ایجاد عادت و پرورش فردی اساس نظام تربیت غربی است
کارشناس حوزه کودک و نوجوان گفت: اساس نظام تربیت غربی بر پایه ایجاد عادت همراه با کمترین میزان شجاعت و تفکر و تعقل است؛ در مقابل، مکتب تربیتی اسلام با شکل دادن و شرطی کردن بدون تفکر مخالف است و در اسلام تربیت بر اساس یک سری اصول و مبانی صحیح و تفکر و تعقل اجتماعی شکل می‌گیرد.
پریسا فاضلی، کارشناس کودک و نوجوان در گفت‌وگو با ایکنا از قم، در خصوص اصول و مؤلفه‌های تربیت دینی در کودکان، بیان کرد: برای پرداختن ثمربخش به تربیت دینی ابتدا باید ارکان تربیت دینی را بررسی و با تربیت غیردینی مقایسه کرد؛ در نظام تربیت غربی اساس بر ایجاد عادت و پرورش فردی است که کمترین میزان شجاعت، تفکر و تعقل را داراست. نظام تربیت غربی به دنبال این است که عادت مطلوب ایجاد کند و همان‌طور که در کشورهای اروپایی مشاهده می‌کنیم بردگان مطیع و قابل پیش‌بینی پرورش دهد که نظم و قانون را رعایت می‌کنند، اما این بر پایه اخلاق و تفکر نیست و صرفاً بر اساس معادل‌سازی شکل گرفته است و بحث‌هایی مانند نوع‌دوستی و کمک به دیگران که پایه اخلاق اجتماعی دارند به ندرت مشاهده می‌شود.
وی ادامه داد: در مقابل، مکتب تربیتی اسلام با شکل دادن و شرطی کردن بدون تفکر مخالف است و همان‌طور که در روایت هم آمده است، بهترین عبادت غلبه بر عادت است، زیرا در عادت‌ها بهره‌ای از اهداف اخلاقی و تفکر و حتی تشخیص اهم و مهم وجود ندارد و فردی که این‌گونه رشد می‌کند ممکن است در پستی و بلندی‌های زندگی یک ارزش را فدای نیاز خود بکند و یا برای رهایی از فشار به یک سری اعمال ناشایست روی بیاورد؛ این نتیجه تربیت بدون تفکر و بدون درک حقیقت دنیا و باور به معاد است.
فاضلی با بیان این موضوع که گفته می‌شود حکومت ما اسلامی است، اما در آن ظلم و بی‌عدالتی و بی‌اخلاقی وجود دارد، گفت: این یک قیاس اشتباه است، چراکه ما نظام اسلامی داریم، اما تربیت اسلامی در کشور ما در همه حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فردی شکل نگرفته و راه حل این مسئله هم این است که در هر خانواده‌ای در چارچوب همان جامعه کوچک خود، دغدغه تربیت دینی وجود داشته باشد.
اسلام با عادت‌سازی در تربیت مخالف است
کارشناس مسائل تربیتی افزود: بر اساس آنچه گفته شد اسلام با عادت‌سازی مخالف است؛ به‌طور مثال در بحث نماز هر چند که فلسفه آن براساس تکرار و استمرار است، اما اگر صرفاً براساس عادت کردن و بدون تفکر شکل بگیرد، نتیجه این می‌شود که فرزند تا وقتی کوچک است نماز می‌خواند اما وقتی بزرگ شد یا رها می‌کند و یا تنها بر اساس عادت نماز می‌خواند، لذا تربیت باید براساس یک سری اصول و مبانی صحیح شکل بگیرد.
وی بیان کرد: اصل اول در تربیت توفیق‌طلبی است؛ یکی از دعاهایی که هر پدر و مادری باید داشته باشد توفیق تربیت صحیح فرزندان از خداوند و اهل بیت(ع) است، وقتی این توفیق طلبی اتفاق می‌افتد توان و نیروی مضاعف در این مسیر محقق می‌شود و هم اینکه بعد معنوی خود والدین مورد توجه قرار می‌گیرد.
فاضلی با اشاره به اینکه اصل دوم تربیتی افزایش آگاهی است، گفت: برای انجام هر کاری شناخت لازم است و شناخت و آگاهی به پیچ و خم‌های تربیت بخصوص در دنیای امروزی با وجود عوامل هدایتگر مختلف اعم از فیلم، بازی و فضای مجازی؛ بسیار ضروری است.
کارشناس تربیت حوزه کودک و نوجوان بیان کرد: گاهی والدین به جای دیندار کردن فرزندان با اصرار و فشارهای نابجا و حتی تشویق و تنبیه‌های نادرست آنها را دین‌گریز می‌کنند؛ حضرت رسول(ص) می‌فرمایند: کسی که ناآگاهانه کاری را انجام دهد ضررش بیش از اصلاحش خواهد بود؛ به‌طور مثال می‌توان با مطالعه کتب تربیتی، استفاده از سخنان کارشناسان تربیتی مورد اعتماد و همچنین تجربه‌های موفق دیگران آگاهی کسب کرد.
وی اصل سوم در تربیت صحیح را شروع از خود معرفی کرد و افزود: در کودکان آگاهی دیداری بر آگاهی شنیداری غلبه دارد، پس آنها آن چیزی می‌شوند که ما هستیم نه آنچه که می‌گوییم؛ لذا لازمه تربیت موفق، تربیت و رشد دائمی خود والدین است، که این تأثیرگذاری حتما باید در سنین کودکی پایه‌گذاری شود.
فاضلی بیان کرد: اصل چهارم در تربیت صحیح جامع‌نگری است؛ اسلام یک برنامه جامع است و در مسیر تربیت به همه ابعاد فردی، اجتماعی و اخلاقی انسان ورود می‌کند؛ به‌طور مثال والدینی که حریم محرم و نامحرم را رعایت نمی‌کنند، نمی‌توانند الگوی مناسبی برای فرزندان در رابطه با نماز هم باشند.
وی اصل پنجم را در تربیت صحیح توجه به همه نیازها و علایق فرزندان دانست و گفت: شناخت و اهمیت دادن به نیازهای فرزندان در مسیر تربیت مسئله بسیار مهمی است، فرزندی که نیازهای واقعی‌اش تأمین می‌شود، مسلماً هماهنگی بیشتری با باورها و رفتارهای والدین دارد.
کارشناس مسائل تربیتی اضافه کرد: آخرین اصل بحث آموزش گام به گام است؛ که اصل تدریج نامیده می‌شود، رعایت اصل تدریج یک امر مهم و ضروری برای تربیت سالم و درست است، همان‌طور که اگر برای فرزندان از لحاظ جسمی مسئله پیش بیاید، والدین دغدغه‌مند می‌شوند و دنبال رفع کردن آنها به بهترین نحوه هستند. در مسائل دینی هم نباید ساده‌انگاری کنند و نباید آشنایی با آداب دینی و بحث عفت و حیا را به سال‌های دور و زمانی که خود فرزند تشخیص می‌دهد و یا دوست دارد یاد بگیرد، موکول کنند؛ این کوتاهی در وظایف پدر و مادری محسوب می‌شود، زیرا فرزندان در محیط ایزوله و سالم و بدون عوامل ضد تربیتی رشد نمی‌کنند در نتیجه نباید فرزندان را به حال خود رها کنیم که خود آنها آگاهی کسب کنند و اهل تفکر شود.
انتهای پیام
