ساماندهی مسیر فرهنگی آینده در بیانیه گام دوم

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ نشست «تبیین و تحلیل بیانیه گام دوم انقلاب، با محوریت معنویت و انقلاب اسلامی»، امروز، 15 مهر، با حضور جمعی از اندیشمندان و علاقه‌‌مندان در سالن کنفرانس ایکنا برگزار شد.

حجت‌الاسلام داود کمیجانی، رئیس مرکز شیعه‌شناسی امام هادی(ع)، در این نشست بیان کرد: موضوع بحث ما منشور و سند راهبردی گام دوم انقلاب است که در چهارده صفحه و در دو بخش است؛ یکی در مورد گذشته و یکی هم از این تاریخ به بعد. در این مقوله یازده نکته بیان کردند که نکته آخر در بخش اول، هفت ویژگی برای انقلاب اسلامی است و هفت دستاورد که ششمین مورد معنویت است. دومین نکته در قمست دوم که مربوط به ساختار بعد از انقلاب است نیز به معنویت اشاره شده است.

مؤلفه‌های پایدار و پویای فرهنگ

وی در ادامه به بحث فرهنگ اشاره و تصریح کرد: فرهنگ یعنی آنچه باعث افتخار جامعه است. دستاوردهای ملت در تاریخ دو گونه است؛ یکسری ملموس است که می‌شود تمدن و مظاهر تمدنی و یکسری نیز غیرملموس است. همچنین فرهنگ دارای یک ویژگی عجیب است، یعنی «استاتیک» و «دینامیک» است. یعنی دارای یکسری از ساختارهای ثابت است؛ مثلا می‌گوییم که فرهنگ ایرانی، هندی و اروپایی. هم اینکه فرهنگ یک حالت پویایی دارد، نسل به نسل این فرهنگ باید به نسل بعدی منتقل شود و اگر این کار خوب انجام شود، باعث می‌شود که هویت ملی ثابت شود و مشخص شود که ایرانی بودن به چه معناست.

کمیجانی بیان کرد: در حال حاضر چند میلیون ایرانی داریم که خارج از کشور زندگی می‌کنند و یکی از چالش‌های اینها این است که فرزندانشان را ایرانی بزرگ کنند. در حقیقت ما برای حفظ این پیوند فرهنگی چیزی به نام مدیریت فرهنگی داریم. اگر هم یک وقت فرهنگ به نسل بعدی منتقل نشود به آن گسست فرهنگی می‌گوییم و نتیجه می‌شود که اینها از خود، بیگانه می‌شوند. مانند کسی که فراموشی دارد و نمی‌داند کجاست.

ساماندهی مسیر فرهنگی آینده

وی تصریح کرد: نسل ما به اندازه چند نسل تجربه دارد که تحولات زیادی را دیده است و الآن هم دارد به جاهایی می‌رسد که افق‌هایش را تصور نمی‌کرد. این نسل با این همه تجربه، در تاریخ پتانسیل فوق‌العاده‌ای دارد که کار عظیمی در دنیا انجام دهد؛ لذا با یک مصداق بزرگ مدیریت فرهنگی آشنا هستیم و می‌شویم و در حقیقت رهبری در اینجا، مسیر فرهنگی آینده را سامان‌دهی کرده‌اند.

کمیجانی در ادامه افزود: نکته بعدی در مورد معنویت است که باید ببینیم چیست که در این سند در دستاورد ششم بیان شده و در توصیه دوم تأکید شده است. در علم ادیان معنویت یعنی اعتقاد به جهانی ماورای این دنیا. یعنی باطنی دارد که این ظاهر را مدیریت می‌کند. همواره افرادی مانند رمال‌ها و ... متولی این امور بوده‌اند و هنوز هم در این دنیای بسیار مترقی و پیشرفته و مدعی فناوری، این گروه مشتریان زیادی دارد؛ یعنی کسانی که خیلی پوزیتیویست هستند، نیز به معنویت توجه دارند. برخی از تیم‌های فوتبال در اروپا نیز جادوگر دارند، یعنی این مسئله غیرقابل انکار است و بحث باور به معنایی ورای این ظاهر دنیا در همه جا هست. ژاپنی‌ها که در اثر سونامی چند شهرشان از بین رفت آرامش داشتند و این آرامش ناشی از معنویتی بود که آن‌ها بدان قائل هستند.

معنویت اعتقاد به باطنی پشت ظاهر دنیا

وی تصریح کرد: بنابراین معنویت اعتقاد به باطنی پشت این ظاهر دنیاست که آن را مدیریت می‌کند. البته گوهر، بدل‌های زیادی دارد اما اگر بدل زیاد باشد، این طور نیست که گوهر، واقعیت ندارد. خداوند گوهر اسلامی و حقیقت معنویت را برای ما تبیین کرده و در مقابل این همه گوهرهای بدلی، گوهر معنویت ما یک گوهر ارزشمند است. البته بحث در این خصوص زیاد است. بحث معنویت به قدری مهم است که اگر اعتقادی به آن نباشد، دین امر مستحبی می‌شود، یعنی اگر اعتقاد نداشته باشید که آخرتی وجود دارد و دنیای دیگری هست که در آن زندگی خواهید کرد، دین تبدیل به یک امر مستحب می‌شود و نه واجب. چون عقل ما این قدر می‌فهمد که باید چیزی بخورد تا زنده بماند؛ لذا دین زمانی ارزش دارد که آخرتی باشد و دین می‌گوید که چطور حرکت کنید.

رئیس مرکز شیعه‌شناسی امام هادی(ع) در ادامه افزود: دین می‌گوید که دنیا چیست و حالا که این را فهمیدیم باید چه کاری انجام دهیم و چه کاری انجام ندهیم. در حقیقت دین در این زمان ارزش دارد و خداوند بر اساس همین مسئله فرمود که اولین قدم برای کسی که بخواهد حرف خدا را قبول کند، این است که به غیب اعتقاد داشته باشد. اینکه جوانان ما گاهی می‌گویند که اعتقادی به دین ندارند، دلیلش این است که آخرت را جدی نگرفته‌اند. رهبری که بحث معنویت را مطرح کردند از این جهت است که ما بعد از انقلاب به یکسری از ارزش‌های اعتقادی و جهان‌بینی‌های عمیق رسیدیم. همچنین در این زمینه باید دو کار انجام شود؛ یکی ارزش‌های معنوی است که باید آن‌ها را تقویت کرد و یکی هم شعور معنوی، حالات اخلاقی و ارزش‌های اخلاقی است. فکر می‌کنم در مورد اندیشه‌های معنوی باید از انسان‌شناسی شروع کنیم و باید بگوییم شان انسان‌ها چیست و بگوییم انسانی که اشرف مخلوقات است اگر گناه کند برای او خوب نیست.

ممانعت از گسست با مدیریت فرهنگی

وی بیان کرد: معتقدم که برای رسیدن به اهدافی که رهبری در این منشور و سند بیان کرده‌اند باید یک پلکان و فرایندی طراحی کنیم. حتما باید آموزش را شروع کنیم و به نسل‌های بعد آموزش‌های معنوی بدهیم. باید مدیریت فرهنگی داشته باشیم و الا دچار گسست فرهنگی می‌شود که نتیجه آن، از خود بیگانه شدن و خودباختگی است. لذا باید پیوند فرهنگی ایجاد کنیم که در گرو مدیریت فرهنگی است. مدیریت فرهنگی نیز به این معناست که ساختار اصلی فرهنگ را حفظ کنیم.

برای مشاهده گزارش تصویری نشست اینجا کلیک کنید