از بررسی جایگاه فناوری در جنگ ترکیبی تا خلق برخی علوم در دفاع مقدس

به گزارش خبرنگار ایکنا، همایش ملی «جایگاه علم و فناوری در دفاع مقدس» صبح امروز، پانزدهم آذر، با حضور سردار سرلشکر رحیم صفوی، دستیار و مشاور عالی مقام معظم رهبری، سرلشکر باقری؛ رئيس ستادکل نیروهای مسلح، سرلشکر سلامی؛ فرمانده کل سپاه، امیر سرلشکر موسوی؛ فرمانده کل ارتش و سردار فدوی؛ جانشین فرمانده کل سپاه در باغ‌موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس برگزار شد.

سردار سرلشکر رحیم صفوی، دستیار و مشاور عالی مقام معظم رهبری در ابتدای این همایش گفت: طی هشت ماه گذشته خداوند این فرصت را به ما داد که یکی از تدابیر مقام معظم رهبری را درباره جایگاه علم و فناوری در دوران دفاع مقدس برآورده سازیم و در این راستا محافل و جلسات علمی مختلف را برپا کردیم.

وی افزود: حدود 900 مقاله علمی برای این همایش ارسال شد و حدود یک سوم این مقالات با کار دقیق علمی پذیرفته شد و امروز هشت نشست علمی برگزار خواهد شد.

دستیار و مشاور عالی مقام معظم رهبری با بیان اینکه طی هشت ماه گذشته پیش‌نشست‌های علمی مختلفی برگزار شد که در این رابطه بیش از 70 پیش‌نشست علمی مرتبط با این مراسم برگزار شده است.

رحیم صفوی بیان کرد: امروز به دنبال آن هستیم که بتوانیم تا اندازه‌ای جایگاه علم و فناوری و تأثیر آن در پیروزی‌های دفاع مقدس را بررسی کنیم. این امر قطعی است که در دفاع مقدس پیروز شده‌ایم و باعث افتخار بود که فرماندهی این جنگ را یک مرجع عالیقدر و‌ بصیر برعهده داشت. این مرد حکیم نه تنها جنگ را اداره می‌کرد بلکه جهان را اداره می‌کرد. نفوذ کلام او سبب شد تا دو میلیون بسیجی عازم جبهه‌ها شوند.

رئيس پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس شهید سپهبد قاسم سلیمانی ادامه داد: ارتش جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس به ویژه واحد‌های تخصصی آن در عملیاتی کردن و سرپا نگاه داشتن هواپیماهای جنگی و هوانیروز نقش داشتند. باید بررسی شود که چگونه این بزرگواران در بعد جنگی و لجستیکی توانستند یگان‌ها را آماده نگاه دارند.

دستیار و مشاور عالی مقام معظم رهبری با بیان اینکه شکست دشمن تا بن دندان مسلح واقعاً جای فکر و تأمل دارد، اظهار کرد: سپاه پاسدارانی که یک نهاد امنیتی بود در دوران جنگ سازمان رزم خود را توسعه داد و همچنین وزارت دفاع در حوزه ساخت تجهیزات واقعاً خوش درخشید. در دوره جنگ توانستیم صنعت موشک‌سازی را در وزارت سپاه ایجاد کنیم و امروز به یکی از قدرت‌های موشکی تبدیل شده‌ایم و همچنین در حوزه پهپادی در آن زمان قدم‌هایی برداشته شد و با وجود اینکه ابتدایی بودند اما بهترین فیلمبرداری‌ها در عملیات بیت‌المقدس به وسیله این پهپادها انجام شد.

به گفته رحیم صفوی، برای عبور از وضعیت موجود باید علوم را کاربردی و عملیاتی کرد.

بنابر این گزارش، سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح به عنوان سخنران بعدی این نشست با تبریک فرا رسیدن روز دانشجو گفت: روز ۱۶ آذر روز متعلق به انقلاب اسلامی است؛روزی که باید آن را روز مبارزه با استکبار جهانی است.

وی افزود: قطعاً این همایش آغاز یک رویداد بزرگ است و باید ادامه پیدا کند و ضروری است که دبیرخانه این همایش در دانشگاه مالک اشتر به کار خود ادامه دهد. این همایش همایش بسیار مهم و خاصی است.

رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح با اشاره به اهمیت تجربیات دفاع مقدس عنوان کرد: دفاع مقدس از این سو اهمیت دارد که از یک طرف ملت ایران و نیرو‌های مسلح درگیر ایجاد ثبات در کشور و دفع توطئه‌ها بودند، اما نیرو‌های مسلح و ملت ایران با تحریم روبه‌رو شدند. باید بازخوانی شود که ملت ایران در دوران دفاع مقدس و جهاد سازندگی چه کرده‌اند. همچنین باید بررسی شود که در دفاع مقدس چه عواملی سبب شد تا نوجوانان داوطلبانه به روی مین بروند و تنها یک پلاک از آن‌ها باقی بماند، در صورتی که هیچ فرماندهی چنین امری را به بسیجی ابلاغ نکرده بود بلکه خود بسیجی داوطلبانه چنین کاری را انجام می‌داد و نباید آن را به حساب بی‌تدبیری فرمانده گذاشت.

سرلشکر باقری با بیان اینکه حسن تدبیر‌ها در دفاع مقدس باید به خوبی تبیین شوند، افزود: در دفاع مقدس ما با مظلومیت تمام جنگیدیم، ولی دشمن با تمام تجهیزات به جنگ با ما آمد. در آن دوران بعضی از ادارات به دلیل حضور داوطلبانه نیروی انسانی در جبهه‌ها تعطیل یا نیمه تعطیل شدند.

وی با بیان اینکه به دلیل حمایت استکبار از عراق موازنه قوا علیه ما به هم خورد، ولی توانستیم موازنه قدرت برقرار کنیم، عنوان کرد: رهبر معظم انقلاب اسلامی بار‌ها فرموده‌اند که باید ابعاد مختلف دفاع مقدس تبیین شود و در این همایش می‌توان چنین تبیینی را انجام داد. ما دفاعی مقدس داشتیم و با تابعیت کامل از قرآن کریم و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران به دفاع از اسلام پرداختیم.

رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح بیان کرد: در قرآن کریم عامل برتری انسان علم است و آیات قرآن با علم و قلم آغاز شده و خداوند در این کتاب مقدس تمام پیامبران را به فراگیری علم و دانش توصیه کرده است. ما پیامبری داریم که دستور علم‌آموزی را حتی تا رفتن به چین داده‌اند و امام علی(ع) علم را عامل برتری مسلمانان دانستند. ما با چنین نگاه‌هایی در دفاع مقدس جنگ کردیم.

سرلشکر باقری ادامه داد: در دفاع هشت ساله به ظاهر یک طرف ارتش عراق است، اما در عمل بیش از ۳۸ کشور حامی او بودند و پیشرفته‌ترین سلاح‌ها در اختیار او قرار می‌گرفت و جدیدترین سلاح‌هایشان را در این جنگ علیه ایران بکار می‌گیرند. غربی‌های دروغگویی که حرف از حقوق بشر می‌زنند تسلیحات شیمیایی را می‌ساختند و در این جنگ بکار می‌گرفتند و در پایان جنگ ارتش عراق ۱۲ هزار تن تسلیحات شیمیایی در اختیار داشت و در مقابل ارتش ایران نگران نگهداری و بازسازی تجهیزاتش بود که توانست بروزرسانی و ساخت تجهیزات را انجام دهد.

وی با بیان اینکه در دوران دفاع مقدس هر پیشرفتی در حوزه نظامی وجود داشت به خاطر استفاده از علم بود، گفت: اگر چنین رویکرد و همتی نبود مطمئن باشید کفه ترازو به نفع عراق سنگینی می‌کرد، چون عراق طبق محاسبات دشمن باید پیروز می‌شد. پس توجه به علم و فناوری به یکی از عوامل برتری‌ساز در دوران دفاع مقدس شد. بسیاری از فرماندهان دفاع مقدس نخبه و مسلط به امور پژوهشی بودند که بعد از جنگ به فعالیت‌های پژوهشی خود ادامه دادند.

رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح یادآور شد: در دوران دفاع مقدس از علم هواشناسی نهایت استفاده را کردیم چه در توپخانه و چه در مباحث راداری و آگاهی از وضعیت جاده‌ها و نوع سنگرسازی. همچنین از علم نجوم در تهیه جداول دریایی در تمام سال و در تمام سرزمین‌ها بهره بردیم. از سوی دیگر در حوزه پستی و بلندی‌شناسی خوش درخشیدیم. استفاده از دانش و فناوری عکس‌برداری و تفسیر عکس‌ها نیازمند دانش روز بود. بهره‌گیری از علم هیدرولوژی، استفاده از دانش جزر و مد برای عبور از رودخانه اروندرود، استفاده حداکثری از دانش آیرودینامیک، استفاده از دانش ساخت پهپاد طوری که توانایی ساخت پهپاد‌های پیشرفته از سال ۶۹ اغاز شده است، استفاده از دانش مخابرات در زمره فناوری‌هایی است که در دفاع مقدس مورد استفاده قرار گرفت.

سرلشکر باقری ادامه داد: بخش قابل توجهی از دانش‌ها در دفاع مقدس شکوفا شدند و بسیاری از تجهیزات با استفاده از علوم ساخته شدند. جبهه موجب رشد بی‌نظیر دانش پزشکی شد طوری که تعداد قابل توجهی از بیمارستان‌ها در مناطق جنگی ساخته و حتی در این بیمارستان‌ها با وجود بمباران شدید سخت‌ترین جراحی‌ها انجام می‌شد.

وی با بیان اینکه طراحی عملیات‌ها با استفاده از دانش روز جهان هنری بود که در دفاع مقدس محقق شد، عنوان کرد: در دفاع مقدس بحث‌های عملیاتی و اقناع‌سازی دقیقی صورت می‌گرفت تا ببینند آیا اصول نه گانه جنگ رعایت می‌شود. هرگاه علم و فناوری به درستی به کار گرفته شد اتفاقات خوبی رخ داده است. صد‌ها موضوع در عملیات والفجر هشت وجود دارد که هریک از آن‌ها متأثر از دانش بود.

رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح بیان کرد: دانش و فناوری و دفاع مقدس بر هم اثرگذار بودند. هم دانش موجب تقویت دفاع مقدس شد و هم دفاع مقدس موجب تقویت دانش. ما مفتخریم که در دفاع مقدس قوی‌ترین ارتباط میان دانش و دفاع مقدس ایجاد شد. باید تجربه دفاع مقدس در خدمت ارتقای دانش و فناوری باشد و نسل به نسل توسعه پیدا کند.

باقری با بیان اینکه دفاع مقدس باعث ارتقای علم و فناوری در کشور شد، گفت: سنت خوبی نیست صبر کنیم تا عزیزان ما به جوار رحمت الهی بپیوندند و سپس از آن‌ها قدردانی شود لذا باید از نخبگان در زمان حیاتشان قدردانی شود.

امیر سرلشکر سیدعبدالرحیم موسوی، فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران، به عنوان سخنران بعدی این نشست با بیان اینکه جنگ ترکیبی حداقلی از ایمان، فناوری و حماسه و خلاقیت است، اظهار کرد: نقش علم و جنگ در دوران دفاع مقدس پررنگ و مؤثر بود. به عنوان مثال شهید صیاد شیرازی استادان دانشگاه جنگ را به قرارگا‌ه‌های ارتش برد تا فرماندهی میدانی جنگ را به عهده بگیرند و نتیجه این تدبیر را هم مشاهده کردیم.

وی افزود: دانشگاه افسری امام علی (ع) به خاطر تقدیم هزاران شهید از دستان رهبر معظم انقلاب اسلامی پرچم و نشان فداکاری را به دست آورد. این دانشگاه نهاد علمی است که دانشجویان بسیاری را تربیت کرده و تنها گوشه‌ای از اقدامات علمی ارتش محسوب می‌شود.

فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه دانشجویان افسری ارتش ابتدا باید دوره‌های علمی را بیاموزند تا بتوانند بجنگند، گفت: در دوران دفاع مقدس صد‌ها افسر و درجه‌دار وارد عرصه جنگ شدند و علم خود را به کار گرفتند و در جنگ اثرگذر بودند.

موسوی ادامه داد: اگر ما فناوری را مجموعه‌ای از تجهیزات و ابزارآلات و فنون و روش‌ها تعریف کنیم، ۶۰ میلیارد دلار تجهیزات ارتش وارد دفاع مقدس شد که عموماً فناوری‌های روز جهان بودند. ارتقای این تجهیزات و نگهداری و به‌کارگیری خلاقانه از این تجهیزات هنری بود که در ارتش مورد استفاده قرار گرفت.

وی تأکید کرد: از سوی دیگر ارتش در دوران جنگ استفاده نظام یافته از تجهیزات و فناوری را به معرض نمایش گذاشت و اگر بررسی کنیم به صد‌ها موضوع گفته نشده در دوران دفاع مقدس خواهیم رسید که ارتش در آن دوران انجام داد.

به گفته فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران، یک نظامی خوب باید با یک ذهن پرورش‌یافته و با استفاده از علوم فراگرفته بتواند استفاده هدفمند از تجهیزات را انجام دهد.

سرلشکر موسوی یادآور شد: هدایت و عبور ۱۴۰ کوه آهن و فولاد از آتش و به سلامت بازگرداندن آن کار بسیار سختی بود که دقیق و علمی انجام شد تا این عملیات به خوبی پیگیری شود. در دوران دفاع مقدس ارتش توانست ماشین جنگی دشمن را متوقف کند و عناصر زمینی و عناصر هوایی در این موضوع بسیار مهم بود و از سوی دیگر ارتش تمام محاسبات دشمن را برهم ریخت.

فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران عنوان کرد: نیروی دریایی و نیروی هوایی عمدتاً تجهیزات‌محور هستند و توانستند با ترکیب علم و فناوری کاری کم‌نظیر را در دوران دفاع مقدس انجام دهند. نیروی هوایی ارتش عراق دو بار در دوران جنگ به طور کامل از سوی حامیانش بازسازی شد، اما نیروی هوایی ارتش ما توانست با استفاده از فناوری سه مرتبه نیروی هوایی دشمن را زمین بزند.

موسوی با بیان اینکه نیروی پدافند هوایی ارتش با استفاده از علم و دانش اجازه نداد یک فرودگاه در کشور در دوران دفاع مقدس بسته شود و کار بزرگی بود که انجام داد، گفت: نیروی دریایی ارتش با انجام ده‌ها عملیات و در شصت و هفتمین روز جنگ نیروی دریایی ارتش عراق را فلج کرد تا اجازه ندهد شاهرگ اقتصادی کشور مسدود شود و این نیرو روند جنگ را تغییر داد.

وی در پایان گفت: ایمان و خلاقیت و علم و فناوری از عوامل مؤثر در دوران دفاع مقدس بودند و به واسطه این‌ها بر تارک دشمن تاختیم.

سردار سرلشکر حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، آخرین سخنران این نشست نیز در سخنانی گفت: جنگ بخش حیاتی زندگی است یعنی بخش واقعی زندگی و حیات یک جامعه که می‌تواند نقطه اعتلای یک ملت یا اگر سستی صورت گیرد نقطه فروپاشی ملت تلقی شود.

وی با بیان اینکه تمام علوم در جنگ نقش‌آفرین هستند، افزود: علوم سیاسی و روابط بین‌الملل و دانستن آرایشات سیاسی در صحنه جهانی مانند امروز، دانستن علم جغرافیای سیاسی و همه این موارد برای طراحان و اداره‌کنندگان جنگ مهم است. به عنوان مثال بدون دانستن جغرافیای سیاسی پیشبرد جنگ ممکن نیست. باید بدانیم خلیج فارس در دفاع مقدس و امروز در طراحی عملیات‌ها چه نقش‌آفرینی دارد. همچنین باید درباره‌ روانشناسی اجتماعی اطلاعات داشته باشیم و بدانیم که چه عواملی موجب وحدت اجتماعی می‌شود. اینها از علوم مورد نیاز جنگ است و باید اینها را مدنظر قرار داد.

فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بیان کرد: همه علوم و فناوری و دانش‌های متنوع نظامی در عرصه جنگ و دفاع مؤثر هستند اما یک واقعیتی وجود دارد مبنی بر اینکه جنگ را نمی‌توان با علوم از پیش‌آموخته تنها اداره کرد بلکه بعضی از علوم در خود جنگ خلق می‌شوند، علومی در عرصه تاکنیک و تکنیک. 

سلامی با اشاره به اهمیت تنوع تاکنیک‌ها گفت: هر تاکتیک موفق در جنگ فقط یک بار موفق خواهد بود چون دشمن اگر آن را بیاموزد از آن استفاده خواهد کرد، پس جنگ محلی برای تکرار دانش‌ها و فناوری‌ها نیست، هرچند شاید برخی از فناوری‌ها در دوران جنگ تکرار شوند مانند تانک اما به طور کلی آنچه که باعث می‌شود عنصر غلبه در جنگ تکرار شود ابداعات جدید است. در اصل غافلگیری در سایه ابداعات صورت می‌گیرد. 

وی بیان کرد: دفاع مقدس نبردی بود که آرایش سیاسی، نظامی و اقتصادی و صورت‌بندی آن در سطح جهانی صورت می‌پذیرفت و صحنه کاملاً نابرابر بود و از لحاظ تجهیزات اصلاً با دشمن برابری نداشتیم و صحنه جهانی در اختیار او بود و همه مانده بودند با چه چیزی ملت ایران پیروز خواهد شد. اما ملت ایران با ترکیب علم، فناوری و ایمان توانست پیوندی ایجاد کند و ایمان عنصر اصلی این پیروزی بود. فروپاشی نظام فرماندهی دشمن با عنصر ایمان برای ما افتخاری بود که به دست آوردیم.

فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ادامه داد: دانشی که خلق می‌شود باید در همان لحظه استفاده شود چون در همان لحظه اثرگذار است. ایمان باعث شد تا ذهن فرماندهان ما باز شود و دانش جنگ را فرا بگیرند.

سلامی تأکید کرد: دانش و علوم بسیاری وجود دارند اما مهم کسانی هستند که بتوانند این دانش را پیاده کنند. دشمن فکرش را نمی‌کرد که نیروهای ما بتوانند از عمیق‌ترین باتلاق‌ها عبور کنند یا پل‌ها را برروی آب‌ها ایجاد کنند ولی بسیاری از علوم در دوران دفاع مقدس در عملیات‌ها خلق شد. 

وی درباره نقش قدرت ایمان در پیروزهای جنگ بیان کرد: غواص‌هایی وجود داشتند که با استفاده از قدرت ایمان خود را از رودخانه‌ها عبور می‌دادند. باید دانست که تاکتیک‌ها از قلب‌ها نشئت می‌گیرد و این قلب‌ها هستند که در جنگ‌ها می‌جنگند و به ذهن‌ها قدرت می‌بخشند. اگر قلب‌ها نلرزند پیروزی‌ها و طراحی‌های عملیاتی موفق رخ می‌دهند. خداوند فرموده کسانی که صبر می کنند و نماز می‌خوانند به ذهن‌هایشان قوت خواهد بخشید.

فرمانده کل سپاه در پایان گفت: امروز تمام فناوری‌های مدرن در یگان‌ها توسعه پیدا کرده و به فضل الهی در تمام حوزه‌های فناورانه پیشرفت کرده‌ایم.