موسوعه اصحاب پیامبر(ص) و ائمه(ع) نوشته شود

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین سیداحمد خاتمی، نایب رئیس مجلس خبرگان رهبری، 28 آذر ماه در مراسم اختتامیه هفته پژوهش پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه که در دانشگاه باقرالعلوم(ع) برگزار شد، گفت: این پژوهشگاه در طول مدت فعالیت خود، هزار و 570 کتاب تولید کرده است که اگر منصفانه نگاه کنیم حجم بسیار عظیمی از آثار مفید و کاربردی است و به همین دلیل بنده منزل خود را به نمایشگاهی از آثار این پژوهشگاه تبدیل کرده‌ام.

وی با بیان اینکه پژوهشگران سرمایه اصلی مراکز علمی و پژوهشی هستند، افزود: هدف بنده از حضور در این مراسم تقدیر و تجلیل از کسانی است که در عرصه پژوهش تلاش و جهاد دارند؛ جهاد گاهی در عرصه نظامی و گاهی در عرصه علمی و گاهی هم در عرصه تبیین است که رهبر انقلاب نام آن را جهاد تبیین گذاشتند. جهاد علمی خود را ارزشمند بدانید و به آن عنایت داشته باشید.

لزوم تحقیقات مفید

استاد درس خارج حوزه قم افزود: پژوهش‌ها باید نیازمحور و براساس نیاز حوزه و جامعه باشد؛ یکی از بزرگان به بنده گفت در مسجد اعظم دوجلد کتاب که حجم آن به اندازه شرح لمعه است دیدم که سال‌هاست وقف شده ولی یکنفر هم به آن مراجعه نکرده و آن را نخوانده است؛ بنابراین تحقیقات بی فایده، ثمری ندارد مثلا اینکه امام علی(ع) در محراب به شهادت رسید یا در ورودی مسجد چه ثمری دارد؟

وی با بیان اینکه فرهنگنامه‌های پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی از جمله فرهنگ اصول فقه، بسیار مفید است گرچه می‌تواند کامل‌تر هم بشود، ادامه داد: پژوهش، کلیشه‌ای و سفارشی نیست که ما سفارشی به یک نفر بدهیم و نتیجه خاصی هم از او بخواهیم؛ برخی انتظاراتی از حوزه دارند و می‌گویند شما در مسائل جدید کار کنید و به آن چیزی که ما می‌گوییم برسید ولی این ثمری ندارد.

عضو مجلس خبرگان رهبری تاکید کرد: پژوهش مانند اجتهاد است و ما اجتهاد کلیشه‌ای نداریم و مجتهد به هر چیزی رسید باید نتیجه را بگوید و پژوهش هم اینطور است.

تحقیق درباره اصول کافی

حجت‌الاسلام خاتمی با بیان اینکه مسئله دیگر هم تجلیل از پژوهشگران برتر است یعنی نباید کار آن‌ها را دست کم بگیریم و به آسانی از کنار آن عبور کنیم، تصریح کرد: بنده سه پیشنهاد به شما دارم؛ اولین نکته ضرورت پژوهش در مورد اصول کافی و نه فروع آن زیرا این کتاب واقعا غریب است با اینکه قبل از نهج‌البلاغه نگارش شده است ولی شروح نهج‌البلاغه بسیار زیاد است ولی در مورد کافی کار چندانی نداریم.

وی افزود: مرحوم نائینی گفته است خدشه در اسناد کافی جهد العاجز است یعنی کتاب والا و بالایی است و پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی می‌تواند این کار را در دستور خود قرار دهد؛ بعد از انقلاب ما جز ترجمه، شرحی بر این اثر ندیده‌ایم؛ داماد مرحوم نائینی در همدان چند جلد کتاب با قلم قدیمی خودش در مورد اصول کافی نوشته است ولی قلم امروزی نداریم و به خصوص در کتاب الحجه، مرحوم کلینی معرکه کرده است و این کار کلان باید انجام شود.

استاد درس خارج حوزه علمیه بیان کرد: به نظر بنده، ترجمه مرآه‌العقول الان خیلی نیاز نیست ولی با توجه به شرح ملاصالح مازندرانی و کاری که مرحوم آیت‌الله ری‌شهری در احیای کافی کردند سرمایه غنی در دست پژوهشگران وجود دارد تا این کتاب نفیس به درستی به مردم معرفی شود.

موسوعه صحابه پیامبر و ائمه نوشته شود

حجت‌الاسلام خاتمی با بیان اینکه پیشنهاد دوم بنده این است که موسوعه اصحاب پیامبر(ص) و ائمه(ع) نوشته شود، اظهار کرد: کتبی در مورد اصحاب و پیامبر نوشته شده است، مثلا مرحوم عاملی 5 جلد پیامبر و یاران را نوشته است، محقق دیگری هفت جلد دایره المعارف اصحاب پیامبر و یک فرد نجف‌آبادی، الصحابة الکرام را در سه جلد نوشته است ولی جای موسوعه اصحاب پیامبر و ائمه(ع) خالی است.

عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه تا الان ندیده‌ام که موسوعه اصحاب پیامبر و ائمه چاپ شده باشد، اضافه کرد: الان محققان می‌گویند هر قدر استناد به کتب اصلی بیشتر باشد ارزش پژوهش بالاتر خواهد رفت و از شما (مسئولان پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی) که پژوهشگران خوبی دارید انتظار می‌رود به عنوان افتخار برای حوزه چنین کاری انجام دهید. 

وی افزود: گرچه فعالیت‌های شما به نام دفتر تبلیغات اسلامی حوزه است ولی اینها دستاوردهای تمام حوزه است؛ امروز می‌گویند حوزه چه کرده است؟ و می‌بینیم در تمام عرصه‌های جدید کتاب و مقاله و مطلب توسط دفتر تبلیغات حوزه تولید شده است.

امام جمعه تهران گفت: پیشنهاد سوم بنده هم این است؛ کتبی قبل از انقلاب تصحیح شد که بنیانگذار آن مرحوم آیت‌الله گلپایگانی بود و ایشان با پیشنهاد برخی افراد، کتب اربعه را به چاپ جدید رساند ولی جا دارد اکثر کتب، تحقیق جدید شوند.

وی ادامه داد: کتاب کافی با 70 نسخه مطابقه شده است که کاری اعجاب‌آور است همچنین آقای ری‌شهری بنا داشتند سراغ آثار شیخ صدوق هم بروند و بنده تاکید می‌کنم که روی بحارالانوار هم کار شود. البته مرکز نور، معجم الفاظ بحارالانوار را کار کردند و قرار بود معجم موضوعی هم به آن اضافه شود ولی کار منسجم و گروهی تحقیقی روی بحار انجام نشده است.

تحقیق روی بحارالانوار

حجت‌الاسلام خاتمی افزود: عمده کارها فردی بوده است ولی الان شما می‌توانید با تشکیل گروه به تحقیق همه جانبه آن بپردازید؛ تحقیق مجدد بحارالانوار کاری بسیار ستودنی است و حجم آن هم هرقدر بشود جا دارد و مهم تحقیق قابل عرضه است.

وی ادامه داد: اخیرا دیده‌ام اهل سنت، کتبی مانند سنن بیهقی، ده جلدی را به حدود بیش از 20 جلد رسانده و بسیار چشم‌نواز هم چاپ کرده‌اند و ما هم باید به این سمت حرکت کنیم و بدانیم مطمئنا اگر محاسن اهل بیت(ع) به بشر عرضه شود از آن استقبال خواهند کرد.