برخی از تحقیر ملی و خودآزاری فرهنگی و علمی لذت می‌برند/ انتظار حداکثری؛ ریشه سوءتفاهم در علم دینی

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد واعظی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه، امروز، 5 اردیبهشت ماه، در همایش «نظریه علم دینی و کاربست آن در نظام آموزش و پرورش» در سالن غدیر دفتر تبلیغات قم گفت: وقتی سخن  از نظریه علم دینی مطرح می‌شود به دو جنس مطالعه و نظریه‌پردازی اشاره داریم؛ جنس اول از جنس مباحث درجه دوم است و به ارتباط میان علم و دین و به نسبت، قلمرو و ظرفیت‌شناسی، چگونگی تعامل میان علم و دین و ... می‌پردازد.

وی ادامه داد: نظریه جامع علم دینی باید بتواند به پرسش‌ها، ابهامات و سؤالات پاسخ دهد و کسی که نظریه علم دینی می‌دهد نیز باید بتواند به این پرسش‌ها پاسخ دهد. ساحت دیگر علم دینی از سنخ تولید دانش و علم است؛ وقتی می‌گوییم علم دینی، یعنی دانش برآمده از اصول و مبانی. بنابراین در این تلقی علم دینی دانش درجه اول تولید می‌کند.

واعظی با اشاره به کاربست علم دینی در آموزش و پرورش بیان کرد:  کاربست این نظریه به هر دو ساحت توجه دارد و خروجی آن ارائه تفسیر معقول و موجه از نسبت میان علم و دین و القاء این تفسیر درست در بدنه آموزش و پرورش اعم از متون و تربیت نسل و در برنامه‌ریزی آموزشی کشور است. همچنان که ساحت دوم علم دینی هم باید خودش را در محتوا، متون و برنامه‌های آموزشی نشان دهد.

پرهیز از انتظار حداکثری از دین در مورد علم

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه با اشاره به برخی ملاحظات در این زمینه اظهار کرد: پرهیز از نگاه حداکثری و انتظار حداکثری از دین در حوزه علم است؛ با پاره‌ای از تفسیرهای ناموجه و حداکثری از دین روبرو هستیم؛ این تفسیر می‌خواهد تمام بخش‌های علم را از منابع دینی بگیرد و سخن از ریاضی و فیزیک اسلامی، کیهان‌شناسی می‌گوید و تفسیر او هم اجتهاد از کتاب و سنت است. این انتظار از دین در حوزه علم به روشی که تجربه و عقل منکوب شود آفت است و به پاره‌ای سوءتفاهمات در علم دینی دامن می‌زند.

واعظی ادامه داد: بخشی از طرد و انکار نسبت به علم دینی به همین سوء تفسیر از علم دینی باز می‌گردد؛ بنابراین در هر دو ساحت علم دینی، عقل تجربی و عقل نظری را به رسمیت می‌شناسیم.

این استاد حوزه افزود: برخی دانش‌ها مانند فیزیک و زیست‌شناسی ظرفیت این را دارند که صاحبان اندیشه با استمداد از پاره‌ای از مبانی و گزاره‌های متافیزیک الحادی دست‌مایه تبیین‌های الحادی را از جهان، پیدایش هستی و انسان‌شناسی و تحلیل کاملاً مادی از انسان و انکار معاد را داشته باشند؛ بنابراین یکی از ملاحظات ضروری در نظام آموزشی و پرورشی ما این است که بدانیم بسیاری از این برداشت‌ها، تحلیل‌ها و تبیین‌ها علمی نیست بلکه فراروی از علم است؛ یعنی علم داده‌هایی دارد و داده‌های غیرعلمی ضمیمه آن می‌شود؛ لذا نیازمند آگاهی‌بخشی در این عرصه به مردم هستیم.

فراروی علمی ملحدین

وی با بیان اینکه ملحدین آورده خود را به عنوان آورده علم و علمی تعریف می‌کنند در حالی که ترکیبی از داده های علمی و فراروی علمی است، اظهار کرد: با صراحت می‌گویم جامعه متدین ما چه در حوزه و چه در دانشگاه متأسفانه این خطر را جدی نگرفته‌اند؛ یعنی خطری که از ناحیه سوءاستفاده از برخی علوم برای مقابله با باورداشت‌های الهی صورت می‌گیرد. در حوزه بخشی از فضلا پاره‌ای از وقتشان را به این نوع مطالعات اختصاص می‌دهند، ولی اختصاص بخشی از وقت کفایت نمی‌کند و نیازمند متخصصان جدی در این عرصه هستیم تا  برخی فضلا رسماً فیزیکدان، زیست‌شناس و فیلسوف نفس شوند که این امر در محیط حوزه جدی گرفته نشده است.

پدیده خودکم‌بینی

این استاد و محقق حوزه اظهار کرد: متأسفانه در فضای عمومی کشور و محیط‌های علمی با پدیده خودکم‌بینی علمی، خود تحقیرکنندگی روبرو هستیم؛ به خصوص در فضای مجازی گویی برخی از تحقیر هویت ملی و خودآزاری فرهنگی لذت می‌برند و در واقع روحیه یأس و نومیدی از پیشرفت و اصلاح امور کشور را در ساحت‌های مختلف جامعه پمپاژ می‌کنند و در محیط‌های علمی و پژوهشی تأثیر می‌گذارند؛ لذا مقابله جدی و اساسی با این پدیده شوم ضروری است و باید اعتماد به نفس، خودباوری، خداباوری و دوری از «تحقیرشدگی و ناامیدی» را در جامعه تزریق کنیم و محیط‌های علمی باید پیشگام باشند.

واعظی تصریح کرد: تولید دانش مقوله‌ای است که در سطوح عالی رخ می‌دهد و طبعاً انتظار نمی‌رود در آموزش و پروش تولید دانش باشد، ولی زیرساخت روحیه علمی، کاوشگری، ارزش بودن علم و دانش در سنین کودکی و آموزش و پرورش حاصل می‌شود. اگر این نظام روح خلاقیت و حل مسئله و خودباوری را القاء کند تأثیر لازم را خواهد داشت، ولی اگر بافت آموزش و پرورش تأکید بر محفوظات و فردگرایی داشته باشد زیرساخت تولید دانش در سطوح عالی را زائل خواهد کرد.

انتهای پیام