آیت‌الله مبلغی:
درس خارج در حوزه بازتعریف شود
گروه معارف ــ رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس گفت: حوزه علمیه برای اینکه بتواند عمق، دقت، توانایی و توانمندی‌های خود را در عرصه علم فقه به نمایش بگذارد باید بازتعریف دقیق‌تری از درس خارج در جهت استحصال ظرفیت‌های نهفته در تجارب گذشته در خصوص آن به انجام برساند.
به گزارش ایکنا از قم، به نقل از روابط عمومی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس، آیت‌الله احمد مبلغی، رئیس این مرکز تحقیقات اسلامی در آئین رونمایی از سه اثر علمی در زمینه روش‌شناسی فقهی با اشاره به اینکه عمق‌گرایی، کیفی‌گرایی و آزاداندیشی از شاخصه‌های درس خارج است، گفت: با توجه به اینکه، درس خارج برای اجتهاد است، باید شیوه‌ای را برای شکل دادن به درس خارج در پیش بگیریم که با روش اجتهاد هماهنگ و در خدمت توضیح، تبیین و تطبیق آن باشد.مبلغی در مراسم رونمایی از سه اثر علمی در زمینه روش‌شناسی فقهی بیان کرد: هنگامی که دیدگاه فقیهان نسبت به پاره‌ای از عناصر روش اجتهاد، تفاوت پیدا می‌کند، مکاتب اجتهادی شکل می‌گیرند.
وی با اشاره به اینکه یکی از مباحث مهم کتاب «درس خارج و گام‌های اجتهاد»، پرداختن به گام‌های اجتهاد و تعبیه آن در درس خارج است، گفت: این گام‌ها آنقدر دقیق و معنادار تنظیم شده‌اند که با انجام آنها می‌توان به تمامی ابعاد و زوایای بحث نسبت به یک مسئله به صورت اجتهادی و مستوفا پرداخت.
مبلغی با اشاره به اینکه مسیر اجتهاد از درس خارج می‌گذرد، افزود: درس خارج آمده است تا در خدمت اجتهاد و تحقق آن باشد، بر این اساس، لازم است روش آموزشی و پژوهشی درس خارج منبعث از روش اجتهادی و هماهنگ با آن باشد.
عضو مجلس خبرگان رهبری درس خارج را از امتیازات آموزشی و پژوهشی حوزه‌های علمیه دانست و گفت: درس خارج مؤلفه‌هایی دارد که برخی از آنها در هیچ نظام آموزشی دیگری مشاهده نمی‌شود.
مبلغی عمق‌گرایی و کیفی‌اندیشی را از ویژگی‌های درس خارج برشمرد و گفت: درس خارج، نقطه جمع بین آموزش و پژوهش و جایگاه تعامل هم‌افزای این دو با یکدیگر جهت پیشرفت و پیشبرد علم است.
وی گفت: حوزه علمیه برای اینکه بتواند عمق، دقت، توانایی و توانمندی‌های خود را در عرصه علم فقه به نمایش بگذارد باید بازتعریف دقیق‌تری از درس خارج در جهت استحصال ظرفیت‌های نهفته در تجارب گذشته در خصوص آن به انجام برساند.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس گفت: اگر حوزه علمیه بخواهد، تحولات مثبت و سازنده‌ای را بر پاشنه اجتهاد سنتی خود ایجاد کند، باید به روش‌شناسی اجتهاد به دو صورت عام و خاص (یعنی معطوف به رشته‌های تخصصی فقهی) به انجام برساند.
وی افزود: ضرورت پرداختن به روش‌شناسی آنقدر جدی و اساسی است که رفتن حوزه علمیه به سمت پاسخگویی جامع و شامل و کارآمد به مسائل معاصر، متوقف بر پرداختن به روش و به سامان آوردن روش‌شناسی اجتهادی است.
مبلغی افزود: روش‌شناسی اجتهاد تنها مسیری است که با پیمودن آن فضایی فراهم می‌شود که امکان پرداختن واقعی و کارآمد (و نه صوری و ظاهری ) به رشته‌های تخصصی فقهی فراهم می‌آید در غیر این صورت ورود به رشته‌های تخصصی، یک حرکت عقیم و بی ثمر است و این حركتي است که حوزه علمیه قم دیر یا زود باید به آن بپردازد، با این تفاوت که اگر دیر بپردازد خسارت‌های بسیاری متوجه شما خواهد شد.
وی ادامه داد: باید میان روش و روش‌شناسی تفاوت قائل شد آنچه که امروزه در حوزه وجود دارد روش‌های عمیق فقهی است ولی آنچه که وجود ندارد شناخت تفصیلی این روش‌ها و تبدیل آن به یک دانش است تا حوزه‌های علمیه در سایه این دانش امکان قدرت مانور اجتهادی بیشتر و توسعه فراورده‌های اجتهادی بیشتر را پیدا کنند.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس افزود: روش شناسی اجتهاد و استوار کردن دانش آن در حوزه‌های علمیه می‌تواند تحولی بزرگ را در زمینه استحصال ظرفیت‌های دست ناخورده فقه ایجاد کند.
مبلغی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: همانگونه که ما دانش اصول داریم، دانش روش‌شناسی هم باید داشته باشیم، دانش روش‌شناسی، اجتهاد را منضبط تر و پرابتکارتر خواهد کرد.
وی با اشاره به اینکه روش‌شناسی به مثابه یک دانش باید در حوزه شکل بگیرد، گفت: با این کار، قدرت پاسخگویی به مسائل معاصر افزایش پیدا می‌کند و اجتهاد، کیفی تر و پرابتکارتر خواهد شد و این نیاز امروز حوزه‌های علمیه است.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با اشاره به اینکه روش‌شناسی همچنین نظام آموزشی حوزه را چابک‌تر، دقیق‌تر، علمی‌تر و به دورتر از زوائد خواهد کرد، گفت: شناخت تراث و تجارب عمیق فقهی گذشتگان و بزرگان فقه در سایه روش‌شناسی امکان پذیرتر و علمی‌تر می‌شود.
یادآور می‌شود در این مراسم از سه اثر علمی در زمینه روش‌شناسی فقهی شامل کتاب «درس خارج و گام‌های اجتهاد» اثر احمد مبلغی، «درآمدی بر مکتب فقهی قم و نجف» به کوشش حسین ایزدی و «روش‌شناسی فقهی»؛ نخستین نشریه روشی در علوم حوزوی با آثاری از اکبر ترابی، منصوری مهدوی و سعید هلالیان رونمایی شد.
انتهای پیام
