امید به کسب استطاعت طریقی در حج/ همصدا باشیم

حجت‌الاسلام والمسلمین سید مهدی موسوی علیزاده، رئیس پژوهشکده حج و زیارت در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با اشاره به مطرح بودن مسئله حضور یا عدم حضور ایران در حج تمتع سال آینده عنوان کرد: یکی از مناسک مهم اسلامی حج است. در روایت‌ها آمده است که کسی که حج بر او واجب شده باشد اما به حج نرود، مانند کسی است که به دینی غیر از اسلام از دنیا رفته است.

وی ادامه داد: توجه به مسئله حج در اسلام و منابع دینی به حدی است که اگر زمانی شرایط به نحوی باشد که مردم به حج نروند دولت‌های اسلامی موظف هستند از پول بیت‌المال افرادی را به حج بفرستند تا حج تعطیل نشود.

اگر کسی بدون علت حج را ترک کند خود را از رحمت خدا به دور کرده‌است

این کارشناس ارشد اندیشه سیاسی جهان اسلام با اشاره به اینکه اصل و اهمیت مسئله حج بر کسی پوشیده نیست، اظهار کرد: بر اساس این جایگاه اگر کسی بدون علت حج را ترک کند از رحمت خدا خود را به دور کرده و عذاب خداوند شامل این شخص خواهدشد.

وی در ادامه به مسئله فقهی وجوب حج اشاره و عنوان کرد: بر اساس مبانی فقهی سه شرط برای وجوب حج مطرح شده است. اول اینکه مسیر برای رفتن به حج باز باشد و افراد بتوانند مسیر را طی کنند، دوم اینکه از حیث مادی تأمین باشند به نحوی که زمانی که از حج بازگشتند در حَرَج و سختی برای تأمین زندگی خود نیافتند و سوم اینکه استطاعت بدنی و توان انجام حج را داشته باشد. البته اگر کسی استطاعت بدنی نداشت باید نائب بگیرد تا حج را برایش انجام دهد.

مشکل کنونی حج استطاعت طریقی است

وی افزود: آنچه اکنون برای انجام حج مشکل ایجاد کرده مسئله استطاعت طریقی است؛ یعنی باز و امن بودن راه حج. هنگامی که گفته می‌شود استطاعت طریقی یعنی مسیر رفتن به حج امن باشد و افرادی که به حج می‌روند خود را به هلاک یا مهلکه نیاندازند، اگر این شرایط فراهم شود فرد باید به حج مشرف شود. اما اکنون استطاعت طریقی وجود ندارد.

حجت‌الاسلام علیزاده موسوی ادامه داد: اکنون همه چیز مهیا است، مردم ثبت‌نام کرده‌ و هزینه حج را پرداخت کرده‌اند، توان بدنی هم برای رفتن به حج دارند اما حج در دست افرادی است که از حیث طریقی نمی‌توانند امنیت را ایجاد کنند و شاهد این مسئله حادثه سقوط جرثقیل و فاجعه منا است. حادثه بمب‌گذاری در جده هم نشان دهنده است که دولت عربستان نمی‌تواند امنیت را فراهم کند.

وی به تحلیل دلایل تعطیل شدن حج در سال گذشته پرداخت و گفت: علت تعطیل شدن حج در سال گذشته این بود که دولت و حاکم اسلامی که مقام معظم رهبری هستند و امیرالحاج زائران ایران (حجت‌الاسلام قاضی‌عسکر) به این نتیجه نرسیدند که از حیث طریقی این امکان  برای انجام حج مهیا است و بنابراین حج را تعطیل کردند.

رئیس پژوهشکده حج در ادامه سخنان خود با طرح این پرسش که آیا حاکم اسلامی برای باز کردن مسیر، فراهم کردن شرایط و مساعد کردن اوضاع برای انجام مناسک حج وظیفه‌ای دارد؟ عنوان کرد: این وظیفه دولت اسلامی و دست‌اندرکاران هست که تاجایی که می‌توانند برای احیای فرایض دینی آن هم فریضه‌ای به اهمیت حج تلاش کنند.

نویسنده کتاب «موسم بیدار؛ تحلیل سیاسی اجتماعی حج» افزود: اینکه حجت‌الاسلام والمسلمین قاضی‌عسکر نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت مرتب تأکید می‌کنند که باید مسئله حج را احیا کنیم بر این اساس است که باید دولت اسلامی همه تلاش خود را تا جایی که می‌تواند به کار بندد و دولت عربستان را مجبور کند که امنیت حجاج را تأمین کند اما همچنان این واقعیت هم وجود دارد که اگر به این نتیجه برسیم که علی‌رغم تمام تلاش‌ها شرایط برای حضور در حج فراهم نیست، باز هم به دلیل عدم امنیت اعزام زائران ایرانی به حج صورت نخواهدگرفت.

وی تصریح کرد: نگاه کلی مسئولان و تمایل همه برای حضور زائران ایرانی در حج است و اسلام و مذهب تشیع بر این مسئله تأکید دارند که باید حج انجام شود اما به شرط وجود امنیت، عزت و حفظ جایگاه زائران.

رئیس پژوهشکده حج تأکید کرد: باید تمام مسئولان اجازه دهند که مسئله حج از یک مسیر حرکت کند. اگر قرار باشد هر کسی در این خصوص اظهار نظر کند و یک نفر بگوید حج برگزار می‌شود و دیگری بگوید برگزار نمی‌شود، یکی بگوید دعوت نامه رسیده، دیگری بگوید نرسیده و ... دشمن از این اختلاف‌ها و شکاف‌ها استفاده خواهدکرد. بر اساس حکم مقام معظم رهبری، حج در کشور ما متولی دارد و این متولی (نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت) در حال رصد و بررسی امور است و بهتر این است که اگر قرار است موضعی در خصوص حج گرفته شود حتماً از مسیر و مجرای درستی باشد که دوگانگی به وجود نیاید به ویژه اکنون که رفته رفته شمارش معکوس برای مسائل مربوط به حج شروع می‌شود.