آموزش مجازی که دانش‌آموزان نابینا را نمی‌بیند
با شیوع کرونا و آغاز آموزش‌های مجازی دانش‌آموزان با مشکلات بسیاری روبه‌رو شدند، مشکلاتی که برای دانش‌آموزان دارای معلولیت بیشتر قابل لمس بود. در آموزش مجازی به‌ویژه کار با نرم‌افزار شاد با مشکلات بسیاری مواجه هستیم که ناشی از نادیده‌انگاری حقوق معلولان و به‌ویژه نابینایان است.
یکی از حقوق اساسی افراد دارای معلولیت، حق دسترس‌پذیری بوده که در قانون حمایت از معلولان کشور نیز به آن اشاره شده است. یک فرد نابینا نمی‌تواند هیچ بهره‌ای از آموزش مجازی ببرد؛ باوجود این‌که بیش از یک سال از کرونا می‌گذرد اما تاکنون هیچ‌گونه قدم اساسی برای دسترس‌پذیری برنامه شاد برای نابینایان انجام نشده است و دانش‌آموزان نابینا و کم‌بینا با مشکلات اساسی آموزش مجازی روبه‌رو هستند.
فاطمه صالحی، معلم مدرسه استثنایی در قزوین، در این خصوص به ایکنا قزوین، گفت: بینایی اولین حسی است که شناخت ما از محیط را تحت تأثیر قرار می‌دهد، وقتی بینایی نداشته باشیم شناخت محیط تحت تأثیر قرار می‌گیرد، دانش‌آموزان نابینا و کم‌بینا باید از سه سالگی آموزش ببینند تا سایر مهارت‌های ارتباطی‌شان تقویت شود.
وی ادامه داد: این دانش‌آموزان نیز مانند سایر دانش‌آموزان حس استقلال‌طلبی دارند اما با توجه به ضعف بینایی کار آموزش آن‌ها تخصصی‌تری است، ۷۰ درصد یادگیری به‌واسطه بینایی است اما در دانش‌آموزان که ضعف بینایی دارند باید حس‌های دیگر شنوایی، تکلم و لامسه را ارتقا دهیم تا بتوانند کارهای روزانه را انجام دهند. اگر بینایی در حدی نباشد که دانش‌آموز بتواند بخواند باید بریل آموزی را یاد بگیرند، هر دانش‌آموز ویژگی‌های خاص خودش را دارد، چراکه هرکدام از یک خانواده با یک نوع رفتار متفاوت هستند، گاهی ترحم و دلسوزی باعث می‌شود رفتار صحیحی شکل نگیرد، گاهی کودک آموزش رفتار اجتماعی نمی‌بیند و از خانواده طرد می‌شود؛ ما در مدرسه کودکان کم‌بینا و نابینا را از سن ۲ سالگی به بالا پذیرش و مهارت‌های لازم را تقویت می‌کنیم.
صالحی بیان کرد: از زمان شیوع کرونا آموزش آنلاین به دانش‌آموزان را شروع کردیم اما بازخورد خوبی نداشت، دانش‌آموزانی که ضعف بینایی دارند باید کتاب‌های عادی با فونت درشت بخوانند و نیاز است که با روش‌های خاص آموزش ببینند که اغلب خانواده‌ها این مهارت را ندارند و نمی‌توانند مطالب آموزشی را به دانش‌آموز منتقل کنند. دانش‌آموزان نابینا باید خط بریل را یاد بگیرند که نیاز است معلم دارای تخصص این آموزش را ارائه دهد، بعد از مجازی شدن آموزش‌ها، اغلب دانش‌آموزان دچار ضعف آموزشی شدند، این کار تخصصی است و هرکسی نمی‌تواند انجام دهد از طرفی آموزش بریل را نمی‌توانیم از طریق فضای مجازی انجام دهیم.
آموزش بریل در خانه امکان‌پذیر نیست
طاهره باقری که از سال ۹۰ معلم نابینایان است به خبرنگار ایکنا، گفت: آموزش به نابینایان و کم‌بینایان سختی‌هایی خاص خود را دارد برای مثال باید به‌صورت فردی کار کنیم، بریل‌آموزی سخت است، چرا که ضمن آموزش خط باید تحرک و جهت‌یابی را نیز با دانش‌آموزان کار کنیم تا مستقل شوند. در مدارس عادی شاید با ۲ بار تکرار دانش‌آموزان متوجه شوند اما در مدارس کم‌بینایان و نابینایان نیاز است که چندین بار تکرار کنیم و نیاز به حمایت بالا دارند، باید وقت بیشتری برای هر دانش‌آموز بگذاریم و این زمان برای دانش‌آموزان کلاس اول و آمادگی که بریل‌آموزی دارند بیشتر است.
وی اظهار کرد: از زمان شیوع کرونا آموزش مجازی شد اما زمینه آموزش به‌گونه‌ای نبود که بتوان آموزش داد، بنابراین سال گذشته تصمیم گرفتیم ۲ روز در هفته را به‌ویژه حضوری برگزار کنیم چراکه آموزش بریل در خانه امکان‌پذیر نیست و حتماً مادر باید خودش خط بریل را بلد باشد تا بتواند به کودک آموزش دهد اما اغلب مادران آموزش خاصی در این حوزه ندیده‌اند. در سال جاری نیز کلاس‌ها به‌صورت حضوری برگزاری و پروتکل‌ها را رعایت کردیم، نرم‌افزار شاد برای دانش‌آموزان نابینا قابل‌استفاده نیست چراکه بینایی ندارد و امکان ارسال فیلم برای دانش‌آموزان وجود ندارد، صوت ارسال می‌کردیم اولیا نیز گوش می‌کردند اما نمی‌توانست جایگزین آموزش حضوری شود.
مفهوم آموزش در مدارس استثنایی متفاوت است
مهشید که دخترش کم‌بینایی شدید دارد در این باره به ایکنا، گفت: با شیوع کرونا فرزند من پیش‌دبستانی بود و مشکلات بسیاری داشتیم، دختر من ۲ هفته به مدرسه آمد و پیشرفت خوبی داشت اما با شیوع کرونا همه‌چیز به هم‌ریخت؛ اگرچه در دوران آموزش مجازی کوتاهی نکردم اما دخترم از درس‌ها عقب ماند، فشار زیادی بر روی ما بود چراکه آموزش ندیده بودیم و نمی‌دانستیم چطور باید درس‌های مختص کم‌بینایان را تدریس کنیم.
وی یادآور شد: فرزند دیگر من سالم است و به خوبی از پس آموزش مجازی برآمد، چراکه مفهوم آموزش در مدارس عادی همانی است که تجربه کردیم، اما در آموزش ویژه نابینایان کوچک‌ترین تغییر در آموزش مفاهیم را جابه‌جا می‌کرد، یا دخترم خسته می‌شد و وقتی می‌خواستم صوت بگیرم استرس می‌گرفت. در مدرسه حسابگر معلم است و دانش‌آموز درس می‌خواند اما در خانه از ما حساب نمی‌برد و تمایلی به درس خواندن نداشت، از طرفی برنامه شاد متناسب‌سازی نشده بود، امسال خوب شده است معلم می‌داند از چه راهی آموزش دهد.
پسرم نمی‌توانست به‌صورت آنلاین درس بخواند
مادر یکی از دانش‌آموزان کم‌بینا نیز گفت: ماهان ۶ ساله است، یکی از چشم‌هایش دارای مشکل شبکیه و هر دو چشمش ضعیف است به همین دلیل برای درس خواندن بریل را انتخاب کردیم، با توجه به علاقه بسیاری که به درس دارد ۲ سال است که به مدرسه می‌آید، اما سال گذشته به دلیل کرونا نتوانستیم به مدرسه بیاورمش و از درس خواندن عقب افتاد.
وی ادامه داد: اوایل سال گذشته از طریق تلفن همراه آموزش می‌دادیم اما نمی‌توانستم به صورت کامل درس‌ها را انتقال بدهیم بنابراین از مدرسه درخواست کردم که اگر کلاس حضوری شد به ما اطلاع دهند چراکه نمی‌توانستم آنلاین پسرم را به درس‌هایش برسانم. مدیر مدرسه به ما کمک کرد و تابستان کلاس حضوری برای دانش‌آموزان برگزار کرد، طی ۳ ماه تابستان درس‌های آمادگی ۱ را مجدداً دوره کردند و دوباره آزمون گرفتند، من بریل بلد نبودم و صرفاً می‌توانستم لامسه را با او کار کنم، پسرم بسیار باهوش بود و با لمس موارد را توضیح می‌داد.
آموزش مجازی برای هر قشری دارای قوانین و شرایط خاصی است، زمانی که آموزش مجازی برای دانش‌آموزان نابینا مطرح می‌شود نیاز است که بسترهای لازم این آموزش نیز فراهم شود، آموزش مجازی درحالی‌که در شرایط فعلی دانش‌آموزان نابینا برای آموزش‌های حضوری نیز دارای مشکل هستند پاسخگو نیست و باید آموزش‌وپرورش تدابیر ویژه برای این دانش‌آموزان بیاندیشد.
گزارش از آرزو یارکه سلخوری
انتهای پیام
