بررسی ادله طرفداران حجاب عرفی

وی ادامه داد: اگر بپذیریم که حجاب یک امر عرفی است، سپس باید تأیید کنیم که این امر از جامعه‌ای به جامعه دیگر و از زمانی به زمان دیگر ممکن است دچار تغییر شود؛ افرادی که این بحث را پیش می‌کشند، آن را مختص حجاب نمی‌دانند، بلکه در همه ساحت‌هایی که دین ورود کرده از جمله احکام حقوقی اسلام، احکام کیفری، احکام عبادی و احکام مربوط به خانواده این بحث مطرح است.

بحث عرفی بودن حجاب

محمدی گفت: برخی معتقدند حجاب یک حکم عرفی بوده و شرعی نیست و ادله‌ای که این طیف از افراد مطرح می‌کنند این هست که روایات متعددی در منابع اسلامی در ارتباط با کنیز مسلمان آمده که می‌گوید پوشش سر برای کنیز مسلمان لازم نبوده و بلکه از آن نهی هم شده است؛ اگر حجاب یک حکم شرعی بود نباید بین زن مسلمان آزاد و زن مسلمان کنیز تفاوتی می‌گذاشت.

وی افزود: دومین دلیلی که این افراد ارائه می‌کنند این است که می‌گویند ما در اسناد دینی یک سری روایات داریم که زنان روستایی و بادیه‌نشین را از پوشاندن سر و مو معاف کرده است. به تعبیر دیگر آن زنان را از حکم حجاب معاف کرده و به مرد مسلمان نیز گفته است که اشکالی ندارد شما به سر و موی این زنان نگاه کنید؛ بنابراین اگر حجاب حکم شرعی بود نباید زنان روستایی و بادیه نشین از این امر مستثنی می‌شدند و این نشان از عرفی بودن حکم حجاب دارد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اظهار کرد: سومین دلیلی که به بحث عرفی بودن حجاب اشاره می‌کند، روایتی درباره حضرت زهرا(س) بوده که می‌گوید وقتی آن حضرت جان امیرالمؤمنین(ع) را در خطر دید، تصمیم گرفت سر برهنه کرده و موها را آشفته کند که اگر حجاب یک حکم شرعی بود حضرت زهرا(س) ابدا این کار را نمی‌کرد.

وی با اشاره به دلیل چهارمی که برخی در رابطه با حجاب عرفی بیان می‌کنند، ادامه داد: از دلایل دیگر که این افراد ادعا می‌کنند این است که می‌گویند ما یک سری از روایات داریم که نشان می‌دهند اگر زن، هنگام بیرون رفتن از خانه چیزی نداشت که موهایش را بپوشاند، حجاب لازم نیست.

محمدی افزود: باید دانست که روایات به دو دسته تقسیم می شوند؛ برخی که به لحاظ سندی درست و صحیح بوده و برخی دیگر که دارای سند غیر صحیح هستند. به طور مثال روایاتی که دارای سند صحیح هستند هیچ گاه نگفته که پوشاندن سر بر کنیز ممنوع هست، بلکه می‌گویند پوشاندن سر بر کنیز واجب نیست و برخی دیگر از این روایات صحیح السند هم می‌گویند واجب نیست پوشش سر داشته باشد، مگر اینکه خودش بخواهد.

حد حجاب کجاست؟

وی با اشاره به اینکه روایاتی که کنیز را از پوشش سر منع و نهی می‌کنند، روایاتی ضعیف السند است، اضافه کرد: سؤال بنده از کسانی که حجاب را امر عرفی می‌دانند این است که حد حجاب کجاست؟ حد حجاب طبق نظر این افراد، چیزی است که عرف جامعه مشخص می‌کند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: اگر به نظر عرف توجه کنیم می‌بینیم که به طور مثال عرف ساحل به دنبال حداقل لباس است؛ آیا شما این را می‌پذیرید؟ نمی‌توان گفت حد حجاب این است که فقط روسری نباشد، زیرا در این مسئله حد مشخصی بیان نشده است. به نظر طرفداران حجاب عرفی، اگر حد مطابق عرف جامعه همانطور که در جوامع غربی رواج دارد، باشد کسی آنها را تقبیح نمی‌کند؛ زیرا حجاب یک امر عرفی است. قول دیگر این افراد این بوده که حجاب یک امر ثابت نخواهد بود و هر روز، هر زمان و هر جا قابل تغییر است.

وی با اشاره به اینکه اگر عرفی بودن را به همه احکام تعمیم دهیم، دین از محتوا تهی شده و چیزی از آن باقی نمی‌ماند، بیان کرد: مهم‌ترین و خطرناک‌ترین پیامد بحث عرفی کردن مسائل فرهنگی و اجتماعی صرفا مختص حجاب نیست؛ آنچه امروزه مطرح می‌کنند در واقع همه احکام را در برمی‌گیرد.