تأمین بودجه مؤسسات قرآنی به سبک پیشینیان

ولی‌الله جعفری، مدیر مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت هفت آسمان معرفت در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان درباره راه‌های تأمین بودجه برای مؤسسات قرآنی اظهار کرد: شخصا با این سبک از درآمدزایی که مؤسسات بابت برگزاری دوره‌های آموزشی از مخاطبان خود شهریه دریافت کنند، موافق نیستم و سبک قدما را ترجیح می‌دهم. در گذشته، به این شکل بود که در کنار مساجد، مغازه‌هایی وقف می‌شد، مساجد کار ویژه خود را انجام می‌دادند و این مغازه‌ها بودند که مخارج آنها را تأمین می‌کردند، نه اینکه خود مساجد به درآمدزایی بپردازند. این امر درباره سایر مراکز دینی مانند حوزه‌های علمیه نیز صدق می‌کرد و موقوفاتی در کنار آنها وجود داشت.

وی افزود: ما نیز در مؤسسه هفت آسمان معرفت، شبیه این کار را انجام دادیم، یعنی مجموعه‌ای تجاری خارج از فضای مؤسسه راه‌اندازی کرده‌ایم که درآمد حاصل از آن را برای پیشبرد امور مؤسسه صرف می‌کنیم. همه خدمات ما برای مخاطبان، رایگان است و بابت این خدمات، مبلغی از آنها دریافت نمی‌شود.

مدیر مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت هفت آسمان معرفت ادامه داد: اینکه مؤسسات بابت برگزاری دوره‌های آموزشی یا ارائه خدمات، شهریه دریافت کنند، روش غلطی نیست و مشکلی ایجاد نمی‌کند، ولی شخصا آن را نمی‌پسندم و معتقدم ذهن دست‌اندرکاران یک مجموعه قرآنی نباید درگیر کارهای اقتصادی برای برگزاری دوره‌های آموزشی شود و این دو فعالیت باید مجزا از هم پیش برود.

وی تصریح کرد: ما زمانی که می‌خواهیم برنامه‌ای قرآنی اجرا کنیم، به این فکر نمی‌کنیم که آن برنامه قابلیت درآمدزایی دارد یا خیر و حتی به بودجه آن هم فکر نمی‌کنیم، بلکه آنچه اهمیت دارد، این است که برنامه مذکور مفید و قابل استفاده باشد و دامنه مخاطبان مؤسسه را توسعه دهد. در واقع، بابت تأمین بودجه نگرانی نداریم و این بودجه را تأمین شده می‌دانیم، چون خارج از فضای مؤسسه، جایی وجود دارد که به‌صورت مجزا به درآمدزایی فکر می‌کند.

جعفری اضافه کرد: درست است که همه مؤسسات نمی‌توانند چنین روشی در پیش بگیرند، ولی در عین حال تعداد زیادی از آنها می‌توانند از این روش استفاده کنند، منتها شاید ذهنشان معطوف به این است که طرح و برنامه‌هایشان درآمدزا باشد و به راه‌ها و روش‌های مجزا فکر نمی‌کنند. بعضی از مؤسسات نیز از روش بانی و خیر استفاده می‌کنند که آن هم برایشان وابستگی ایجاد می‌کند و هر زمان، بانی و خیر وجود نداشته باشد، دچار مشکل می‌شوند. استفاده از موقوفات قرآنی هم در صورت واگذاری، راه‌حل مناسبی است، ولی این موقوفات معمولا یا واگذار نمی‌شود یا بعضا با مبالغ اندک در اختیار کسبه و بازاریان قرار می‌گیرد.

وی تأکید کرد: پیش از راه‌اندازی مؤسسه، بر این اعتقاد بودم که ابتدا باید پشتوانه مالی تأمین و سپس به کار فرهنگی پرداخته شود، چون فعالیت فرهنگی به بودجه نیاز دارد. از طرف دیگر، شاهد نمونه‌های غلطی مثل وابستگی مؤسسات به سازمان‌های دولتی بودم که وقتی بودجه در اختیار آنها قرار نمی‌گرفت، دچار مشکل می‌شدند. در دوره شیوع کرونا، تعدادی از مؤسسات تعطیل شدند، چون دوره‌ها و خدماتشان به‌صورت حضوری بود و قرآن‌آموزان در دوره‌ها شرکت نمی‌کردند و شهریه هم نمی‌دادند. لذا، این مؤسسات مجبور به تعطیلی می‌شدند. در واقع، نه بودجه در اختیار داشتند و نه مخاطب. ما از زمانی که اقدام به راه‌اندازی مؤسسه کردیم، خدمات خود را کلا به شیوه غیرحضوری ارائه دادیم، این شیوه جدیدی است که در تمام دنیا اجرا می‌شود. بنابراین، مخاطبانی از سراسر کشور و حتی کشورهای دیگر داریم و شیوع کرونا نیز مانعی برای فعالیت‌های ما ایجاد نکرد. منظور این است که روش‌ها باید تغییر کند و در اطلاع‌رسانی، اجرای برنامه و تأمین هزینه‌ها با سبک‌های جدید پیش برویم. ما روش خود در تأمین بودجه را از سبک قدما وام گرفتیم، ولی شیوه غیرحضوری ارائه خدمات را با توجه به آنچه اکنون در دنیا رایج است، در پیش گرفتیم و اینکه در سطح بین‌المللی هم مخاطب داریم، به‌دلیل همین تغییر روش است، وگرنه محتوایی که در اختیار آنها می‌گذاریم، در مراکز دیگر نیز یافت می‌شود.

محبوبه فرهنگ