«قرآن مورّخان» در پی جریان‌سازی و نیازمند مقابله است

حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی رحمتی، خطیب و روحانی حسینیه «المنتظر» شهر لیون فرانسه و مدرس زبان فرانسه و مطالعات اسلامی در جامعة المصطفی(ص) العالمیه در گفت‌و‌گو با ایکنا سابقه فعالیت‌های خود در حوزه کشورهای فرانسوی‌زبان، ضرورت معرفی پیامبر(ص) و قرآن کریم در غرب، تألیف «قرآن مورخان» در فرانسه با هدف ایجاد شبهه در کلام وحی و تلاش برای تبلیغ قرآن به زبان ساده و قابل فهم در کشورهای اروپایی را تبیین و توضیحاتی در این باره ارائه کرد.

وی ابتدا اظهار کرد: تقریبا 11 سال در کشورهای آفریقایی مانند ماداگاسکار، کومور، نیجر (به عنوان مبلغ جامعة المصطفی) فعالیت و در رئونیون و موریس رفت و آمد و فعالیت داشته‌ام و در فرانسه، سوئیس و بلژیک نیز برای مسلمانان و غیر مسلمانان سخنرانی و برنامه‎های ترویجی اجرا کرده‌ام.

فعال و مبلغ عرصه بین‌الملل افزود: اولین‌بار که  به عنوان مبلغ به خارج از کشور اعزام شدم، فعالیت‌هایم بیشتر تبلیغی ـ ترویجی بود، انجمن قرآن ماداگاسگار ثمره این فعالیت‌ها بوده و در حال حاضر در این کشور فعال است، مجتمع امام رضا(ع) نیز از زیرمجموعه‌های این انجمن در ماداگاسگار به شمار می‌آید.

وی در ادامه درباره همکاری حسینیه «المنتظر» با مسجد لیون فرانسه گفت: این حسینیه هر ساله در ماه رمضان کار مشترکی با مسجد لیون انجام می‌دهد و این مسجد طی 4 هفته در ماه رمضان برنامه‌ای با حضور نمایندگان ادیان مختلف مسیحی(کاتولیک و ارتدکس)، یهودی و اسلامی(شیعه و سنی) برگزار می‌کند، این برنامه فرصت خوبی برای رفع شبهات درباره اسلام است و ما هر ساله در برنامه‌هایی که به عنوان سخنران دعوت می‌شویم سعی داریم بر مشترکات ادیان تأکید کنیم.

مدیر گروه مطالعات اسلامی بخش زبان فرانسه جامعة المصطفی(ص) العالمیه تصریح کرد: ما دو مسئله یعنی پیامبر(ص) و قرآن کریم را در غرب به‌ویژه در فرانسه مورد توجه قرار داده‌ایم، پیامبر(ص) در غرب به‌درستی معرفی نشده است، هدفمان این است که تاریخ اسلام و شخصیت پیامبر(ص) به معنای واقعی معرفی شود، این در حالی است که افرادی در فرانسه رویکردهایی علیه قرآن داشته‌اند، اخیراً در این راستا کتابی به نام «قرآن مورّخان» از سوی 30 تن از نويسندگان در سه جلد نوشته شده است که نوعی تلاش برای شبهه‌افکنی، جریان‌سازی و وارد کردن شوک به قرآن‌پژوهان است و باید در این زمینه کاری صورت گیرد.

رحمتی تصریح کرد: در قرآن مورّخان، رنگ تاریخی به قرآن داده‌اند و قرآن را از نظر تاریخی بررسی کرده‌اند؛ البته این مسئله، کار جدیدی نیست و با «تئودور نولدکه»، خاورشناس غربی با کتاب «تاریخ قرآن» شروع شد و او نتوانست آن را تمام کند و این کتاب را به شاگردش داد تا آن را به سرانجام برساند و شاگردش هم نتوانست و این روند ادامه یافت تا به قرآن مورّخان رسید.

برهم‌زدن نظام سوره در قرآن مورّخان

وی تأکید کرد: در قرآن مورّخان این مسئله بررسی شده است که آیه‌ای که در فلان سوره آمده، متناسب با این فضا نبوده و متعلق به این سوره نیست، به عنوان مثال چهار آیه سوره علق که با آیات دیگر تناسب ندارد بخشی از آیات مربوط به این سوره نیست و نباید در اینجا ذکر می‌شد و هدف مؤلفان و نویسندگان این است که نظام موجود در سوره‌ها را به هم بریزند.

این استاد مطالعات اسلامی تصریح کرد: «قرآن مورّخان» سه جلد است و تا جایی که به یاد دارم 30 نفر از نویسندگان از جمله محمدعلی  امیرمعزی، از اساتید ایرانی مقیم فرانسه مقالاتی را در این کتاب جمع‌آوری کرده‌اند، این کتاب در تلویزیون فرانسه تبلیغ شده است و قیمت آن در چاپ اول 56 یورو و در چاپ جدید 96 یورو است که برای فرانسوی‌ها خرید سه جلد این کتاب مبلغ زیادی نیست.

رحمتی در ادامه درباره تلاش‌های صورت گرفته در رد شبهات تاریخ قرآن که از سوی «تئودور نولدکه»، مطرح شده است، گفت: «هاشم حسن» به زبان عربی در قالب پایان‌نامه که بعدها به صورت کتاب چاپ شد به این شبهات پاسخ داده است که این کتاب در جامعة المصطفی(ص) العالمیه اثر برگزیده شد. «اسماعیل کریمو» دانشجوی جامعة المصطفی(ص) العالمیه از کشور «بنین» نیز این پایان‌نامه را به فرانسه ترجمه کرد که منتظریم مجوز چاپ صادر و این کتاب منتشر شود.

این مدرس جامعة المصطفی(ص) العالمیه همچنین اظهار کرد: همان‌طور که گفته شد قرآن مورّخان در رسانه‌های فرانسه تبلیغ می‌شود و این نشان می‌دهد که عده‌ای می‌خواهند در قرآن شبهاتی ایجاد کنند. بنابراین برای مقابله با آن باید مطالعاتی انجام و شبهات جمع‌آوری شود و کارشناسان به فارسی و عربی آثاری تألیف کنند و این آثار به فرانسه ترجمه شود.

وی بیان کرد: از زمانی که این کتاب روانه بازار فرانسه شد، در تلویزیون‌های این کشور به صورت گسترده تبلیغ شد، ما در نظر داشتیم کاری برای دفاع از قرآن و شبهات پیش‌آمده انجام دهیم، با فعالان حوزوی هم برای یافتن راهی برای پاسخ به شبهات به‌ویژه در فرانسه رایزنی کردیم. گفتنی است که بعضی از فضلای حوزه کارهایی را در این زمینه شروع کرده‌اند.

این فعال و مبلغ عرصه بین‌الملل ادامه داد: کاری که باید انجام شود این است که قرآن همان‌طور که هست، معرفی شود، در برخی کتابخانه‌ها و کتابفروشی‌های فرانسه دایرة المعارفی درباره مذاهب و ادیان وجود دارد، این دایرة المعارف زمانی که به معرفی اسلام و قرآن می‌رسد آیاتی را آورده است که به قطع‌کردن دست و شلاق زدن (در موارد لازم) اشاره دارد، در پاسخ به گردآورندگان این دایرة المعارف باید گفت آیا قرآن هیچ آیه‌ای که در آن «غفور» و «رحیم» به کار رفته باشد، ندارد یا خود «بسم‌الله الرحمن الرحیم» که 114 بار در قرآن تکرار شده است، نشانه رحمانیت و مهربانی خداوند نیست و نباید در این کتاب ذکر می‌شد؟!

وی گفت: در چنین شرایطی باید اسلام حقیقی و قرآنی که معرف رحمانیت خداست، به فرانسوی‌ها معرفی شود تا بدانند که قرآن، آن‌گونه که مغرضان معرفی کرده‌اند، نیست. این‌ها اهدافی است که ما در فرانسه دنبال می‌کنیم.

ترجمه فرانسوی شیعی از قرآن کم داریم

حجت‌الاسلام مجتبی رحمتی ادامه داد: مشکل دیگر این است که ما در زبان فرانسه ترجمه فرانسوی شیعی از قرآن کم داریم و تنها ترجمه شیعی مربوط به «غلامحسین ابوالقاسمی فخری» است، درباره تفسیر هم همین‌طور است، ما فقط تفسیر جزء 30 را از شیخ اسحاق، از خوجه‌های هندی داریم که برداشتی از تفسیر نور و نمونه است، آقای «کریستین بونو» هم تفسیر جزء 30 را به صورت چاپ‌شده دارند، همچنین سه جزء اول قرآن از سوی ایشان ترجمه شد و در مجموع ترجمه و تفسیر این چهار جزء منتشر شده است.

وی افزود: گروهی هستند که همکاری خود برای ترجمه تفسیر المیزان را آغاز کرده‌اند، «احمد مصطفی» سرپرست این گروه است، وی مترجم نهج‌البلاغه به زبان فرانسه و چهل حدیث امام خمینی(ره) است، اگر این کار به سرانجام برسد، خدمت بزرگی به قرآن خواهد بود.

حجت‌الاسلام رحمتی در پاسخ به این سؤال که «آیا ایجاد شبهه در غرب فقط به قرآن مربوط می‌شود یا انجیل و تورات نیز مورد شبهه واقع شده‌اند؟»، گفت: امروز در غرب ایجاد شبهه در انجیل، قدیمی و کهنه شده است، زیرا با سخت‌گیری‌های قرون وسطی، جریان‌های مخالف مسیحیت ایجاد و شبهاتی در خود عهد قدیم و عهد جدید ایجاد شد که می‌گوید خداوند نمی‌خواست انسان چیزی یاد بگیرد و می‌خواست نادان بماند(سِفر خلقت در مسیحیت)؛ برخلاف قرآن که با «اقرأ» آغاز شده است. شبهه‌های وارده بر مسیحیت شاید در قرن هجدهم و اوایل نوزدهم تأثیرگذار بود؛ اما اکنون دیگر کارآیی ندارد؛ اما در رابطه با قرآن این‌طور نیست و قرآن جای خود را در میان غربی‌ها و فرانسوی‌ها باز کرده و روی آوردن به کلام وحی در حال رشد است، افراد زیادی هم به مطالعه قرآن روی‌ آورده‌اند.

وی تأکید کرد: قرآن اگر به معنای واقعی و روان، ترجمه و در میان مردم منتشر شود، تأثیرگذار است؛ به ویژه جزء 22 به بعد که به مسائل مربوط به بانوان و آقایان پرداخته است و آن‌ها را برابر می‌داند.

رحمتی تصریح کرد: یکی از مسائل مهم در قرآن، خطاب «یا ایها الناس» است که برای اروپایی‌ها جالب است و آن‌ها می‌گویند که با توجه به این موضوع، قرآن آن‌ها را مورد خطاب قرار داده است و با خود آن‌ها سخن می‌گوید و خود به این مسئله اذعان دارند و به همین دلیل به قرآن و مطالعه آن روی آورده‌اند.

قرآن؛ بهترین منبع برای تبلیغ اسلام

وی در بخش دیگری از این گفت‌و‌گو درباره راهکارهای گسترش تعامل اسلام و مسیحیت گفت: بهترین الگو و نمونه خود قرآن است، قرآن از مسیحیت تعبیر خوبی دارد و می‌فرماید وقتی آن‌ها به حقایق گوش می‌کنند، از چشم‌هایشان اشک روان است یا توصیف زیبای حضرت مریم(س) در قرآن مسئله بسیار مهمی است. حضرت مریم نقطه مرکزی مسیحیت است و قرآن آن حضرت را تقدیس کرده که بسیار مورد توجه مسیحیت است.

حجت‌الاسلام رحمتی ادامه داد: خداوند در قرآن کریم می‌فرماید به پدر و مادر خود نیکی کنید؛ اگرچه مسلمان نباشند، به همسایه خود نیکی کنید، هرچند مسلمان نباشند، به قولی که دادید عمل کنید ولو اینکه طرف مقابل مسلمان نباشد، بنابراین اگر کسی می‌خواهد در جامعه اروپایی زندگی کند، باید این آموزه‌ها را مورد توجه قرار داده و پاک‌ترین مسلمان و بهترین الگو باشد. در این زمینه سیدمحمد تیجانی، نویسنده و اسلام‌پژوه تونسی، کتابی با مضمون نحوه زندگی یک مسلمان در غرب تألیف کرده است.

این مبلغ حوزه بین‌الملل گفت: اکنون در جامعه اروپا یکی از دردها، تنهایی است، در این جامعه که مشکلات زیادی وجود دارد، باید ارزش‌های اسلامی را ترویج داد، حسن همجواری و تعامل و برادری را به جا آورد تا به نشر اسلام کمک شود، باید در رفتار شخصی با همسایگان خود در اروپا تجدید نظر کرده و تعامل اسلامی داشته باشیم چرا که در جذب آنان مؤثر است، هدف این نیست آن‌ها مسلمان شوند؛ بلکه هدف این است که دیدگاهشان نسبت به اسلام مثبت باشد.

مدرس مطالعات اسلامی جامعة المصطفی(ص) العالمیه در بخش پایانی این گفت‌و‌گو روش‌های تبلیغ قرآن در جامعه غرب برای مقابله با غرض‌ورزی‌ها را یادآور شد و بیان کرد: باید قرآن را به شکلی ساده به غرب به‌ویژه فرانسوی‌ها معرفی کرده و مفاهیم قرآن را مصور منتشر کنیم، داستان‌های قرآنی را کوتاه و مفید به زبان ساده به غربی‌ها و مخاطب فرانسوی‌زبان منتقل کنیم، هر چند تلاش‌هایی در این زمینه شده است، اما اندک بوده و جای کار زیادی دارد.

وی در پایان تأکید کرد: حکمت‌ها، نکته‌ها و مفاهیم قرآنی را باید به صورت قصه بنویسیم و منتشر کنیم حتی با یک ویدئوکلیپ می‌توان قرآن و پیامبر(ص) را معرفی کرد و این مسئله مهمی است که باید به آن توجه داشت.

گفت‌و‌گو: زهرا نوکانی