پاسخ به شبهه ولایت فقیه و استبداد دینی
تولیت حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) با بیان اینکه عده‌ای این پرسش را مطرح می‌کنند که آیا برخورداری از مشروعیت الهی از یک‌سو و مطلقه بودن ولایت از سوی دیگر، فقیه را به سمت استبداد و دیکتاتوری سوق نمی‌دهد، به این شبهه پاسخ داد.
به گزارش ایکنا از فارس، به نقل از روابط عمومی آستان مقدس شاهچراغ(ع)، حجت‌الاسلام والمسلمین ابراهیم کلانتری، تولیت حرم مطهر شاهچراغ(ع)، هشتم دی‌ماه در جلسه بیست‌وچهارم از سلسله مباحث با موضوع «ولایت فقیه» ضمن گرامیداشت یوم‌الله ۹ دی، روز بصیرت و میثاق امت با ولایت اظهار کرد: بعد از انتخابات ۲۲ خرداد ۸۸، فتنه عظیمی در کشور به‌وجود آمد که تا چندین‌ماه ادامه پیدا کرد و نهایتا با بصیرت ملت و حماسه حضور میلیونی مردم در اقصی نقاط کشور، در حماسه یوم‌الله ۹ دی با پیروزی ملت و نظام اسلامی، خاتمه یافت.
وی افزود: یک مدل مردمی حکومت می‌تواند همین باشد که در جمهوری اسلامی مشاهده می‌کنیم؛ حضور میلیونی مردمی با این شکوه و همبستگی در دفاع از حکومت، از دستاوردهای بزرگ انقلاب اسلامی است که نشانه بارزی بر یک نظام مردم‌سالار به معنای واقعی کلمه است. این حاکمیت مردم در نظام اسلامی، از جنس انتخابات کلیشه‌ای در دنیای غرب نیست که مبتنی بر احزاب، کارتل‌ها و گروه‌های سیاسی خاص است. حضور توأم با بصیرت مردم در به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی و صیانت از آن، از سال‌های ۵۵ و ۵۶ آغاز شد و بحمد الهی تاکنون استمرار داشته است.
کلانتری در ادامه ضمن بیان خلاصه‌ای از جلسه گذشته، به بررسی و پاسخ به شبهه‌ای پیرامون ولایت فقیه و استبداد دینی پرداخت و گفت: محصول نظریه ولایت فقیه این است که در زمان غیبت امام عصر(عج) فقیه واجد شرایط از ناحیه خداوند به ولایت مطلقه منصوب شده و با همین مشروعیت الهی به اعمال حاکمیت می‌پردازد. عده‌ای این پرسش را مطرح می‌کنند که آیا برخورداری از مشروعیت الهی از یک‌سو و مطلقه بودن ولایت از سوی دیگر، فقیه را به سمت استبداد و دیکتاتوری سوق نمی‌دهد؟ این بحث را در ابتدای انقلاب و زمان تدوین قانون اسلامی، گروه‌هایی همچون سازمان منافقین، جبهه ملی، نهضت آزادی و احزاب چپ مثل حزب توده مطرح کردند و حضرت امام(ره) در همان موقع به این شبهه پاسخ دادند. شبهه‌ای که در حال حاضر نیز معاندین و همچنین افراد بی‌بصیرت و ناآگاه، هنوز آن را مطرح می‌کنند.
رئیس انجمن علمی انقلاب اسلامی در پاسخ به این شبهه اظهار کرد: به این پرسش به دو صورت می‌توان پاسخ داد؛ پاسخ نخست این است که استبداد و دیکتاتوری در ادبیات سیاسی رایج، به نظام‌های حاکمیتی اطلاق می‌شود که تعدادی از ویژگی‌های هفت‌گانه‌ای که در ادامه می‌آید به روشنی در آن‌ها دیده می‌شود.
وی نخستین ویژگی حکومت‌های دیکتاتور را مبتنی نبودن حاکمیت بر هیچ قانونی دانست و گفت: این خصوصیت به این معناست که یک نفر، خودش برنامه‌ریزی می‌کند، تصمیم می‌گیرد و به سمت جلو می‌رود و هیچ قانونی پیشینی وجود ندارد که بگوییم براساس یک قانون مشخص به جلو می‌رود.
این استاد حوزه و دانشگاه در توضیح دومین ویژگی حکومت‌های استبدادی بیان کرد: در حکومت‌های دیکتاتوری، قدرت با شکستن قانون‌های پیشین، از طریق زور و به تعبیری با کودتا به دست گرفته می‌شود. در تاریخ سیاسی معاصر ایران تا پیروزی انقلاب اسلامی هر چه حکومت بوده است با کودتا بوده است. مثلا صفویه با جنگ حاکم شدند بعد از صفویه که افغان‌ها آمدند و اصفهان را گرفتند و حاکم شدند، به نادرشاه می‌رسیم که سپاهی فراهم کرد و شاه ایران شد و بعد زندیه، آن‌ها هم به همین صورت و همین‌طور سلسله قاجار و در ادامه سلسله پهلوی که رضاخان که با کودتای سوم اسفند سال ۱۲۹۹ حکومت را در دست گرفت. پس از اشغال ایران توسط متفقین، در ۲۰ شهریور سال ۱۳۲۰ رضاخان از قدرت کنار گذاشته شد و پنج روز بعد، با توافق انگلیس و آمریکا، محمدرضا به جای او به سلطنت رسید.
وی ادامه داد: ۲۵ مرداد سال ۱۳۳۲ محمدرضا شاه با پشتیبانی سازمان اطلاعات و امنیت خارجی بریتانیا و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، کودتایی برای برکناری دولت ملی مصدق به راه انداخت، اما با شکست خوردن کودتای ۲۵ مرداد، محمدرضاشاه ایران را ترک کرد ولی با موفقیت کودتای ۲۸ مرداد، مصدق برکنار شد و شاه به ایران بازگشت و تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن ۵۷، به‌عنوان بزرگ‌ترین انقلاب مردمی جهان، به حکومت دست نشانده و استبدادی خود ادامه داد.
کلانتری ادامه داد: کتاب ظهور و سقوط سلطنت پهلوی از ارتشبد فردوست، اتفاقات و نحوه به قدرت رسیدن محمدرضاشاه را به‌خوبی توضیح داده و دقیق است، چراکه خود فردوست هم در آن زمان به سفارت انگلستان رفت‌وآمد می‌کرده و دقیق می‌گوید چه ساعتی باید در شب به سفارت انگلیس میرفتم و آنجا یک آقایی بود با اسم مستعار که با هم مذاکره می‌کردیم که آیا محمدرضا به جای رضاخان مناسب قدرت است یا خیر و بعد بر می‌گشتم به محمدرضا گزارش می‌دادم که امشب این بحث مطرح شده است و محمدرضا اصرار می‌کرد که فردا جدی‌تر مذاکره کن که قضیه حل شود و دوباره فردا شب برای مذاکره می‌رفتیم.
تولیت حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) گفت: انگلیسی‌ها، آمریکایی‌ها را قانع کردند که محمدرضا برای سلطنت خوب است و ایشان به ظاهر کار را به عهده گرفت و بعدها که کار از دستش خارج شد و کابینه مردمی دولت مصدق شکل گرفت، شاه در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به کودتا دست زد. آن هم نوع بی‌سابقه و عجیبی از کودتا که شاه یک کشور، بر علیه نخست وزیر خودش کودتا کند. هر چه نگاه می‌کنیم تا پیروزی انقلاب اسلامی به دست گرفتن قدرت همیشه با زور بوده است و به دست گرفتن قدرت سیاسی، همواره با شکستن قانون پیش می‌آمد.
انتقال قدرت به‌صورت موروثی؛ از ویژگی‌های حکومت استبدادی
وی نبودن قانون و قاعده‌ای برای جانشینی را ویژگی سوم حکومت‌های استبدادی بیان کرد و افزود: یکی از ویژگی‌های نظام‌های دیکتاتوری این است که هیچ قانونی برای جانشینی وجود ندارد و انتقال قدرت، به‌صورت موروثی است و البته در مورد همین هم مناقشات بسیار وجود دارد. موارد متعددی بوده است که وقتی یکی از پادشاهان فوت می‌کرد، ده‌ها نفر ادعای پادشاهی می‌کردند. حتی در خود کشور ما هیچ قاعده و قانونی نبود که آیا پادشاه بعدی سواد دارد یا ندارد؟ آیا سیاست دارد یا ندارد؟
کلانتری به کار گرفتن قدرت در جهت تأمین منافع گروه اندک را چهارمین ویژگی نظام‌های دیکتاتوری دانست و گفت: در تاریخ سیاسی کشور خودمان هم، مصادیق سوءاستفاده از قدرت در جهت تأمین منافع پادشاه و اطرافیان وی بسیار است. همین رضاخان در سال ۱۳۰۴ که تاج‌گذاری کرد و با آن فلاکت اقتصادی که در ابتدا داشت، بعد از ۱۶ سال بزرگ‌ترین سرمایه‌دار دنیا شد. این را حتی خیلی از غربی‌ها گفته‌اند. کتاب «مقاومت شکننده» اثر جان فوران که کتاب باارزشی است و تاریخ تحولات اجتماعی ایران را از صفویه تا انقلاب اسلامی بررسی می‌کند، با صراحت می‌گوید رضاخان در این ۱۶ سال نه تنها بزرگ‌ترین ملّاک ایران، بلکه بزرگ‌ترین ملاک جهان شده بود و کارش به جایی رسیده بود که سند استان را به نام خودش می‌زد. برای بقیه شاهان نیز وضع به همین صورت است، این‌ها تمام قدرت را می‌گرفتند که همه چیز را به مالکیت خودشان دربیاورند.
تولیت حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) در توضیح ویژگی پنجم حکومت‌های استبدادی گفت: در نظام‌های دیکتاتوری فرمان‌بری مردم از حاکمیت تنها به سبب ترس از آن است و در این نظام‌ها، دیکتاتوری ترس و وحشت حکومت می‌کند.
وی ششمین ویژگی نظام‌های دیکتاتوری را انحصار قدرت در دست یک نفر برشمرد و گفت: دقیقا جریان سلسله‌های پادشاهی قبل از انقلاب اسلامی، این‌گونه بوده است. رضاخان، نادرشاه، شاه‌عباس کبیر و شاه‌عباس دوم در این نظام‌ها، انحصار قدرت در دست یک نفر است و در مقابل آن یک نفر، هیچ‌کس، هیچ اختیاری ندارد.
تولیت حرم مطهر شاهچراغ(ع) به کار بردن ترور به‌عنوان وسیله اصلی کاربست قدرت را خصوصیت هفتم نظام‌های دیکتاتوری بیان کرد و افزود: در نظام‌های استبدادی، برای استمرار قدرت، از ترور برای حذف مخالفان استفاده می‌شود.
کلانتری تصریح کرد: برخی از این ویژگی‌های هفت‌گانه، مانند مبتنی نبودن قدرت بر هیچ قانونی، به دست آوردن قدرت از طریق زور که در عربی به آن غلبه می‌گویند و نبودن قانون مشخصی برای جانشینی در نظام‌های دیکتاتوری عمومیت دارند.
رئیس انجمن علمی انقلاب اسلامی تأکید کرد: بسیار روشن است که در نظام سیاسی مبتنی بر نظریه ولایت مطلقه فقیه، هیچ یک از ویژگی‌های حکومت‌های استبدادی دیده نمی‌شود، هفت دلیل را می‌توان برای اثبات این موضوع، عنوان کرد، نخست به این دلیل که نظام سیاسی مبتنی بر نظریه ولایت مطلقه فقیه، مبتنی بر حاکمیت قانون الهی یعنی دین خداست که همه شهروندان جامعه اسلامی، اعم از حاکم و مردم را به‌صورت یکسان شامل می‌شود.
وی ادامه داد: در دین خدا همه شهروندان جامعه اسلامی اعم از حاکم و مردم، به‌صورت یکسان دیده می‌شوند و همه در مقابل قانون یکسان هستند. امیرالمؤمنین حضرت علی(ع) می‌فرمایند: ای مردم، من اگر شما را به انجام کاری دعوت می‌کنم، قبل از شما خودم به آن عمل می‌کنم. اگر شما را از چیزی نهی می‌کنم قبل از شما خودم ترک می‌کنم. این تفاوت اصلی حاکمیت سیاسی اسلام با حاکمیت دیکتاتوری است. در حاکمیت سیاسی اسلام، هر چه هست برای همه است و همه یکسان هستند. در حالی که در نظام‌های دیکتاتوری، شخص شاه و خانواده و اطرافیانش، همیشه مستثنا هستند و قانون و دستورالعمل برای مردم است.
کلانتری در توضیح دومین دلیل گفت: در برپایی چنین نظامی، تنها اراده مردم براساس جهان‌بینی الهی نقش اساسی دارد، نه زور و کودتا. اول اعتقادات شکل می‌گیرد و بعد براساس آن باورها، نظام شکل می‌گیرد. در سال ۱۳۴۱ در نشستی که مراجع در شهر قم داشتند حضرت امام خمینی(ره) فرمودند باید مردم را نسبت به اندیشه‌های اسلام آگاه کنید و اگر مردم آگاه شدند، توپ، تانک و مسلسل نمی‌تواند مردم را از پا در بیاورد و حقیقتا همه اندیشمندان علوم سیاسی کشور متفق‌القول هستند که حضرت امام (قدس سره)، هیچ‌وقت اجازه نمی‌دادند کسی با اسلحه در خیابان بیاید و انقلاب را پیش ببرد و هر کاری کردند که ایشان را راضی کنند، امام(ره) اجازه ندادند. فقط مجاهدین خلق و چریک‌هایی فدایی اسلام مسلح نبودند، بلکه حزب مؤتلفه اسلامی هم مسلح بودند ولی امام خمینی(ره) اجازه حمله‌های مسلحانه نمی‌دادند.
منطق اسلام خودآگاهی مردم است
وی اضافه کرد: در اینجا سؤالی که ممکن است پیش بیاید این است که اگر فرض کنیم در یک حکومت طاغوتی به سر می‌بریم و یک جریان کاملا مکتبی به فرض در ارتش بخواهد کودتا کند تا نظام اسلامی شکل بگیرد؛ آیا این درست است؟ در پاسخ باید گفت که خیر، این منطق اسلام نیست. منطق اسلام این است که باید خود مردم آگاه باشند و اراده کنند و این راه درست برای شکل‌گیری نظام اسلامی است. در مدینه مردم خدمت امام علی(ع) آمدند و با ایشان بیعت کردند و حضرت را برای اعمال قدرت سیاسی بسط ید دادند.
کلانتری افزود: در خطبه سوم نهج‌البلاغه، امام در این مورد مفصل بحث می‌کند اما وقتی حاکمیت شکل گرفت دیگر این‌طور نیست که هر روز با مردم بیعت کنند و حتی اگر برخی از اصحاب برجسته پیامبر(ص) به همراه ام‌المؤمنین عایشه بر ضد حضرت علی(ع) تجمع کنند، امام کوتاه نمی‌آید. استقرار حاکمیت ولایت فقیه بر همین اساس است اما هر حاکمیتی وقتی شکل گرفت، برای حفظ خودش باید تلاش کند و این واجب الهی است و این واجب الهی وقتی مستقر شد دیگر امکان به حراج گذاشتنش نیست تا متزلزلش کنند و این خلاف فلسفه وجودی حکومت اسلامی است.
وی در توضیح سومین دلیل برای اثبات این موضوع که در نظام سیاسی مبتنی بر نظریه ولایت مطلقه فقیه، هیچ یک از ویژگی‌های حکومت‌های استبدادی دیده نمی‌شود، گفت: قانون جانشینی در چنین نظامی برای همه اعصار تا خاتمه یافتن دوره غیبت کبرا به روشنی مشخص شده است. حاکمیت فقیه خودش یک قانون است و این‌طور نیست که بعد از رحلت بنیانگذار فقید جمهوری اسلامی، مشخص نباشد چه اتفاقی می‌افتد.
کلانتری ادامه داد: همان قانونی که به موجب آن امام خمینی(ره) در رأس حاکمیت سیاسی قرار گرفت؛ برای بعد از ایشان هم، همان قانون، برقرار است و برای بعد از مقام معظم رهبری(مدظله العالی) هم، همان قانون برقرار است و این یک قانون کلی است که از قبل بوده و در کتب فقهی و اندیشه فقهای ما، از زمان شیخ مفید وجود داشته است یعنی نیابت عام از حضرت امام عصر(عج). این در بیانات و مکتوبات همه فقهای شیعه است. تفاوت اساسی تفکر شیعه با اهل سنت این است که طبق تفکر شیعه، بعد از رحلت پیامبر(ص) و ائمه معصومین(ع) و در غیاب این اعاظم، فقهای جامع شرایط نیابت عام از حضرت امام عصر(عج) دارند. این یک قاعده است که در هر عصر با مکانیزم‌های زمان خودش عملیاتی می‌شود.
این استاد حوزه و دانشگاه در توضیح چهارمین دلیل گفت: قدرت در چنین نظامی، فقط در خدمت بر پایی دین خدا و سعادت حقیقی مردم است و همگان حتی غیر مسلمانان نیز در آن از حقوق اساسی خود برخوردار هستند. غربی‌ها علی‌رغم همه خباثت‌ها، جنگ، ترور و تحریم‌هایی که علیه نظام و ملت ما در طول این ۴۴ سال تحمیل کرده‌اند، همگی به پیشرفت‌های ایران در زمینه‌های مختلف اذعان دارند و از این همه دستاورد در حوزه‌های مختلف، متعجب هستند. همچنین همه اقلیت‌های دینی معترف هستند زندگی تحت نظام جمهوری اسلامی، بسیار بهتر از زندگی در کشورهای غربی است.
وی ضمن معرفی کتاب «مسیح در شب قدر» گفت: «مسیح در شب قدر» عنوان دومین کتاب از مجموعه «خورشید در مهبط ملائکةالله» و روایتی از حضور مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در منازل شهدای اقلیت‌های ارمنی و آشوری از سال ۱۳۶۳ تا ۱۳۸۹ است. بسیار جالب است وقتی می‌بینیم رهبر جمهوری اسلامی ایران درِ خانه‌ای را برای تبریک عید کریسمس می‌زنند، نه فقط مسلمین، بلکه غیر مسلمان‌ها هم به زندگی در جمهوری اسلامی افتخار می‌کنند.
کلانتری با اشاره به پنجمین دلیل گفت: مردم در نظام مبتنی بر ولایت فقیه فقط از سر اعتقاد و عشق، به تمکین از حاکمیت می‌پردازند و بر همین اساس از مال و جان خود نیز دریغ نمی‌ورزند. بیشترین تعداد شهدای ما در دفاع مقدس، ترورها و در دفاع از حریم‌های حرم‌های اهل بیت(ع) از توده مردم هستند.
تولیت حرم مطهر شاهچراغ(ع) در توضیح ششمین دلیل گفت: در چنین نظامی قدرت از آن خدا و مؤمنان به دین خداست و هیچ شخص و گروهی حتی حاکم و حاکمان از امتیاز ویژه‌ای برخوردار نیست. در حاکمیت ولایت فقیه کسی بر دیگری، هیچ امتیازی ندارد. بر خلاف نظام‌های دیکتاتوری که حاکم، اصل و بقیه فرع می‌شوند، در اینجا همه در یک سطح هستند.
وی در توضیح دلیل هفتم برای تبیین این موضوع که در نظام سیاسی مبتنی بر نظریه ولایت مطلقه فقیه، هیچ‌یک از ویژگی‌های حکومت‌های استبدادی دیده نمی‌شود، بیان کرد: ترور، ایجاد وحشت و هرج و مرج در نظام مبتنی بر ولایت فقیه خلاف قوانین و احکام صریح اسلام شمرده شده و با متخلّف بر اساس حق و عدالت و قانون برخورد می‌شود و هر جا اگر خودسری اتفاق افتاده باشد اولین کسی که برای برخورد مدعی شده است خود ولی فقیه بوده است. آن کسی که برای قتل‌های زنجیره‌ای کوتاه نیامد، رهبر معظم انقلاب بود و گفت باید این‌ها محاکمه شوند و برخورد لازم انجام شود این یک اصل در نظام اسلامی و جمهوری اسلامی است.
کلانتری اظهار کرد: هفت ویژگی در نظام‌های دیکتاتوری و هفت ویژگی در نظام‌های مبتنی بر ولایت فقیه با هم این دو را با هم مقایسه کنید. جریاناتی که قصد دارند این‌گونه القا کنند که نظام جمهوری اسلامی، دیکتاتوری است، اگر با دقت بررسی کنید، متوجه می‌شوید، خودشان، ماهیتشان و رفتارشان عین دیکتاتوری است. جریانات برانداز مثل منافقین همه ویژگی‌های دیکتاتوری را دارند. فرهنگی سیاسی دنیا را نمی‌توان عوض کرد. در فرهنگی سیاسی دنیا، معنای دیکتاتوری همین است و همه مختصات در آن وجود دارد. در آمریکا دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات حاکم است و به معنای واقعی کلمه دیکتاتوری در این دو حزب نهادینه شده است و در انتخاب‌ها، توپ را به هم پاس می‌دهند و گاهی هم تبانی می‌کنند. همین‌طور هم در بسیاری دیگر از کشورهای مدعی حقوق بشر، آزادی و مردم‌سالاری که در واقع ویژگی‌های حکومت‌های استبدادی را دارند.
رئیس انجمن علمی انقلاب اسلامی در پایان تصریح کرد: دقت در منابع اصیل اسلامی این حقیقت را در اختیار می‌گذارد که آموزه‌های اسلام در حوزه سیاست به صورت صریح در جهت نفی و ریشه‌کن کردن استبداد، دیکتاتوری و حاکمیت جور قرار دارد و یکی از فلسفه‌های اصلی تشکیل حکومت در اسلام، مبارزه با استبداد و حاکمان جور و بسط قسط و عدالت است.
انتهای پیام
