بایدهای رونق گردشگری در ایران

محسن اسلامی، مدیرکل سابق مرکز آموزش خدمات جهانگردی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفت‌وگو با ایکنا با بیان اینکه گردشگری آیینه تمام‌نمای هویت ملی کشورمان است، گفت: از حدود سال ۱۳۰۰ در ایران بحثی به نام سیاحت وجود داشته و اکنون طی تحولاتی به وزارت میراث و گردشگری رسیده است. از این رو باید ظرفیت‌های گردشگری را به منظور رونق آن به صورت غیرزبانی معرفی کنیم. یعنی با استقبال خوب، پذیرایی مناسب و رفع مشکلات زمینه را فراهم کنیم.

وی با اشاره به موانع و چالش‌هایی رونق گردشگری افزود: متأسفانه پیش و پس از پیروزی انقلاب اسلامی گردشگری به عنوان دغدغه اصلی در حوزه فرهنگی کشور  دیده نشده است. با توجه به اینکه گردشگری دارای ابعاد گوناگون سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و ... است، می‌تواند مانند لوکوموتیوی که واگن‌های متعددی را به حرکت درمی‌آورد، همه بخش‌ها را فعال کند. از این رو مقوله گردشگری به تمام آحاد جامعه مربوط است. 

اسلامی تصریح کرد: وظیفه دستگاه حاکمیتی هماهنگی میان نهادها و سازمان‌های گوناگون است. بیش از 125 نهاد و سازمان اجرایی در امر گردشگری دخیل هستند و متأسفانه هر کدام به صورت جزیره مجزا عمل می‌کنند. این سخت‌ترین بخش کار است که کسی بتواند تمام سیستم‌ها را متمرکز کند تا گردشگری توسعه یابد.

وی در ادامه بیان کرد: دولت باید به صورت تک‌گیشه‌ای عمل کند یعنی همه را به یک درگاه هدایت کند تا کسی که می‌خواهد در زمینه گردشگری فعالیت کند، بداند به کجا می‌رود. بحث دیگر آمایش سرزمینی است که براساس قابلیت‌ها و ظرفیت‌های هر منطقه از کشور، آن را آباد و زیرساخت‌هایش را فراهم کند. آموزش بحث دیگری است که دارای طیف فراگیر و گسترده‌ای بوده و باید با همت دولت و سیاستگذاران بتوانند تمام آحاد مردم را اعم از متولیان سیاسی تا خانواده‌ها و ... مرتبط با گردشگری آموزش دهند زیرا در غیر این صورت نحوه تعامل با مهمان ورودی به شهر و کشورمان را بلد نخواهند بود. این سه نکته به رونق گردشگری کمک خواهد کرد. 

اسلامی ادامه داد: رسانه‌ها باید این الزامات را از دولت بخواهند. دولت در زمینه ساخت هتل، متل و ... رقیب بخش خصوصی شده است. حداقل در سه نقطه شمال، مشهد و کیش اقدام به ساخت مراکز اقامتی با عنوان اردوگاه فرهنگی کرده است. در صورتی که دولت باید زمینه سفر را با اعطای بن سفر فراهم و یا حق گردشگری به آن‌ها اعطا کند.

وی با بیان اینکه مراکز تصمیم‌گیری در کشور زیادند و همه این‌ها باید با هم هماهنگ باشند و همت کنند تا گردشگری تبدیل به صنعت واقعی شده و برای کشورمان سودآور شود، گفت: طی دو سال گذشته به دلیل شیوع ویروس کرونا بیش از ۸۰ هزار میلیارد ریال به تأسیسات گردشگری لطمه خورده است. اعتراضات اخیر نیز در آینه بیرونی نشان می‌دهد که کشور ناامن است، در حالی که برای تأمین امنیت کشور هزینه‌های زیادی صرف می‌شود، اما بازتاب بیرونی این اعتراضات این است که امنیت در کشورمان ضعیف است و در حال حاضر تقریباً ورودی مسافر خارجی به کشورمان متوقف شده است.

مدیرکل سابق مرکز آموزش خدمات جهانگردی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: یکی از چالش‌های ایران در زمینه گردشگری، فصلی بودن آن است، شش ماه از سال شمال و شش ماه دیگر جنوب کشور قابل استفاده است؛ از این رو دولت همانطور که برای بهداشت، درمان، مسکن و ... اقدام می‌کند، باید سفر را نیز الزام کند. اکنون ضریب اشغال هتل‌ها و مراکز اقامتی ۲۰ درصد است در حالی که اگر این ضریب کمتر از ۵۰ درصد باشد، موجب خسارت خواهد شد.

وی افزود: ما در زمینه تبلیغات نیز کوتاهی کرده‌ایم. ما باید ویژگی‌های کشورمان را به همه دنیا معرفی کنیم. بسیاری از عقب‌ماندگی‌های فعلی ما به دلیل دخالت‌های بی‌مورد و زیاده از حد دولت در امور مربوط به مردم است و امور به خود را رها کرده است. 

اسلامی با اشاره به وظیفه بخش خصوصی در زمینه گردشگری گفت: مهمترین نکته برای بخش خصوصی بحث سودآور بودن است، زیرا فعالیت اقتصادی باید منجر به سود باشد در غیر این صورت آن‌ها می‌دانند چه کنند. ۱۰ درصد گردشگری‌های ایران، فرهنگی است و ما باید تلاش بیشتری کنیم تا گردشگران را به کشورمان جذب کنیم. مهمترین ظرفیت در این زمینه مربوط به بیش از ۱۸۰ سفارتخانه، رایزنی فرهنگی و ... است که وظیفه‌شان کسب اطلاع از دنیا و اطلاع‌رسانی از ایران به کشور‌های دیگر است و باید ایران را معرفی کنند.