«الگوی انگیزش اخلاقی قرآن کریم» منتشر شد

به گزارش ایکنا، به نقل از روابط عمومی دانشگاه باقرالعلوم(ع)، کتاب الگوی انگیزش اخلاقی قرآن کریم اثر محمدرضا کریمی در ۳۴۰ صفحه به همت انتشارات این دانشگاه چاپ شد. 

 

مقوله انگیزش در علم روان‌شناسی دارای جایگاه ویژه‌ای است. انگیزش به عنوان یک بحث مهم و کلیدی، انواع گوناگونی داشته و توجه متخصصان هر شاخه را به خود جلب نموده است. انگیزش تحصیلی، انگیزش پیشرفت، انگیزش کار و انگیزش اخلاقی، ازاین قبیل هستند. در خصوص هرکدام از این موضوعات ذیل انگیزش، کتاب‌ها و مقالات بسیاری نگاشته شده است. انگیزش اخلاقی به عنوان یکی از مهمترین مباحث انگیزش، ذیل مباحث روان شناسی اخلاق قرار گرفته است. توجه به انگیزش به این علت اهمیت دارد که انگیزه‌های عالی‌تر با عملکرد مطلوب‌تر و پیامدهای روان‌شناختی سالم‌تر شناسایی شود. در قرآن کریم نیز رفتارهای اخلاقی فراوانی به چشم می‌خورد که خداوند متعال به انسان‌ها توصیه می‌کند و یا آنها را مورد نکوهش قرار می‌دهد.

 

خداوند متعال برای انجام یا عدم انجام یک رفتار اخلاقی یا ضد اخلاقی، عللی را مدد نظر دارد و مسائلی را مطرح می‌کند که به انسان انگیزه می‌دهد تا رفتار اخلاقی خود را با پیوند به این مسائل آغاز نماید. مجموعه این علل، یک الگوی مفهومی را تشکیل خواهد داد.

 

نویسنده به استناد آیات قرآن کریم در این اثر در صدد طراحی الگوی انگیزش اخلاقی قران کریم می‌باشد.تمام عوامل انگیزه دهنده معرفی شده توسط خداوند متعال در قران کریم، با گرایش‌های درونی انسان ارتباط وثیق برقرار می‌کنند؛ به عبارتی، عامل انگیزشی معرفی شده، با بن مایه‌های درونی انسان ارتباط برقرار کرده و برآن زیر ساخت سوار می‌شود به این ترتیب، یک سازه قویم به دست می‌آید که انسان را بسوی صدور رفتار اخلاقی نزدیک می‌کند.

 

این اثر در چهار فصل نوشته شده است. فصل اول مباحث مقدماتی و مفهوم شناسی مثل تعریف مفهوم الگو، مفهوم اخلاق مفهوم عامل ومنبع انگیزش اخلاقی پرداخته است. نویسنده درفصل دوم بحث منابع انگیزش اخلاقی انسان مطرح می‌کند. در این فصل منابع انگیزش اخلاقی با استفاده از علومی مانند روان‌شناسی، انسان‌شناسی، عرفان و اخلاق معرفی می‌شود. این منابع بعد از استخراج عوامل انگیزش اخلاقی قرآنی ریشه‌یابی می‌شوند. 

 

عوامل انگیزش اخلاقی از منظر قرآن کریم عنوان فصل سوم این کتاب می‌باشد به سی مورد به استناد آیات قرآن اشاره می‌کند.در ادامه نویسنده با برشمردن توجه به تعقل و اندیشه‌ورزی، مواجه انسان با علم و قطع خود، ایجاد، یادآوری و ارتقای هویت اخلاقی بعنوان عوامل انگیزش اخلاقی برمی‌شمرد.

 

نویسنده در فصل ۴ کتاب الگوی انگیزش اخلاقی قرآن کریم را مطرح می‌کند.در این فصل نویسنده معتقد است جانمایی عوامل و منابع انگیزش اخلاقی درساحت‌های سه گانه شناختی، عاطفی و رفتاری بر اساس زنجیره اخلاقی انسان، شامل: تصور رفتار اخلاقی، تصدیق  به خیر/ فایده رفتار اخلاقی، شوق، شوق اکید، اراده و عمل، شکل علمی و منطقی‌تر به خود می‌گیرد. بنابراین مدل انگیزش اخلاقی مورد نظر، تلاقی عوامل و منابع و ساحت‌های سه‌گانه انسان با فرآیند رفتار اخلاقی انسان است. در نهایت سه مدل کلی استخراج می‌شود.مدل اول: عوامل انگیزش اخلاقی استخراج شده قبل از تصدیق به خیر/ فایده ظاهر شده و آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. مدل دوم: عوامل انگیزش اخلاقی استخراج شده بعد از تصدیق به خیر یا فایده ظاهره شده و با تحریک منابع انگیزش اخلاقی، در راستای ترغیب انسان برای کنش اخلاقی، شوق ایجاد می‌کند.مدل سوم: عوامل انگیزش اخلاقی، در ارتباط با منبع انگیزش اخلاقی مورد نظر، تصدیق به خیر/ شر یا فایده/ ضرر را تحت تاثیر قرار می‌دهد.