3 چالش پیش روی فعالیت‌های قرآنی کشور

به گزارش ایکنا، برنامه افق رادیو قرآن، بعدازظهر امروز، 12 شهریورماه با حضور حسن محمدی، عضو هیئت مدیره اتحادیه کشوری مؤسسات و تشکل‌های قرآن و عترت کشور و معاون مدیریت و توسعه منابع شورای عالی قرآن به منظور بررسی عملكرد و دستاوردهای يك سال گذشته دستگاه‌ها و نهادهای قرآنی و پیگیری مطالبات قرآنی رهبر معظم انقلاب، به روی امواج این شبکه رادیویی رفت.

حسن محمدی در ابتدای صحبت‌های خود با اشاره به اینکه در عرصه قرآنی با سه چالش اصلی روبرو هستیم، گفت: یکی از این چالش‌ها، مربوط به نوع طراحی ساختارهای قرآنی است. به نظر من ساختار فعلی دچار آسیب جدی است. ساختارها به گونه‌ای طراحی شده است که یا موازی‌کاری و کم‌افزایی دارند یا بخشی از فعالیت‌ها زمین مانده و متولی خاصی برای آن وجود ندارد. بنابراین یک از مواردی که باید به آن توجه جدی شود، همین موضوع ساختارها است که نیاز به بازطراحی و انسجام ساختاری دارد.

وضعیت فاجعه‌بار بودجه قرآنی 

محمدی یکی دیگر از چالش‌های موجود در عرصه قرآنی را مربوط به چالش بودجه دانست و افزود: در سال‌های اخیر، اتفاقات بسیار ناگواری در حوزه تخصیص و تصویب بودجه اتفاق افتاده است. بودجه قرآنی در هشت سال اخیر فاجعه‌بار بوده و نیاز به یک جهش جدی دارد تا عقب‌ماندگی‌ ایجاد شده در این حوزه جبران شود.

وی اظهار کرد: سومین چالش موجود در عرصه قرآنی، وجود برخی قوانین و مقررات است. به نظر می‌رسد در این زمینه هم نیاز به اصلاح برخی قوانین و مقررات در راستای تسهیل‌کنندگی فعالیت‌های قرآنی نیاز باشد. در برخی زمینه‌ها، همچون امور مالیاتی و قوانین بیمه‌ای این اصلاح قانون ضروری‌تر است. متأسفانه از حیث مالیاتی و بیمه‌ای نگاهی که در قوانین به مؤسسات وجود دارد، مانند نگاه به یک بنگاه اقتصادی است. البته برای ایجاد این تسهیلات رفت و برگشت‌هایی در مجلس صورت گرفته است اما همچنان نیاز به یک نگاه ویژه احساس می‌شود.

نباید در یکسال منتظر رفع چالش‌های زیربنایی بود 

معاون مدیریت و توسعه منابع شورای عالی قرآن با اشاره به اینکه حضور دولت سیزدهم به عنوان یک دولت قرآنی، امیدواری بسیار زیادی در فضای فرهنگی و قرآنی ایجاد کرده است، بیان کرد: البته توقع نداریم در این یکسال، چالش زیربنایی برطرف شود چرا که این امور زمانبر است اما به هر تقدیر، انتظار این است که توجه جدی و ویژ‌ه‌ای صورت بگیرد و با یک جهش مواجه شویم. حوزه قرآن از حوزه‌های بسیار مظلوم است و این مظلومیت در سال‌های اخیر نیز وجود داشته است.

وی در ادامه در پاسخ به این سؤال که چرا این جهش ایجاد نشده است، گفت: باید اعتراف کنم، نگاهی که مقام معظم رهبری در حوزه قرآن به عنوان محور خیمه‌گاه فرهنگی دارند را در مسئولان ندیده‌ایم. البته منکر دستاوردها نیستیم و بدون تعصب خاصی باید بگویم در این دولت واقعاً به موضوع قرآن توجه شد و افراد قرآنی چه در مجلس و چه در دولت حضور دارند. اگر ما به دنبال توسعه کشور بر اساس قواعد اسلامی هستیم، چاره‌ای جز نگاه به اصولی که قرآن برای ما تدوین کرده است، نخواهیم داشت.

محمدی در بخش دیگری از این گفت‌وگو به مطالبه تربیت 10 میلیون حافظ قرآن از سوی مقام معظم رهبری در سال 1390 اشاره و اظهار کرد: زمانی می‌توانیم 10 میلیون حافظ قرآن تربیت کنیم که کل جامعه قرآنی شده باشد. وقتی مقام معظم رهبری، مطالبه 10 میلیون حافظ قرآن را مطرح می‌کنند، در واقع به دنبال قرآنی شدن کل جامعه از این طریق هستند.

عضو هیئت مدیره اتحادیه موسسات و تشکل‌های قرآن و عترت کشور در بخش دیگری از این گفت‌وگو با اشاره به اینکه جهشی که انتظار می‌رفت با حضور دولت سیزدهم در عرصه قرآنی به وجود بیاید، هنوز مشاهده نشده است، بیان کرد: البته باید یک نگاه کل‌نگر هم به موضوع داشته باشیم، چرا که دولت، مدیریت کل کشور را بر عهده دارد و در بدو حضور دولت سیزدهم با چالش‌های متعددی در حوزه بهداشت، اقتصاد و معیشت مردم مواجه بودیم. اولویت‌های بسیار مهمی همچون بیماری کرونا و واکسیناسیون عمومی و... با تدبیر و روحیه جهادی رئیس جمهور محترم تا حدی برطرف شد و این مشکلات که بهانه‌هایی برای کمتر پرداختن به امور فرهنگی و قرآنی شده بود، فروکش کرده است. بعد از این فروکش دیگر بهانه‌ای برای توجه ویژه نداشتن به فعالیت‌های فرهنگی و قرآنی از سوی دولت وجود ندارد.

بازطراحی ساختارها بزرگ‌ترین چالش پیش‌رو 

وی با اشاره به اینکه یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های ساختارهای قرآنی که نیاز به بازطراحی دارد، مشخص نبودن متولی فعالیت‌ها است، گفت: شما اگر روی یک موضوعی دست بگذارید، هیچ کس نمی‌تواند بگوید دقیقاً مسئول آن موضوع چه نهادی است؛ مثلاً در موضوع حفظ قرآن کریم، معلوم نیست باید چه نهادی را مقصر بدانیم، در حوزه قرائت و روخوانی قرآن کریم هم وضعیت به همین منوال است. وقتی به وضعیت امور قرآنی نگاه کنید، متوجه می‌شود اتفاقاً همپوشانی وظایف گاهی باعث سلب مسئولیت شده است. متأسفانه اکثر مسائل فرهنگی دارای این وضعیت هستند اما در حوزه قرآن شدت آن بیشتر است.

عضو هیئت مدیره اتحادیه مؤسسات و تشکل‌های قرآن و عترت کشور بیان کرد: باید یک بازطراحی ساختاری بر اساس انسجام ساختاری و مبتنی بر توجه ویژه به ظرفیت‌های مردمی اتفاق بیفتد. مرجع اجرایی کردن این باید هم مراجع مختلف است که شاید اصلی‌ترینِ آن شورای عالی انقلاب فرهنگی باشد. قطعاً انگیزه دولت در این حوزه، می‌تواند کارگشا باشد و مجلس هم در تصویب ساختارها و قوانین مربوطه می‌تواند کمک کند.

محمدی در ادامه در پاسخ به این سؤال که چه باید کرد تا مهجوریت قرآن کمتر شود و در یکسال اخیر برای رفع مهجوریت قرآن چه کارهایی صورت گرفته است، گفت: اگر بخواهیم قرآن در جامعه نشر پیدا کند، به فعالیت‌های دیگری هم نیاز داریم، وقتی مقام معظم رهبری فرمودند جامعه قرآنی، منظور این بوده که در همه شئون به بحث قرآن باید توجه شود؛ مثلاً در حوزه دیپلماسی باید شاهد یک دیپلماسی قرآنی داشته باشیم که در راستای استکبارستیزی و سایر مفاهیم قرآنی باشد. جامعه قرآنی یک عنوان فراتر از عنوان خاص حافظان و قاریان دارد و به اعتقاد من، جامعه قرآنی شامل هر فردی که بر اساس مبانی قرآن و اسلام کار و خدمت کند، می‌شود.

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به اینکه در سال 90 محاسبات ریالی برای تحقق 10 میلیون حافظ قرآن انجام شده بود، گفت: در آن سال و بعد از مطالبه مقام معظم رهبری در مورد تربیت 10 میلیون حافظ قرآن کریم، یک چشم‌انداز 15 ساله برای تحقق این امر در نظر گرفته شد با اعدادی که آن زمان بسیار درنظر گرفته بودیم، باید سالانه 1000 میلیارد تومان بودجه برای تحقق مطالبه 10 میلیون حافظ قرآن در نظر گرفته می‌شد.

برای رفع مهجوریت قرآن چه باید کرد

معاون مدیریت و توسعه منابع شورای عالی قرآن با اشاره به اینکه از حیث بودجه‌ای امیدواری‌هایی ایجاد شده است، افزود: یکی از امیداوری‌های ما همین است که در تبصره نهم بند «ز» برنامه بودجه به اختصاص دو درصد از بودجه دستگاه‌های اجرایی به بخش فرهنگ اشاره شده است که طبیعتاً بحث قرآن یکی از مقوله‌های فرهنگی و ذیل این بودجه خواهد بود.

وی در بخش پایانی صحبت‌های با تأکید دوباره بر اینکه در یک سال اخیر انتظار بیشتری از دولت قرآنی، جهادی و انقلابی می‌رفت، گفت: البته اتفاقات مثبتی هم افتاده است اما انتظار بیش از این بود. یکی از مواردی که دولت می‌تواند با توجه به آن به بحث جهش در امور قرآنی نزدیک شود، ظرفیت بخش مردمی است. ظرفیت مردمی یک ظرفیت بی‌نظیر است ما منتظر بودیم با استقرار دولت به این ظرفیت توجه ویژه شود. البته دوستان قول‌هایی داده‌اند که امیدوارم اجرا شود.