آزاداندیشی شهید مطهری را تبدیل به معلم تراز انقلاب کرد

به گزارش خبرنگار ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین حسینعلی سعدی، رئیس دانشگاه امام صادق(ع)، شب گذشته 19 اردیبهشت‌ماه به مناسبت بزرگداشت روز معلم در دانشگاه امام صادق(ع) به سخنرانی پرداخت. در ادامه سخنان وی را می‌خوانید:

 

به عنوان یک معلم و مسئول یک دانشگاه در جمهوری اسلامی ایران به دو نکته اشاره می‌کنم؛ اول اینکه معلم تراز انقلاب کیست و دانشگاه تراز انقلاب چیست؟ این هفته با خون شهید مطهری معطر شده است لذا معلم تراز انقلاب افرادی همانند شهید مطهری، آیت‌الله مهدوی کنی و امثالهم هستند. خدای متعال در قرآن کریم می‌فرماید: «الرَّحْمَنُ عَلَّمَ الْقُرْآنَ؛ خدای رحمان قرآن را یاد داد» (الرحمن/ 1و 2). لذا خداوند، خودش را با صفتِ تعلیم یاد می‌کند. همچنین در آیه چهار سوره علق فرموده است: «الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ؛ آن خدایی که بشر را علم نوشتن به قلم آموخت» لذا قلم ارزش پیدا می‌کند و ارزش آن از خون شهید بالاتر می‌رود و در جای دیگر خدای متعال به قلم قسم یاد می‌کند و می‌فرماید: «ن وَالْقَلَمِ وَمَا يَسْطُرُونَ ؛ سوگند به قلم و آنچه مى ‏نويسند» (القلم/ 1) در تجلیل معلم و اساتید همین‌ها کفایت می‌کند.

شهید مطهری با دو مؤلفه نمادی از آزاداندیشی است. یکی از این مؤلفه‌ها دوری از تحجر و جمود است لذا امروز معلم تراز به این مؤلفه نیاز دارد. دوم پرهیز از تقلید و تفکر ترجمه‌ای وارداتی است. آزاداندیشی مهم‌ترین مولفه‌ای بود که شهید مطهری را در سطح معلم تراز انقلاب بالا برد لذا امروز ما نیاز به تقویت این مولفه‌ها داریم. اما دانشگاه تراز انقلاب چیست؟ امامین انقلاب نسبت به نهاد علم و مخصوصاً نهاد دانشگاه مطالباتی داشتند. حضرت امام خمینی(ره) فرمودند دانشگاه مبدأ همه تحولات است و بعد از شهادت شهید مطهری، رهبر معظم انقلاب را به عنوان مرجع برای قشر دانشگاهی و فرهیخته معرفی کردند.

 

لذا اگر امروزه بخواهیم مطالبات راهبردی امامین انقلاب را از نهاد علم و مشخصاً وزارت علوم مطالبه کنیم باید اعلام کنیم که اگر دانشگاه می‌خواهد مبدأء تحولات در جامعه باشد باید بداند که عالمان اجتماعی هستند که هندسه جامعه را شکل می‌دهند و امروزه مهمترین مسئله این است که بر حکمرانی علوم اجتماعی تمرکز کنیم در غیر این‌صورت نمی‌توانیم بگوییم که یک حکمرانی بایسته و شایسته برای تحقق ایده‌های تمدنی و اهداف بزرگ ملت ایران داریم.

اینجا ایران و مهد تفکر و اندیشه است لذا حکمرانی علم و به تبع آن فناوری، مسئله‌ای بسیار مهم است. مقام معظم رهبری در ابلاغ راهبردهایی که به دانشگاه امام صادق(ع) داشته‌اند روی خصیصه‌ای دست گذاشته‌اند که همانا نقد دانش سکولار  و تولید علوم انسانی اسلامی است. ایشان حکمرانی علوم اجتماعی را رسالت اصلی دانشگاه قرار داده‌اند و خوشبختانه دانشگاه امام صادق(ع) برنامه‌های خوبی در این زمینه دارد. ما امروزه ظرفیت‌های بسیاری برای تولید علم در این زمینه داریم و این آمادگی نیز وجود دارد که در حوزه‌های تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر به ارکان نظام کمک کنیم.

 

هم شعار رئیس جمهور و هم گفتمان دولت و هم مطالبه امامین انقلاب این است که دانشگاه مبدأ تحولات باشد یعنی باید نبض تحول در علوم اجتماعی را در دست بگیرد و حکمرانی خردپایه را پیگیری کند. ما در دانشگاه امام صادق(ع) ارتباط علوم انسانی با فناوری را پیگیری کردیم و این موضوع در مرکز فناوری دانشگاه پیگیری می‌شود. در راستای حل مسائل راهبردی نظام که مقام معظم رهبری تأکید داشتند پژوهشکده‌ها و اندیشکده‌های راهبردی شکل گرفته است. لذا با کمال تواضع و فروتنی به وزارت علوم اعلام کردیم برای تحقق این مطالبات بنیادین آماده هستیم تا ان‌شاءالله شاهد افق‌های نو در عرصه علمی و فناوری باشیم. 

بابک حمیدیا، رئیس مرکز نوآوری و نماینده اندیشکده‌ها و پژوهشکده‌های دانشگاه امام صادق(ع) نیز در این نشست سخنرانی کرد که در ادامه می‌خوانید:

 

دانشگاه امام صادق(ع) از ابتدای انقلاب شکل گرفت و داعیه‌دار این است که می‌‌خواهد مسائل نظام را حل کند. شهید مطهری می‌گوید علمی که برای جامعه اسلامی نافعیت داشته باشد به تعبیری علم دینی و اسلامی است و ما در این دانشگاه از دهه اول انقلاب که کشور به دلیل مهاجرت نخبگان و همچنین ترورهای کور دچار خلأ نخبگانی شده بود، وارد حل مسائل عمومی شدیم و این هدف افرادی همانند مرحوم آیت‌الله مهدوی کنی از تأسیس این دانشگاه بود. انقلاب از ابتدا نیازمند متخصص و متفکر با رویکرد اسلامی بود و دانشگاه در همین راستا شکل گرفت لذا می‌توانیم بگوئیم که ما به دنبال کیفی سازی تربیت نیروی انسانی بودیم.

مجموع فارغ‌التحصیلان و دانش‌آموختگان این دانشگاه حدود پنج هزار نفر هستند اما اثرگذاری آنها در ادوار مختلف و در دولت‌های گوناگون، اثرگذاری بسیار خوبی بوده است و این به دلیل رویکرد کیفی دانشگاه امام صادق(ع) است. در دهه دوم انقلاب، برخلاف دهه اول که عمده سعی دانشگاه در تربیت نخبگان و نیروی انسانی مورد نیاز نظام بود رویکرد دانشگاه تولید علم برای حل مسائل جامعه اسلامی بوده است. اتفاقی که در سطح دنیا در حال رخ دادن است تعامل حوزه تکنولوژی با علوم اجتماعی است. در همین راستا باید تعاملات و تعارضات تکنولوژی و علوم اجتماعی را مورد توجه داشته باشیم. ما از راه‌اندازی معاونت فناوری و نوآوری در وزارت علوم تقدیر می‌کنیم چراکه اگر رویکرد نوآوری در بخش عمومی را به درستی مورد توجه قرار ندهیم آسیبی که رویکردِ صرف به فناوری می‌تواند به کشور وارد کند تهی کردن جامعه از رویکرد اجتماعی و اسلامی است.

 

اگر فناوری بدون ارزش‌هایی که پشت آن است بخواهد وارد عرصه حل المسائلی کشور شود ممکن است ما را مجبور کند ارزش‌های اسلامی را کنار بگذاریم؛ همان کاری که برخی از کشورهای اسلامی انجام دادند. در مقابل ممکن است ما صرفا به ارزش‌های خودمان پایبند باشیم اما نظام و فناوری کارآمدی نداشته باشیم. این موضوع مهمی است که نباید از آن غفلت کنیم بلکه باید رویکرد نوآوری در بخش عمومی را بر اساس رویکرد علوم انسانی و اجتماعی، مبتنی بر ارزش‌های اسلامی مورد توجه قرار دهیم. در این‌ صورت می‌توانیم بگوییم جامعه اسلامی ارتقا پیدا کرده است وگرنه ممکن است از آرمان‌های اصلی خودمان دور شویم.

 

فناوری‌های نرم و خلاق دنبال این هستند که ارزش‌های انسانی و اسلامی را وارد حوزه کارآمدی کنند و الحمدلله ما در دانشگاه امام صادق پیگیری این موضوع هستیم. امیدوارم در مسیر حل مسائل کشور، وزارت علوم این مسائل را مدنظر قرار دهد و رویکرد صرفاً وارداتی به نوآوری در کشور وجود نداشته باشد و بتوانیم در آینده با رویکردهای ارزشی خودمان مسائل جامعه اسلامی را برطرف کنیم.