چرا به حج برویم

حجت‌الاسلام والمسلمین سید مهدی علیزاده موسوی، رئیس پژوهشکده حج و زیارت در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) به تشریح جایگاه حج در میان فرایض اسلامی پرداخت و عنوان کرد: حج در میان فرایض اسلامی ویژگی‌ها و کارویژه‌های خاصی دارد که سایر واجبات و مناسک این کارویژه‌‌ها را ندارند.

ترک حج از روی عمد یا انکار معادل کفر است

وی با اشاره به اینکه پیامبر اسلام (ص) می‌فرمایند: «حج به مثابه کل دین است» گفت: این حدیث نشان دهنده اهمیت حج است. شیخ صدوق(ره) وقتی این حدیث را بررسی می‌کنند می‌فرمایند این حدیث نشانگر این است که در دل حج آنچنان آموزه‌های دینی وجود دارد و حج چنان عظمتی دارد که در قالب کل دین مطرح شده است و به خاطر همین کارویژه‌ها است که می‌بینیم در دین به حدی به حج توصیه شده که در آیه 97 سوره آل عمران وقتی خداوند می‌فرماید: «وَلِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا؛ و براى خدا حج آن خانه بر عهده مردم است [البته بر] كسى كه بتواند به سوى آن راه يابد» در ادامه آیه از واژه کفر استفاده می‌کند یعنی اگر کسی حج نرود یا منکر شود گویی کافر شده است یعنی ترک حج از روی عمد یا انکار معادل کفر است. (ادامه آیه آمده است: «وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ؛ و هر كه كفر ورزد يقينا خداوند از جهانيان بى ‏نياز است»).

حجت‌الاسلام علیزاده موسوی در ادامه سخنان خود به تشریح کارویژه‌های عبادی حج در جامعه و آثار آن پرداخت و اظهار کرد: مباحث عبادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ... در حج قابل بررسی است و چه عبادتی از این کامل‌تر که انسان از خانه خود حرکت کند و در میقات لباس خود را عوض کند، به دور خانه خدا طواف کند، به مشعر، عرفات و منا برود، قربانی کند و طیب و طاهر مانند کسی که از مادر متولد شده بازگردد و زندگی مجددی را شروع کند.

با مرگ متهم هستید اما با حج مهمان

وی با اشاره به اینکه گاه از حج به مرگ کوچک تعبیر شده است به این معنی که انسان همانگونه که در مرگ از دنیا به محضر خداوند می‌رود، در حج هم انسان به محضر خدا می‌رود، گفت: تفاوت مرگ با حج در این است که وقتی انسان مرد در موضع اتهام وارد عالم برزخ می‌شود اما هنگامی که انسان به حج می‌رود در موضع مهمان است و با مهمان به گونه دیگری برخورد می‌کنند.

رئیس پژوهشکده حج و زیارت در ادامه گفت: تمام ابعاد حج در تمام ابعاد زندگی انسان تأثیر می‌گذارد و انسان راستگو شده، خیانت نمی‌کند، اهل ایثار و گذشت می‌شود، اخلاق انسان اخلاق نیکویی می‌شود و... یعنی ادای فریضه حج جدای از اینکه آثاری را در آخرت برای انسان دارد در این دنیا هم آثاری برای انسان به وجود می‌آورد.

تحقق بهترین امت بودن با ادای فریضه حج

وی به ابعاد اجتماعی حج نیز اشاره و اظهار کرد: همه انسان‌ها به هم متصل هستند و باید از حال هم مطلع باشند؛ از نگاه اسلام نژاد، رنگ، قومیت و ... هیچ‌کدام مایه تبعیض نیست و در اندیشه اسلامی تمامی مسلمانان همه به هم متصل هستند و حج فرصت با هم بودن را برای مسلمانان فراهم می‌کند؛ از ده‌ها کشور دنیا مسلمانان به حج می‌آیند و با هم آشنا می‌شوند تمامی اینها موجب می‌شود علقه‌ها و همگرایی‌ها که باید وجود داشته باشد قوت بگیرد و رشد کند و همانطور که اسلام می‌فرماید «شما بهترین امتی هستید که در میان ملت‌ها وجود دارد» اسلام به کمک حج ویژگی‌ امت بودن را محقق می‌کند.

حجت‌الاسلام علیزاده موسوی با تأکید بر اینکه در بُعد اجتماعی وقتی کسی به حج مشرف می‌شود، یکسری محدودیت‌ها را تجربه می‌کند مانند اینکه نباید تفاخر کند، بداخلاقی کند، دروغ به خدا و پیامبر(ص) ببندد، به جانداران آزار برساند، با همنوعان خود بد رفتار کند و تمام محرمات احرام را باید رعایت کند، اظهار کرد: تمام این محرمات آموختن یک نوع سبک زندگی اسلامی و تمرین برای آغاز زندگی جدید است.

وی ادامه داد: در روایت‌ها داریم که وقتی انسان از حج باز می‌گردد نور حج در چهره وی هست تا زمانی که گناه نکرده و وقتی گناه کرد آرام آرام آن نور زائل می‌شود. از سوی دیگر کسانی که به حج مشرف می‌شوند باید تمام زینت‌ها و آنچه موجب تفاوت و تفاخر است را کنار بگذارند و همه یکدست شده در کنار هم قرار بگیرند این حالتی که برای انسان به وجود می‌آید تواضع را به وجود می‌آورد و ‌‌همه اینها تمرین زندگی پس از حج است.

علیزاده در خصوص ابعاد سیاسی حج نیز سخن گفت و اظهار کرد: در کجای دنیا می‌توان همایشی را شکل داد که نمایندگان تمام پیروان یک دین در کنار هم جمع شوند؟ کجا سراغ داریم که در این همایش کسانی که از جهت فکری با هم متفاوت هستند در کنار هم با صلح و آرامش قرار بگیرند و اعمال خود را به جای بیاورند در حالی که اگر بخواهند بیرون از این فضا باشند حتی با هم دشمنی می‌کنند اما در اینجا با آرامش در کنار هم قرار می‌گیرند. تمام این ابعاد نشانگر این ظرفیت است که اگر حج به جایگاه اصلی خود برسد می‌تواند یک نقطه عزیمتی در حوزه اقتدار، عظمت و عمق استراتژیک اسلام باشد که از آن به عنوان یک اثر اساسی استفاده شود.

خالی بودن مکه و مدینه از شیعیان فرصتی برای وهابیت علیه شیعیان است

رئیس پژوهشکده حج و زیارت به مسئله تعاملات فرهنگی در حج و اهمیت این تعاملات در شناخت ملل نسبت به هم اشاره و عنوان کرد: تمام فعالیت وهابیت امروز تلاش برای ضدیت با شیعه است و در ایام حج میلیون‌ها جلد کتاب و لوح فشرده علیه شیعه پخش می‌شود. هنگامی که شیعه در مکه و مدینه حضور نداشته باشد کسانی که از سایر کشورها به حج می‌آیند و در آنجا شیعیان را نمی‌بینند و این کتاب‌ها را می‌خوانند، محتوای کتاب ها را باور و احساس می‌کنند که شیعه یک فرقه انحرافی است و باور می‌کنند طبق گفته‌های وهابیت کار شیعه عبودیت حضرت علی(ع) است و واقعاً هنگامی که نماز شیعیان به پایان می‌رسد می‌گویند «خان الامین» یعنی جبرئیل خیانت کرد و قرار بود وحی را به حضرت علی(ع) بیاورد اما به حضرت رسول(ص) آورد. احساس می‌کنند که شیعیان واقعاً قبر پرست هستند و به سوی قبرهای نماز می‌خوانند یا قبور اهل بیت را در حد خدا می‌دانند اما هنگامی که شیعیان در حج حضور پیدا می‌کنند با رفتارشان دروغ بودن مطالب وهابیت را اثبات می کنند.

وی تصریح کرد: بارها شده که در ایام حج زائران ایرانی در نماز جماعت شرکت می‌کنند و سایر زائران با تعجب به آنها نگاه می‌‌کنند و از این افراد نه تنها نسبت به عقاید شیعه بلکه نسبت به مواضع سیاسی و دشمن ستیزی ایران سؤال می‌کنند و وقتی پاسخ‌های زائران ایرانی را می‌شنوند دیدگاه آنها در مورد شیعه و ایران تغییر می‌کند.

علیزاده در پایان سخنان خود با اشاره به اینکه خداوند در قرآن وقتی در خصوص سایر مناسک دینی خطاب می کند، معمولاً این خطاب ها به کسانی است که ایمان آورده اند مثل «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا»، گفت: اما در مورد حج خطاب به تمام انسان‌ها عنوان شده و آورده است «وَلِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ» یعنی حج برای مردم است و هنگامی که بحث هدایت در حج مطرح می شود آورده است هدایت برای تمام عالمیان نه فقط مسلمانان که همه این مطالب اهمیت و جایگاه حج را نشان می دهد.