مزیت‌های مهم ترتیل/ علم قرائت چیست
گروه فعالیت‌های قرآنی ــ مدرس، مرتل و قاری ممتاز قرآن در چهارمحال‌وبختیاری گفت: سرعت تلاوت در ترتیل به گونه‌ای است که تعداد آیات بیشتری در مدت زمان کمتر تلاوت می‌شود و مزیت ترتیل در مقایسه با قرائت تحقیق، توانایی شنونده در همخوانی با مرتل است.
صادق حیدری، مدرس، مرتل و قاری ممتاز قرآن کریم در چهارمحال‌وبختیاری در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری، اظهار کرد: هر گاه قرائت قرآن به گوش برسد، در ناخودآگاه انسان بر اساس فطرتی که خدواند در وجود او نهاده است، حالت معنوی مطلوبی ایجاد می‌شود که متأثر از جاذبه قرآن است.
وی با بیان اینکه این جاذبه را در هیچ موسیقی دیگری نمی‌توان یافت، گفت: نفس انسان بالفطره راغب به قرآن و تقوا است که پس از قسم‌های خداوند در سوره مبارکه شمس، می‌توان معنای فجورها و تقواهای نفس انسان را در آیات شریفه 6 و 7 یافت: «وَ نَفْسٍ وَ ما سَوَّاها، فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها.»
قرآن محرک نفس انسان است
حیدری در ادامه تأکید کرد: در واقع، قرآن محرک نفس انسان است یعنی نفس انسان با شنیدن قرآن تحریک و غذای روحی او تأمین می‌شود و بر همین اساس، مقام معظم رهبری تأکید دارند که حتی تلاوت صرفِ قرآن، بدون توجه به مفاهیم نیز می‌تواند در قرآنی و معنوی شدن جامعه مؤثر باشد.
وی مصداق تأثیر تلاوت بر انسان را در مورد افراد محروم از سواد یادآوری کرد و گفت: حتی توصیه می‌شود که این افراد نیز همواره به تلاوت قرآن گوش فرادهند و نیز به خطوط آیات قرآن نگاه کنند چرا‌که همین میزان نیز برای صیقل دادن روح انسان کفایت می‌کند.
تفاوت قرائت «ترتیل» و «تحقیق»
دارنده رتبه نخست رشته ترتیلِ مسابقات اوقاف و امور خیریه در استان درباره تفاوت ترتیل و قرائت قرآن یا قرائت «ترتیل» و «تحقیق»، گفت: در ترتیل، عموم مردم می‌توانند مخاطب باشند و مرتل را در خوانش قرآن همراهی کنند بنابراین تأثیر ترتیل به مراتب قابل توجه‌تر و عمومی‌تر است.
وی با بیان اینکه ترتیل در کشورهای اسلامی مخاطب بیشتری در مقایسه با قرائت دارد، افزود: تاریخ هم می‌گوید که قرائت مُجوّد(تحقیق) و قرائت مرتّل(ترتیل) هر دو تحت یک عنوان یعنی مرتل شناخته می‌شدند و باید گفت که قرائت مُجوّد عارضی است یعنی بعدها وارد علم قرائت شده است.
حیدری در ادامه اظهار کرد: شاید بتوان گفت که واژه ترتیل در آیه چهارم سوره مبارکه مزمل « وَرَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا» اشاره به همین شیوه قرائت دارد ضمن اینکه قرائت مُجوّد نیز طرفداران بسیاری دارد و جاذب و زیباست.
این قاری ممتاز با اشاره به حضور پرشور مردم استان در مراسم جزء‌خوانی قرآن در ایام ماه مبارک رمضان، بیان کرد: این حضور پرشور مردم که اکثر قریب به اتفاق آن‌ها افراد ثابتی هستند که هر روز به این جلسات می‌آیند، مبین آن است که مردم مشتاق شنیدن و همراهی در تلاوت قرآن به شیوه قرائت ترتیل هستند.
وی با تأکید بر مزیت‌های ترتیل در مقایسه با قرائت مُجوّد، گفت: در قرائت ترتیل نُت صوتی شنونده به نت صوتی مرتل نزدیک است و به راحتی می‌تواند او را همراهی کند حال آنکه در قرائت مُجوّد قاری از یک نت خیلی پایین تلاوت را آغاز می‌کند و همه افراد توانایی ادای این فراز و فرود صوتی را ندارند و نمی‌توانند قاری را همراهی کنند.
حیدری ادامه داد: سرعت تلاوت در ترتیل به گونه‌ای است که تعداد آیات بیشتری در مدت زمان کمتر تلاوت می‌شود و مزیت دیگر ترتیل، توانایی شنونده در همخوانی با مرتل است که به آن اشاره شد.
دلایل تأکید پیامبر(ص) بر تلاوت زیبا و غمگین قرآن
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به تأکید روایات از جمله روایات نبوی بر تلاوت زیبای قرآن، بیان کرد: پیامبر اسلام(ص) تأکید داشته‌اند که قرآن را با صوت زیبا و غمگین بخوانید و این مهم بیانگر آن است که برای تلاوت قرآن، چینش نغمات شایسته است که به فراخور موضوع هر آیه لحن مناسبی به قرائت آن اختصاص داد.
حیدری درباره نغمات قرآن که به تناسب موضوع هر آیه باید رعایت شود، گفت: برای نمونه آیات راجع به عذاب و کفار بهتر است با نغمه «صبا»، آیاتی که به دعا و نیایش مربوط هستند با نغمات «عجم» و آیاتی که به بشارت و بهشت اشاره دارند با نغمات نهاوند، بیات یا سه‌گاه تلاوت می‌شوند.
وی با بیان اینکه مخاطبان تلاوت قرآن ممکن است عرب‌زبان نباشند و قرآن برای همه انسان‌هاست، ادامه داد: قاری حرفه‌ای باید بتواند با کمک الحانی که برای تلاوت آیات استفاده می‌کند این پرسش را در ذهن شنونده ایجاد که علت فراز و فرود، حزن و بهجت، مکث و تکرار قاری در جریان تلاوت آیات چیست.
حیدری با بیان اینکه نغمات به 8 گروه تقسیم می‌شوند، گفت: نغمات قرآن 8 گروه و مشتمل بر «بیات»، «صبا»،، «سه‌گاه»، «عجم» (که به اشتباه آن‌را چهارگاه می‌دانند در حالی‌که چهارگاه بخشی از عجم است)، «حجاز»، «نهاوند»، «رست» و «کرد» هستند که قاریان در استان ما کُرد را نغمه به حساب نمی‌آورند با این توجیه که قاریان بزرگی چون مصطفی اسماعیل آن‌را اجر نکرده‌اند.
مدرس قرآن کریم در استان در تشریح «علم قرائت»، تأکید کرد: علم قرائت مشتمل بر تجوید، وقف و ابتدا، تنظیم‌های صوتی و لحنی و در مجموع تمام موارد مربوط به علم قرآن و همان گونه که روش تدریس در تمام علوم شاهد پیشرفت و تحول است، تدریس علم قرآن نیز باید به روز و نوین باشد.
وی با یادآوری اینکه روش تدریس قران در استان ما در غالب موارد به روز نیست، گفت: اگر مربیان و اساتید قرآن روش تدریس نوین را فرا‌بگیرند عملکرد موفق‌تری در ارائه یک تدریس ساده و آسان که سبب جذب و ماندگاری قرآن‌آموز در کلاس می‌شود، خواهند داشت.
حیدری ادامه داد: عدم شناخت مربی از شیوه‌های نوین تدریس قرآن سبب دلزدگی قرآن‌آموز می‌شود، حال آنکه در مباحث مختلف قرآن از جمله صوت و لحن، تجوید و ... روش تدریس علمی وجود دارد که اکثر مربیان از این روش‌ها بی اطلاع هستند.
وی با تأکید بر اینکه علم قرائت سختی‌های خاص خود را دارد، بیان کرد: همین سختی‌ها سبب عدم اقبال مربیان قرآن برای یادگیری آن می‌شود چرا که بیش از 4 سال باید در این واردی بیاموزند و برای اشراف بر الحان قرآن باید به تمام فنون موسیقی آشنا شوند.
حیدری با تأکید بر اینکه اکثر مربیان بر شیوه‌های قدیمی و سنتی اصرار می‌ورزند، ادامه داد: این افراد نسبت به علوم روز موضع می‌گیرند و نه تنها خود را بی‌نیاز از فراگیری و به روز شدن می‌دانند بلکه به هر دلیل، در برابر روش‌های نوین تدریس مقاومت و جبهه‌گیری می‌کنند، که امیدواریم این تعصبات کمتر در عرصه آموزش قرآن به چشم بخورد.
انتهای پیام
