بررسی و شناخت روابط بین فردی و سیره رفتاری امام رضا(ع)

حجت‌الاسلام والمسلمین محمد غفوری‌نژاد، عضو هیئت‌ علمی دانشگاه ادیان و مذاهب در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا از قم با بیان اینکه شناخت سیره و سبک زندگی امام رضا(ع) ضروری است، اظهار کرد: خوشبختانه میراث ارزشمندی از سیره امام رضا(ع) در دسترس ما قرار گرفته است‌ که باید این میراث را مطالعه و از آن در جامعه اسلامی و روابط بین فردی و اجتماعی خویش بهره بگیریم.

وی با بیان اینکه امام رضا(ع) در روابط میان فردی تعلیمات ارزشمندی دارند، ادامه داد: سلام کردن مورد توجه این امام بزرگوار بوده است‌. همچنین ایشان در روایتی می‌فرمایند که کار نیک را با همگان روا بدار، چه اهل آن باشند و چه نباشند، زیرا اگر اهل آن نباشند، تو اهل آن هستی؛ برای مثال سلام کردن کار ارزشمندی است که ایشان می‌فرمایند که آن را نسبت به همه انجام بده.

عضو هیئت‌ علمی دانشگاه ادیان و مذاهب یکی از آداب روابط میان فردی در سیره امام رضا(ع) را دست دادن دانست و افزود: ایشان فرمودند که وقتی دو مؤمن یکدیگر را ملاقات می‌کنند و با یکدیگر دست می‌دهند، خداوند به آن‌ها با رحمت نگاه می‌کند.

سکوت در سیره رفتاری امام رضا(ع)

وی بیان کرد: در سیره امام رضا(ع) سکوت بسیار ارزشمند است؛ زیرا چرخاندن زبان، لغزش‌گاه انسان است، بنابراین باید تا ضرورت ایجاب نکرده انسان سکوت کند.

غفوری‌نژاد گفت: مردی از شهر قم نزد امام رضا(ع) رفت و درخواست موعظه کرد، ایشان فرمود: تقوا پیشه کنید و صبر و بردباری داشته باشید. راوی در مورد ادب آن حضرت می‌گوید: هیچ‌گاه ندیدم که امام رضا(ع) سخن گوینده‌ای را قطع کند.

استاد دانشگاه گفت: این امام بزرگوار بر روی به اندازه سخن گفتن نیز تأکید داشتند و می‌فرمودند که از زیاد سخن گفتن بپرهیزید.

رئیس واحد دانشگاه ادیان و مذاهب در مشهد با بیان اینکه یکی از مسائل مهم در سیره امام رضا(ع) آیین دوستی و هم‌نشینی است، افزود: یکی از معیارهای حضرت برای انتخاب دوست این بود که چنانچه کسی سه بار از تو عصبانی شد اما سخن زشتی به تو نگفت، با او دوست شو، زیرا شایسته دوستی است.

وی افزود: امام رضا(ع) با زیردستان خود بسیار مهربان بودند به‌گونه‌ای که به خادمان خود می‌فرمودند که اگر برای من کار ضروری پیش آمد و شما مشغول غذا خوردن بودید، برای کار من دست از غذا خوردن نکشید.

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب گفت: با وجود اینکه مقام اجتماعی امام رضا(ع) بالا بود و ایشان در سال‌های پایانی عمر خود ولیعهد خلافت عباسی بودند اما با این وجود شاهد رفتارهای بسیار نیک و متواضعانه‌ای از ایشان هستیم. حضرت رضا(ع) به عیادت بیماران می‌رفتند و برای یاران خود دعا می‌کردند.

آداب مناظره در سیره رفتاری امام رضا(ع)

وی در خصوص مناظره امام رضا(ع) با سران ادیان و مذاهب و آدابی که رعایت می‌کردند، افزود: یکی از گفت‌وگوها در بصره اتفاق افتاد، زمانی که امام کاظم(ع) به شهادت رسیدند، یکی از اصحاب امام رضا(ع) از ایشان خواست که نشانه‌های امامت خود را عرضه کنند، بنابراین پیشوای بزرگ یهودیان و مسیحیان در بصره جمع شدند و با امام به گفت‌وگو نشستند تا اشراف علمی امام رضا(ع) به مسائل مختلف را گواهی کنند.

غفوری‌نژاد بیان کرد: یکی دیگر از مهم‌ترین مناظرات در مرو میان امام رضا(ع) و رأس الجالوت و جاثلیق پیشوای مسیحیان و موبد موبدان زرتشتیان انجام شد که مفصل‌ترین مناظره امام رضا(ع) با بزرگان ادیان و مذاهب است؛ حضرت زمانی که می‌خواهند با جاثلیق به مناظره بپردازند، رأس الجالوت را به‌عنوان حکم انتخاب می‌کنند که این گزینش در عین اینکه نوعی احترام به پیشوای یهودیان محسوب می‌شود، رفتاری منصفانه با جاثلیق نیز است.