بلوغ‌های هشت‌گانه ازدواج موفق کدامند؟ + فیلم
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با بیان اینکه ازدواج یک پیمان چندجانبه و گسترده است، اظهار کرد: برای آمادگی و بلوغ ازدواج می‌توانیم بگوییم که ما بلوغ جسمی و زیستی داریم که در هر انسانی وجود دارد؛ اما بلوغ عاطفی، شناختی، اجتماعی، اخلاقی، اقتصادی، دینی و معنوی داریم که جوانان برای رسیدن به این بلوغ‌ها از همان کودکی نیاز به توجه و رسیدگی خانواده و آموزش دارند.
به گزارش ایکنا از قم، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا سالاری‌فر، عضو هیئت علمی گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با ایکنا از قم، اظهار کرد: خانواده‌ها روی بلوغ فکری و آمادگی‌های لازم فرزندانشان برای ازدواج مانند گذشته سرمایه‌گذاری نمی‌کنند؛ چون وقتی مقایسه‌ای انجام می‌دهیم میان ازدواج‌های الان و ازدواج‌هایی که 40 یا 50 سال پیش اتفاق می‌افتاد، کاملاً درک می‌شود که آن آمادگی و بلوغی که در ازدواج‌های گذشته بود در ازدواج‌های دختران و پسران امروزی نیست.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه یک نکته کلیدی این است که سن ازدواج هم بالا رفته است ولی ما می‌بینیم که آن آمادگی و بلوغ لازم وجود ندارد؛ به‌طور مثال دختر 40 یا 50 سال پیش هنگام ازدواج 16 سال داشت، اما آمادگی و بلوغ لازم را هم داشت، ولی الان برخی دختران 24 ساله آمادگی لازم را برای ازدواج ندارند.
پژوهشگر حوزه روانشناسی گفت: با توجه به پیچیدگی‌های جامعه ما و همه جوامع، طبیعتاً آمادگی برای ازدواج شرایط سخت‌تری پیدا کرده است و این امری عادی است؛ در گذشته ارتباط‌هایی که یک دختر و پسر داشتند و بعد از ازدواج ادامه می‌دادند ارتباط‌های اجتماعی محدودی بود.
ضعف جدی خانواده‌ها در رشد فرزندانشان برای ازدواج
استاد گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با اشاره به ایجاد بلوغ عاطفی در فرزندان، اضافه کرد: امروزه دختران و پسران قبل از ازدواج ارتباط‌های اجتماعی گسترده‌ای دارند و پس از ازدواج این ارتباط‌های اجتماعی گسترده ادامه دارد و گاهی این ارتباط‌ها خیلی پیچیده است و آمادگی برای ازدواج را برای این نوع ازدواج‌های پیچیده خیلی کلیدی و سخت می‌کند.
وی تصریح کرد: امروزه شرایط اجتماعی خیلی پیچیده شده است و برخی خانواده‌ها نیز کارهایی انجام می‌دهند که مشکل ایجاد کرده، یعنی در رشد فرزندانشان برای ازدواج، کار و استقلال، ضعف جدی دارند و اهتمام اصلی خانواده بیشتر رفاه است و دومین مورد اهتمام به تحصیل بالا در فرزندان است؛ یعنی موارد قابل توجه برای آمادگی زندگی آینده را کنار گذاشتند و ما می‌بینیم که فرد 25 سال دارد اما آمادگی ازدواج را ندارد.
سالاری‌فر با اشاره به اینکه به‌طور اساسی ازدواج یک پیمان چندجانبه و گسترده است، گفت: امروزه قراردادهای اجتماعی بسیاری داریم ولی یک پیمانی به نام ازدواج داریم که در این پیمان بعد جسمی، جنسی و عاطفی دارد و طبیعتاً آمادگی‌ها باید چندجانبه باشد.
وی ادامه داد: برای آمادگی و بلوغ ازدواج می‌توانیم بگوییم که ما بلوغ جسمی و زیستی داریم که در هر انسانی وجود دارد؛ اما بلوغ عاطفی، شناختی، اجتماعی، اخلاقی، اقتصادی، دینی و معنوی داریم که جوانان برای رسیدن به این بلوغ‌ها از همان کودکی نیاز به توجه و رسیدگی خانواده و آموزش دارند.
پژوهشگر حوزه خانواده و ازدواج بیان کرد: در واقع عدم تحقق این هشت بلوغ فرد را با سردی جنسی مواجه کرده و حتی به مرحله‌ای از نفرت جنسی هم می‌رسد و روابط عاطفی برقرار نمی‌شود و به دنبال آن انتظارات متناقض به‌وجود می‌آید.
سالاری‌فر گفت: گاها یک نفر در ازدواج به بلوغ رسیده، اما این بلوغ در طرف مقابل انجام نگرفته و سبب ناسازگاری شده و در این موارد اداره خانواده خیلی اوقات با موارد اولیه یک زندگی مانند غذا پختن، نظافت منزل و این موارد ساده نیز با مشکل روبرو می‌شود.
وی با اشاره به اینکه گاهی اوقات فرد به بلوغ اجتماعی هم نرسیده و در ارتباط با خویشان نیز مشکل دارد، بیان کرد: در نتیجه این مسائل جدایی عاطفی ایجاد شده و به دنبال آن زوجین دچار طلاق شده و گاهی پای فرزندان طلاق نیز در میان است.
بلوغ عاطفی و بیان صحیح احساس
سالاری‌فر گفت: در ارتباط عاطفی باید احساسات و عواطف خودمان را درک کنیم، یعنی فرد درک کند که من الان عصبانی هستم و روحیه پایینی دارم و پس از آن بتواند بیان کند، ولی گاهی فرد درک نکرده و توانایی بیان هم ندارد، پس نمی‌تواند بدون آسیب به طرف مقابل احساسش را بگوید و همین سبب کشمکش در زندگی مشترک می‌شود.
عضو هیئت علمی گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه بیان کرد: مسئله دیگر تمایزیافتگی عاطفی است که در فرد ایجاد نشده و فرد خودش را مسئول پیامد رفتارهایش نمی‌داند که این بلوغ به معنای این است که حالا همان‌طور که احساس خود را درک می‌کنیم بتوانیم احساس طرف مقابل را نیز درک کنیم.
ضرورت بلوغ فکری در حوزه فضای مجازی
وی با اشاره به اینکه افراد باید واقع‌نگر باشند و با واقعیت‌های اجتماعی امروزی آشنا باشند، اظهار کرد: گاهی اوقات جوانان ما رؤیایی زندگی می‌کنند و در انتخاب همسر نیز رؤیایی برخورد کرده و شرایط واقعی خودشان و طرف مقابل را نمی‌سنجند و بر اساس یک سری آرزوها و آمال در زندگی برخورد می‌کنند؛ همچنین فضای مجازی سبب شده تا ما با افراد زیادی آشنا شویم ولی یک ایرادی که دارد این است که ما را از واقعیت دور کرده و واقع‌نگری و بلوغ فکری را از ما دور کرده است و در واقع آن چیزی که ما در فضای مجازی یا فیلم‌ها می‌بینیم واقعیت نیست بلکه جزئی از واقعیت و یا خلاف واقعیت است.
سالاری‌فر تصریح کرد: بنابراین بلوغ فکری در حوزه فضای مجازی خودش خیلی مهم است و بحث سواد فضای مجازی را قبل از ازدواج بسیار ضروری می‌دانم؛ یعنی بنده معتقدم شخصی که قصد ازدواج دارد باید سواد فضای مجازی را داشته باشد.
جوانان و عدم آگاهی در حوزه ازدواج و نداشتن بلوغ تفکر خلاق
عضو هیئت علمی گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با اشاره به جهت‌گیری درست در ازدواج، اظهار کرد: در ازدواج باید به دور از وابستگی افراطی و با مطالعه و آگاهی به دیگران تصمیم‌گیری کرد، بنده بارها در جلسات مشاوره با جوانان صحبت کردم که در مورد ازدواج چقدر کتاب خواندید؟ خیلی مواقع کتابی نخوانده‌اند؛ گاهی مواقع ازدواج کرده است، یک سال یا دو سال هم گذشته و هیچ کتابی نخوانده‌اند.
وی ادامه داد: داشتن اطلاعات به بلوغ فکری کمک می‌کند و بعد پرورش تفکر منجر به داشتن ذهنی خلاق می‌شود، چون زندگی نیاز به ذهن خلاق و تفکر خلاق دارد.
سالاری‌فر با اشاره به شرایط دشوار جامعه، گفت: این واقعیت امر است که باید گاهی بنا به شرایط از تفکر خلاق استفاده کنیم و من می‌بینم که عمدتاً در جوانان تفکر خلاق و آمادگی لازم نیست؛ در ازدواج نیاز به حل مسئله داریم تا بتوانیم تعارضات را حل کنیم و وقتی بلوغ تفکر خلاق در فرد نباشد نمی‌تواند تعارضات را حل کند.
برنامه‌ریزی صحیح برای بلوغ اقتصادی فرزندان
عضو هیئت علمی گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با اشاره به دیگر بلوغ در ازدواج که بلوغ اقتصادی است، تصریح کرد: ما باید به این موضوع توجه کنیم که از همان کودکی و دوره نوجوانی روی این بلوغ در فرزندان کار کنیم، مثلاً برای پسرها داشتن شغل یا درآمد حداقلی و تمایل و انگیزه کار کردن یک مسئله مهم است؛ حتی باید به دختران نیز حرفه و بلوغ اقتصادی را آموخت تا بتواند بعداً در زندگی مشترک کسب درآمد کند چون شرایط زندگی‌های امروزی از نظر اقتصادی متفاوت شده است و گاهی نیاز به کار کردن زن و مرد در بیرون از خانه وجود دارد.
وی ادامه داد: اما نکته کلیدی که پیکان خطابش توجه خانم‌ها را جلب می‌کند خرج کردن صحیح به‌صورت منطقی و معقول است که این یعنی بلوغ اقتصادی و خانم‌ها در تنظیم خرج‌ها مؤثر هستند که اگر این‌چنین نباشد خانواده باوجود درآمد به جایی نمی‌رسد.
بلوغ معنوی نیاز کلیدی جامعه است
سالاری‌فر با اشاره به اینکه بلوغ معنوی نیز از دیگر بلوغ‌های موردنیاز در ازدواج است، بیان کرد: معنویت یکی از نیازهای کلیدی جامعه ماست که در تمام دنیا هم که بگردید متوجه خواهید شد همه نیاز به معنویت دارند و عمده معنویت در چارچوب ادیان وجود دارد و ما اگر نتوانیم در زندگی‌مان معنویت داشته باشیم یا معنویت ضعیفی داشته باشیم کم می‌آوریم.
وی ادامه داد: همه زندگی‌ها بن‌بست دارد و جز با پناه آوردن به یک نیروی ماورایی نمی‌توان زندگی کرد، چون انسان در تمام ابعاد اعتقادی، عبادات، رفتار و اخلاق به معنویت نیاز دارد.
بلوغ اخلاقی و عدم تاب‌آوری و صبر در برخی جوانان
استاد روانشناسی اضافه کرد: بلوغ اخلاقی دیگر بلوغ حائز اهمیت است که تعهد را شامل می‌شود، اصل ازدواج بر پایه تعهد است و وقتی زن و مرد وارد رابطه می‌شوند نیاز به تعهد است و اصلی‌ترین ویژگی اخلاقی است؛ اگر بخواهیم ازدواج موفقی داشته باشیم باید متعهد باشیم و تعهد این است که فرد بنا به اهداف زندگی مشترک مسئولیت‌هایی تعیین کند و به آن پایبند باشد.
وی ادامه داد: خوش‌گفتاری و ارتباط کلامی خوب یا نرم‌خو بودن و ملایم‌خو بودن، خوش‌رو بودن و عدالت‌ورزی و انصاف داشتن، از انواع اخلاق است که زندگی طلب می‌کند طرف خودش را به این رفتارها عادت دهد تا بتواند ازدواج کند و به نظر بنده در مورد بلوغ اخلاقی در ازدواج نکته مهم بحث صبر و تاب‌آوری است.
سالاری‌فر با اشاره به اینکه جوانان ما تاب‌آوری و صبر گذشته را ندارند و تحمل آن‌ها ضعیف است در حالی که زندگی سرشار از مشکلات است، افزود: امروزه بیشتر جوانان ما در خانواده فقط تأمین شده و سختی ندیده‌اند و به همین دلیل در بدو ورود به زندگی بلافاصله با یک بحران کم می‌آورند و این نشان از ظرفیت ضعیف روانی فرد دارد و به نظر بنده باید از دوران دبستان صبر کودکان را بالا ببریم.
پژوهشگر حوزه خانواده با اشاره به اینکه تحصیلات در فضای مجازی نیز به کم کردن تاب‌آوری فرزندان امروز کمک کرده است، اظهار کرد: ما در ارتباط با فرزندانمان با توجه به عشق و علاقه‌ای که داریم نیازهایشان را تأمین می‌کنیم و خیلی اوقات چیزهایی را برای بچه‌ها تهیه می‌کنیم که لازمه زندگی آن‌ها نیست؛ یعنی اگر نباشد هیچ اتفاق بدی در زندگی بچه نمی‌افتد و ضربه‌ای وارد نمی‌کند، باید از خرید وسایل غیرضروری خودداری کنیم تا ظرفیت بچه در بزرگسالی و دوران زندگی مشترک پایین نیاید.
فرزندان امروز ما همسران فردای جامعه هستند
سالاری‌فر با اشاره به اینکه فرزندان امروز ما همسران فردای جامعه هستند و باید آنان را برای زندگی مشترک آماده کنیم، گفت: تعبیر عقده‌ای یا ناکامی گاها بد نیست و روانشناسان تعبیر ناکامی بهینه را به‌کار می‌برند یعنی اینکه از سه خواسته کودک یکی را برآورده کنیم، چراکه زندگی اجتماعی سراسر ناکامی است.
وی ادامه داد: سعی کنیم از همان 5 تا 6 سالگی از کودک کار بخواهیم و شرایطی به‌وجود بیاوریم که کودک در زندگی کمی سختی بکشد مثلاً در مسافرت امکانات کمتری داشته باشد و سالی یک‌بار این کار را انجام دهیم. مثلاً به کمپی که امنیت دارد برویم و بگذاریم بچه یک شب در چادر بخوابد یا در اردوهای دانش‌آموزی بچه‌ها را شرکت دهیم و معلم‌ها از آن‌ها فعالیت‌هایی طلب کنند. یا اینکه در شغلی کار کند و کمی کودک خسته شود وگرنه در آینده هر کاری که قرار است انجام دهد با خستگی روانی و ذهنی انجام می‌دهد.
استاد روانشناسی افزود: یکی از مواردی که کشورهای دیگر به آن اهمیت می‌دهند این است که بچه‌ها را به مراکز سالمندان و بهزیستی می‌برند؛ از کودکان بخواهیم هفته‌ای یک‌بار به یک سالمند یا یک کودک کوچک‌تر کمک کند و این موارد تربیت اجتماعی است تا تاب‌آوری کودک افزایش پیدا کند.
سالاری‌فر با اشاره به اینکه یکی از مشکلات ما این است که در نظام آموزشی متون و برنامه‌ای که مهارت زندگی خانوادگی و آمادگی‌های ازدواج را آموزش دهد نداریم، بیان کرد: در مرحله اول باید خانواده‌ها را برای تربیت فرزند آماده کنیم تا بتوانند ذهن کودک را برای ازدواج و تعهدپذیری شکل دهند و سپس در وهله دوم آموزش‌هایی بر مبنای انتخاب درست برای فرزندان امروزی داشته باشیم.
آمادگی‌های فرهنگی و آموزشی در ازدواج
وی با اشاره به اینکه در حوزه ازدواج سالم و موفق دو نکته داریم یکی آمادگی‌های فرهنگی و دیگری آمادگی‌های آموزشی است، تصریح کرد: در جامعه اقشاری داریم که از بعد فرهنگی و دانشی ضعیف‌تر هستند که غالباً ازدواج‌های زودرس را دارند و فرزندانشان را و خصوصاً دختران‌شان را زود به سمت ازدواج سوق می‌دهند و بعد از ازدواج در حالی که زمان ازدواج اصلاً مناسب نبوده به مراکز مشاوره مراجعه می‌کنند و درصد زیادی از مشکلات ازدواج در جامعه به این اقشار برمی‌گردد که آمادگی حتی جسمی و جنسی برای ازدواج نیز ندارند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ادامه داد: این خانواده‌ها نیز در حوزه رسانه و فضای مجازی وجود دارند که مسئولان باید ابتدا از طریق تلویزیون و ایجاد برنامه‌های منسجم برای آمادگی ازدواج و تربیت بچه‌ها استفاده کنند و دوم اینکه متولیان فرهنگی و آموزشی از تعامل مدارس و خانواده و تقویت این امر و تقویت آموزش‌ها خصوصاً در مقطع دبیرستان استفاده کنند؛ همچنین از فضای مجازی نیز می‌توان بهره گرفت که در این زمینه حرکات خوبی ولو ناقص و ضعیف را شاهد هستیم.
فرهنگ‌سازی مشاوره ازدواج
وی در بخش پایانی سخنانش با اشاره به اهمیت مشاوره ازدواج و آثار و فوایدش، گفت: باید اهمیت این مسئله را از طریق دانشگاه‌ها و مقاطع دبیرستان جا بیندازیم تا افراد ازدواج آگاهانه و انتخاب صحیحی داشته باشند و از مشکلات بعدی جلوگیری کنیم.
سالاری‌فر ادامه داد: بنده نیز قبول دارم که پرداخت هزینه مشاوره برای برخی خانواده‌ها مشکل است و همین گاهی اوقات سبب عدم مراجعه به مراکز مشاوره است؛ اما باید با فرهنگ‌سازی افراد به جایی برسند همان‌طور که برای سالن آرایش و گل ماشین عروس و غیره هزینه می‌کند یک‌دهم را هم خرج هزینه مشاوره کنند و اینکه به نظر بنده همان‌گونه که آزمایش خون و ژنتیک را لازم می‌دانیم مشاوره ازدواج را هم جزو قانون بیاوریم که نکته بعدی تأمین این هزینه است که تلاش‌هایی در این راستا در حال انجام است.
وی در پایان با اشاره به اینکه مشاوره‌های دینی مرکز مشاوره پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با رویکردها و تحقیقات عمیق علمی همراه است، یادآور شد: رویکردهایی که در پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در حوزه ازدواج و مشاوره داریم حدود 80 تا 90 درصد مشاوره‌های موفقی بوده است که از نظر پژوهشی در حال تألیف مقالاتی در زمینه همین اقدامات و آمار و ارقام مشاوره‌ها و ازدواج‌های موفق با هستیم که امیدواریم به‌زودی به مرحله انتشار برسد.
گزارش از هدی‌سادات چاوشی
انتهای پیام
