قرآن کریم در سال گذشته، بیان کرد: مطالعات قرآنی و آثار قرآنی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بیش از تمام مطالعات قبل از پیروزی انقلاب اسلامی است، یعنی اگر در مقام مباحثه برآییم مطالعات، پژوهشها و اقدامات برای قرآن بعد از پیروزی انقلاب اسلامی از لحاظ کمی و کیفی بسیار متفاوتتر از آثار قبل از انقلاب اسلامی است.
عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم افزود: به طور مثال یکی از ویژگیهای تفسیر تسنیم آیتالله جوادی آملی این است که در فضای انقلاب اسلامی و حاکمیت جمهوری اسلامی شکل گرفته و نگاه ایشان به قرآن با نگاه بسیاری از مفسران متفاوت و کاملا کاربردی است، ایشان از این مفاهیم قرآنی به سمت حل مشکلات نظام حرکت میکند، در حقیقت عشق به قرآن و مرجعیت آن بعد از پیروزی انقلاب اسلامی جایگاه ویژهای پیدا کرده است، هرچند هنوز به حد کافی در این عرصه نرسیدیم.
شهید رئیسی به دنبال جهتدهی به جامعه با استفاده از قرآن بود
وی با بیان اینکه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و ساقط شدن نظام استعماری و روی کار آمدن نظام انقلابی، تفاسیر رویکرد اثباتی پیدا کردند و به سمت چگونه بودن و چگونه رفتار کردن و چگونه زیست کردن و منش و رفتار رفتند، گفت: مرحوم رئیسی با توجه به این ظرفیت به وجود آمده در مقام عمل و نگاهی که در جامعه وجود دارد، قصد داشت به جامعه ما با استفاده از قرآن جهت دهد و محل سرمایه گذاری قرآنی را نیز کودک و نوجوان و جوان بیان میکند.
یوسفیمقدم گفت: مقصود آیتالله رئیسی این بوده که ما در خروجیها و بحثهای علمی به گونهای کار کنیم که جوان ما قرآنی شود، لذا اگر آموزشها از ابتدای تحصیل شروع شود، بسیار موفقتر خواهد بود تا اینکه با افرادی کار کنیم که بخشی از ذهن آنها به فعلیت رسیده است؛ تأکید ایشان بدین منظور است و بنده هم معتقدم باید برای قشر نوجوان و جوان و به طور خاص در آموزش و پرورش و همه جوانان به طور عام کار کنیم و خروجیهای ما مخاطب ویژهای به نام جوان داشته باشند، البته برای کارهای پژوهشی باید ویژگیهای مخاطب لحاظ شود.
عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم با بیان اینکه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی جهان اسلام نیاز به رهایی از استعمار و سازندگی دارد، گفت: به عبارتی دیگر بعد از انقلاب بینشی که جهان اسلام را از فکر نظام سلطه خارج کرده و به نظام اسلامی شکل دهد مورد نیاز بود. آیتالله رئیسی با تمرکز بر این نگاه میگوید که باید کارهای قرآنی نیز به این سمت حرکت کند و از این جهت جمهوری اسلامی پایگاه اندیشههای دینی و قرآنی است، چرا که در اینجا هم حس مبارزه با سلطه و هم حس چگونه ساختن جامعه وجود دارد.
شهید جمهور برای رضای خدا کار میکرد
وی تصریح کرد: اخلاص عمل و عقیده آیتالله رئیسی یکی دیگر از ویژگیهای برجسته ایشان بود، او سلامت و اخلاص در باور و اعتقاد داشت، باور او، باور اختلاطی نبود و بحث توحید و ولایت و معاد و ارزشهای الهی برای او کاملاً حل شده بود، در مقام عمل نیز معتقد بود و کار را برای رضا و تقرب به خدا انجام میداد، او در باورهای خود تظاهر نمیکرد.
یوسفیمقدم ادامه داد: یکی دیگر از ویژگیهای او، توجه به مسئله خانواده بود، به لحاظ اینکه یکی از مهمترین مسائل در سطح بینالملل از هم پاشیدگی نظام خانواده است که بشریت را تهدید میکند، در سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل بیان میکند: «قرآن انسان را نماینده خداوند و زن و مرد را با وجود تفاوتهای طبیعی، مکمل یکدیگر و مساوی در محضر خداوند میداند؛ قرآن از حریم خانواده دفاع میکند و کودک را امانت خدا میداند».
وی در پایان بیان کرد: آرزو میکنم خداوند این انسان والامقام و شخصیت بزرگوار خستگیناپذیر در عرصه خدمت به ایران و جهان اسلام و همراهان را با انبیا و اولیا محشور کند و افراد حاضر را در خدمت به مردم شریف ایران موفق کند.
گفتوگو از مهنوش بهروز