مناسبت‌ترین بستر تحقق عینی دین در روزگار ما انقلاب اسلامی است

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، حجت‌الاسلام احمد رهدار استادیار دانشگاه باقرالعلوم، در نشست تخصصی «علم دینی؛ چیستی و ضرورت» که به منظور رونمایی از مجموعه کتاب های «علم دینی از چیستی تا چگونگی» نوشته حجت الاسلام محمدحسن وکیلی، 26 تیرماه در موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام برگزار شد، اظهار کرد: مباحث علم دینی در گوشه و کنار طرح شده و ما باید با شتاب بیشتری و بر روی مساله‌های مشخص‌تری حرکت کنیم تا از این بحث برای آبادانی دنیا و سعادت آخرتمان بهره ببریم.

وی افزود: آن چه که در تاریخ علم اسلامی مشهود است، این است که از مبادی آغاز کرده‌ایم، مبانی را گفته‌ایم و به نظر بنده بیشتر در همان مبانی مانده‌ایم و توقف ما در مبانی هم بیش از اینکه از یک منطق و عقلانیتی برخوردار باشد بخاطر تحمیل وضع تاریخی است و به حلقه سوم این کار که نظام اجتماعی بوده دعوت نشده‌ایم و بعدا که به صورت موردی در برخی از مقاطع تاریخی این فرصت برای ما فراهم شده، عادات تاریخی ما هنجار برای ما درست کرده‌ است و رفتن به سمت بحث‌های عینی و اجتماعی علم ضدهنجار تلقی شده است و هنوز به صورت قالب در لایه بحث‌های نظری، انتزاعی و مبانی تولید علم دینی مانده‌ایم.

این پژوهشگر دینی ادامه داد: پروسه علم دینی با ماندن در این عرصه تمام نمی‌شود و اصلا قرار نیست این اقیانوس علم را در ساحت مبانی تا آخر برویم و سپس وارد مرحله بعدی بشویم و به نظر بنده علم دینی نسبتی با خود دین دارد که واقع دین را می‌خواهد گزارش دهد. دین آن چنان که بعضی از روشن فکران مطرح کرده‌اند که دین واقعی چیزی است و دین محقق چیزی دیگر، ضمن پذیرفتن تفکیک به لحاظ نظری این شکاف را آنقدر جدی نمی‌بینم که بر روش‌شناسی تولید علم دینی ما سایه بیندازد.

رهدار عنوان کرد: بخشی از حقانیت ما را قدرت مواجه ما با موانع رقم می‌زند و موانع جزو مختصات موقعیت ماست و نباید انتظار داشت که مانعی نباشد، اسلام زمانی که اسلام به مثابه یک دین جامع و کامل آمده است بخشی از مختصات تحققش همین موانع است و کامل بودن اسلام در مقایسه با ادیان قبلش این است که می‌تواند همین موانع را حل بکند.

این استادیار دانشگاه خاطرنشان‌ کرد: شکاف میان حقیقت دین و واقعیت تاریخی دین را شکافی پررنگ نمی‌بینم و هنر پیامبر اسلام (ص)، معصومین و شاگردان این مکتب همین بوده است که می‌توانند لباس عمل را بر اسلام در بطن و متن موانع بپوشانند لذا معتقد هستم که بخش قابل توجه از دین در بستر تاریخ تحقق یافته است و علم دینی باید ناظر به این امر محقق باشد.

دین کامل و دینداری مستکمل است

وی بیان کرد: دین کامل است و دینداری مستکمل است و انتظار نداریم که همه دین در یک برهه زمانی محقق شده باشد بلکه قرار است در یک پروسه تاریخی قرار است لباس عینیت بپوشد و طبعا صورت تام و تمام تحقق دین هم مربوط به دوره ظهور حضرت حجت (عج) خواهد بود اما در مسیر نیل به حکومت جهانی حضرت مراتبی از دین محقق شده و علم دینی افراد غیرمعصوم باید ناظر به این امر محقق باشد و این امر محقق را برای ما توضیح دهد.

رهدار تصریح کرد: وضع تاریخی ما، وضع تحقق دین و علم دینی است اما ممکن است از علم دینی به عنوان فهم دین اشاره کنیم و علم دینی ما باید واقع ما را مشخص کند و به گمان بنده مهم ترین، بیشترین و مناسبت‌ترین بستر تحقق عینی دین در روزگار ما بستر انقلاب اسلامی ما است و علم دینی باید بتواند مختصات موقعیت تاریخی کنونی ما را تبیین کند و این نکته مهمی است که ما مباحث علم دینی را در صحنه‌ای واقع به بحث بگذاریم و مشکل ما این است که چون واقع دین را تاملات نظری خود در باب علم دینی لحاظ نکرده‌ایم مفروضات ما تبدیل به علم دینی شده است.

این پژوهشگر دینی در خصوص سنجش اشتباه و انتخاب ریاضی به عنوان علم پایه بیان کرد: در عالم اسلامی از قرن سوم به بعد این موضوع مطرح شد که علوم چگونه باید با هم مرتبط شود و علمای اسلام به این نتیجه رسیدند که علم زیرین، علم الهیات و کلام است اما در دنیای غرب در قرن 19 و 20 پس از کلی نزاع به این نتیجه رسیدند که زیرین ترین علوم، ریاضی است و ریاضی شد علم پایه و به علمی پایه می‌گویند که مبادی، مبانی و علوم پس از خودش را طراحی می‌کند‌

وی افزود: با توجه به اینکه جوهر ریاضی عدد و کّم است و به عنوان علم پایه انتخاب شده باعث می‌شود تمام علوم پس از ریاضی تبدیل به علوم کمی شوند و علوم کیفی کنار گذاشته می‌شود و چون دین به ذات کیفی است آن هم کنار گذاشته می‌شود.